Bài 12. Kể chuyện tưởng tượng

Tuần 14 tiết 53
Tập làm văn
Kể chuyện tưởng tượng
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
a. Ví dụ: Truyện ngụ ngôn "Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng"
* Các sự việc chính trong truyện:
Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai, lão Miệng đang sống với nhau thân thiết.
Cô Mắt phát hiện ra lão Miệng chỉ ngồi ăn không, trong khi mọi người đều vất vả, liền nói với mọi người.
Chân, Tay, Tai, Mắt đồng tình đến nhà lão Miệng, kiên quyết không làm việc vì lão nữa.
Kết quả: mọi người đều mệt mỏi rã rời và đã nhận ra sự gắn bó chặt chẽ của các bộ phận với nhau để cùng tồn tại.
Mọi người lại trở về công việc như xưa.
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
a. Ví dụ: Truyện ngụ ngôn "Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng"
* Các sự việc chính trong truyện:
Cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai, lão Miệng đang sống với nhau thân thiết.
Cô Mắt phát hiện ra lão Miệng chỉ ngồi ăn không, trong khi mọi người đều vất vả, liền nói với mọi người.
Chân, Tay, Tai, Mắt đồng tình đến nhà lão Miệng, kiên quyết không làm việc vì lão nữa.
Kết quả: mọi người đều mệt mỏi rã rời và đã nhận ra sự gắn bó chặt chẽ của các bộ phận với nhau để cùng tồn tại.
Mọi người lại trở về công việc như xưa.
b. Nhận xét:
- Truyện không có thật mà do người kể tự nghĩ ra, nhân vật là các bộ phận của cơ thể con người được nhân hóa.
- Tưởng tượng các bộ phận cơ thể như những con người, biết nói năng, suy nghĩ, hành động.
- Tưởng tượng dựa vào logic tự nhiên.
- Mục đích: ngụ ý bài học.
c. Kết luận: Ghi nhớ 1 (SGK)
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
Ví dụ:
VD1: Truyện sáu con gia súc so bì công lao
2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:
Trâu kể công:
Không nhớ thủa bôi chuông đường hạ.
Ơn Tề vương vô tội bảo tha,
Tưởng chừng khi sức mỏi tuổi già,
Cám Điền tử dạy con chớ bán.
Lời cổ nhân còn dặn,
Sao ông chủ vội quên
Chẳng nhớ câu: "Dĩ đức hành nhân".
Lại lấy chữ: "Báo ân dĩ oán"

Trâu chê chó:
Chưa rét đã phô rằng rét,
Xo ro đuôi quít vào trôn,
Vấy bếp người, tro trấu chẳng còn,
Ba ông táo lộn đầu, lộn óc.

Chó kể công:
Đêm năm canh, con mắt như chong,
Đứa đạo tặc nép oai khủng động.
Ngày sáu khắc, lỗ tai bằng trống,
Đứa gian tham thấy bóng cũng kinh.

Chó chê ngựa:

Dại không ra dại
Khôn chẳng ra khôn
Ngất ngơ như ốc mượn hồn,
Nuôi giống ấy làm chi cho rối.

Ngựa kể công:
Mỏi gối nưng phò xã tắc,
Mòn lưng cúi đội quân vương.
Ngày ngày chầu chực sân rồng
Bữa bữa dựa kề long giá.

Ngựa chê dê:

Gẫm giống chi hữu đầu vô vĩ,
Hình con con, bụng lớn chang bang.
Cáng náng như đứa có hạ nang,
Xớn xác tựa con chàng kẻ cướp.

Dê kể công:
Dê vốn thật thuộc về vật lễ,
Để hòng khi về hạng tư văn,
Để dành khi tế thánh, tế thần,
Lại có thủa kỳ an, kỳ phước,
Hễ có việc lấy dê làm trước,
Dê dâng vào, người mới lạy sau.
Dê chê gà:

Ba cái rác nằm không yên chỗ,
Mấy bụi rau nào đã bén dây
Cả ngày thôi những khuấy cùng rầy,
Nuôi giống ấy làm chi vô lối.
Gà kể công:
Đã cứu nạn Mạnh thường đặng thoát,
Lại khuyên người Tống sĩ năm canh,
Hễ ai toan cãi dữ, làm lành,
Gà cũng biết tỉnh mê giấc điệp.
Nhân đến chuyện Chu gia bá nghiệp,
Coi giò gà xét biết thịnh suy.
Dóng canh khuya vui dạ kẻ tiêu y,
Cất tiếng gáy toại lòng người đãi đán.



Gà chê lợn:
Heo ăn rồi ngủ ngáy sì sì,
Giả ngây dại biết gì việc chủ,
Ngắm diện mạo dị hình, dị thú,
Xem dung nhan khác thế lạ đời.
Như nuôi chơi chẳng phải giống chơi.
Chạy rau cám như tiền nội án.

Lợn kể công:

Kìa những việc hôn nhân giá thú,
Không heo ra tính đặng việc chi ?
Dầu cho mời năm bảy chuyến đi,
Cũng không thấy một người thấp thoáng,
Việc hoà giải heo đầu công trạng,
Thấy mặt heo nguôi dạ oán thù.

Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
Ví dụ:
VD1: Truyện sáu con gia súc so bì công lao
b. Kết luận: Ghi nhớ 2 (SGK)
2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:
- Sáu con gia súc nói được tiếng người, biết kể công, kể khổ (nhân hóa).
- Cơ sở thực tế: cuộc sống và công việc của mỗi loài.
-> Các giống vật tuy khác nhau nhưng đều có ích.
-> Cách kể: một phần dựa vào những điều có thật, có ý nghĩa, rồi tưởng tượng thêm cho thú vị và làm ý nghĩa nổi bật.
* Chú ý:
- Tưởng tượng đóng vai trò quan trọng hàng đầu, xuyên suốt toàn truyện, tưởng tượng có cơ sở, căn cứ vào cuộc sống thực.
- Nhân vật: con vật, đồ vật, cây cối... được nhân hóa.
- Xác định rõ chủ đề, mục đích của truyện; sáng tạo nhân vật, cốt truyện, tình tiết truyện...
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:
II- Luyện tập:
Bài 1: Truyện "Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu"
- Sự thật:
+ Nhân vật người kể chuyện tự xưng "em"
+ Việc nấu bánh chưng
- Tưởng tượng:
Nhân vật "em" gặp gỡ và trò chuyện với Lang Liêu
- Mục đích:
Giúp người đọc hiểu sâu thêm về nhân vật Lang Liêu, về phong tục làm bánh chưng, bánh giầy của dân tộc Việt Nam.
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:
II- Luyện tập:
Bài 1: Truyện "Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu"
Bài 2: Tìm ý và lập dàn ý cho đề 1 (SGK)
Mở bài:
Trận lũ lụt khủng khiếp năm 2007 ở đồng bằng sông Cửu Long ...
Thủy Tinh - Sơn Tinh lại đại chiến với nhau trên chiến trường mới này...
b. Thân bài:
Cảnh Thủy Tinh khiêu chiến với những vũ khí cũ nhưng sức mạnh tăng gấp bội.
Cảnh Sơn Tinh thời nay chống lũ lụt: huy động sức mạnh tổng lực: đất, đá, xe Ben, xe Kama, trực thăng, xe lội nước,...
Phương tiện thông tin hiện đại....
Bộ đội, công an giúp dân chống lũ, các chién sĩ hy sinh vì dân... Cả nước quyên góp cho đòng bào vùng lũ...
c. Kết bài:
Thủy Tinh lại thua những chàng Sơn Tinh của thế kỉ 21.
Tuần 14 tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng

I- Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
1. Thế nào là kể chuyện tưởng tượng:
2. Cách kể một câu chuyện tưởng tượng:
II- Luyện tập:
Bài 1: Truyện "Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu"
Bài 2: Tìm ý và lập dàn ý cho đề 1 (SGK)
III- Về nhà:
1. Tìm hiểu vai trò của tưởng tượng và nhân hóa trong các truyện ngụ ngôn đã học?
2. Lập dàn bài cho đề 2, 3, 4 mục Luyện tập?
3. Chuẩn bị tìm đề tài, chủ đề cho một truyện tưởng tượng của bản thân?