Bài 12. Hô hấp ở thực vật

Quang hợp tích luỹ năng lượng ánh sáng mặt trời vào trong các hợp chất hữu cơ. Dạng năng lượng đó sinh vật chưa thể sử dụng được. Vậy muốn lấy năng lượng đó cho các hoạt động sống của mình thì cơ thể sinh vật cần có quá trình sinh lý nào diễn ra ? Chúng ta sẽ nghiên cứu quá trình đó trong bài học này.
Bài 11:
Hô hấp ở Thực vật
Mục tiêu bài học:
- Trình bày được vai trò của quá trình hô hấp.
- Giải thích và minh họa bằng sơ đồ quá trình đường phân, quá trình hô hấp kị khí (lên men) và hô hấp hiếu khí.
- Tính được hệ số hô hấp (RQ) và nêu được ý nghĩa của nó.
- Mô tả được qúa trình hô hấp sáng bằng sơ đồ.
Hô hấp là gì ? Viết PTTQ của quá trình hô hấp ?
I. Khái niệm:
1. Định nghĩa:
- Hô hấp là quá trình oxi hoá các hợp chất hữu cơ thành CO2 và nước, đồng thời giải phóng năng lượng cần thiết cho hoạt động sống của cơ thể.
- PT hô hấp:
C6H12O6 + 6O2 ? 6CO2 + 6H2O + Q
( Q: năng lượng )

Nếu không có quá trình hô hấp trong cơ thể sống nói chung và thực vật nói riêng thì điều gì sẽ xẩy ra ?
2. Vai trò của quá trình hô hấp:
Thông qua quá trình hô hấp, năng lượng hoá học dưới dạng ATP được giải phóng từ các hợp chất hữu cơ để sử dụng cho các quá trình sống của cơ thể.
Nhờ qúa trình hô hấp, nhiều sản phẩm trung gian được hình thành, các sản phẩm này là đầu mối của các quá trình tổng hợp nhiều chất hữu cơ khác trong cơ thể.
Trong sản xuất cần áp dụng biện pháp kỹ thuật nào để rễ cây hô hấp được tốt nhất ?

Trả lời: Biện pháp kỹ thuật tăng lượng O2 cho đất để rễ hô hấp là: Cày sâu, bừa kỹ, sục bùn, phơi ải đất, chống úng cho cây.
Bảo quản củ, quả, hạt như thế nào để không bị giảm chất lượng sản phẩm ?

Trả lời: Bảo quản củ,quả, hạt cần hạ nhiệt độ, tăng khí CO2, giảm độ ẩm.

II. cơ quan và bào quan hô hấp:
1. Cơ quan hô hấp:
- Thực vật không có cơ quan chuyên trách về hô hấp như ở động vật.
2. Bào quan hô hấp:
Đó là ti thể.
? Bào quan nào trong tế bào thực hiện chức năng hô hấp ? Cấu tạo của nó như thế nào để có thể phù hợp với chức năng hô hấp ?
Vậy quá trình hô hấp trong cơ thể Thực vật được diễn ra như thế nào ?
III. cơ chế hô hấp:
Quan sát hình vẽ sau: Cho biết quá trình hô hấp được chia làm mấy giai đoạn ? Đó là những giai đoạn nào ?

Hô hấp thực vật gồm 3 giai đoạn:
1. Giai đoạn 1: Đường phân
Giai đoạn 2: Hô hấp hiếu khí hoặc kỵ khí.
Giai đoạn 3: Chuỗi truyền electron hô hấp
Giai đoạn 1: Đường phân xẩy ra ở tế bào chất
( Còn gọi là giai đoạn yếm khí, giai đoạn này ở mọi sinh vật đều giống nhau )
Quan sát hình vẽ sau và trình bày diễn biến giai đoạn đường phân ?
Glucose (bị bẻ gẫy liên kết) ? 2 p.tử đường 3C (APG) ? (ôxi hoá,tách hiđrô) ? Hợp chất 3C ( 2 axít piruvic) + ATP + NADPH
2. Giai đoạn 2: (Hô hấp hiếu khí hoặc kỵ khí )
Quan sát hình vẽ sau: Cho biết quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ có thể theo những con đường nào? Điều kiện xẩy ra các con đường đó ?
Nếu có O2 ? Hô hấp hiếu khí theo chu trình Crep.
+ Ax. Pyruvic (khử CO2, tách H2) ? Axêtyl CoA
(Crep) ? CO2 + H2O + ATP + NADPH, FADH2
Nếu không có O2 ? Phân giải kỵ khí
+ Ax. Pyruvic -------> Axít Lactic
+ Ax. Pyruvic -------> Rượu êtilic


3. Gđ 3: Chuỗi chuyển điện tử và phốtphoril hoá
Gđ này diễn ra ở tại vị trí nào trong TB? Kết quả của quá trình chuyển điện tử và phốtphoril hoá là gì ?
* Chuỗi chuyển điện tử: Điện tử được vận chuyển từ NADH2 đến O2 không khí nhờ chuỗi hô hấp để tạo nên O2- rồi kết hợp 2H+ tạo nên H2O.
*Phốtphoril hoá:
Điện tử đi qua chuỗi hô hấp thì toả ra năng lượng.
Năng lượng lập tức được liên kết vào liên kết cao năng phốtphát (~P) của ATP nhờ phản ứng phốtphoril hoá: ADP + H3PO4 ? ATP
IV. Hệ số hô hấp:
Hệ số hô hấp là gì ? So sánh hệ số hô hấp của các nhóm chất hữu cơ ? Nêu ý nghĩa của hệ số hô hấp ?
Hệ số hô hấp (RQ): Là tỷ số giữa số phân tử CO2 thải ra và số phân tử O2 lấy vào khi hô hấp.
VD: Nhóm Cacbon hiđrat: RQ = 6/6 = 1
Nhóm Lipit (Glixêrin): RQ = 0,86
ý nghĩa của RQ:
RQ cho biết nguyên liệu đang hô hấp là nhóm chất gì và qua đó có thể đánh giá tình trạng hô hấp của cây.
V. Hô hấp sáng:
Quan sát hình 11.2 (SGK) cho biết:
Hô hấp sáng là gì ?
Nguồn gốc nguyên liệu của hô hấp sáng ?
Hô hấp sáng xẩy ra ở bào quan nào và ở thực loại thực vật nào ?
Nêu đặc điểm của hô hấp sáng ?
Khái niệm: Hô hấp sáng là quá trình hô hấp xẩy ra ở ngoài ánh sáng của thực vật.
Đặc điểm:
+ Xẩy ra ở TV C3, tại các bào quan ( Lục lạp, ti thể, Perôxixôm)
+ Nguyên liệu có từ quá trình oxi hoá RiDP.
+ Không tạo ra năng lượng ATP
+ Tiêu tốn 30 -50% sản phẩm quang hợp
VI. Mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp trong cây:
Hs tự nghiên cứu hình 11.3 ? rút ra mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp trong cây
Câu hỏi trắc nghiệm
Vai trò quan trọng nhất của hô hấp đối với cây trồng là:
Sai
Đúng
Cung cấp năng lượng chống chịu.
B. Tăng khả năng chống chịu
C. Tạo các sản phẩm trung gian.
D. Miễn dịch cho cây
Câu hỏi trắc nghiệm
2. Quá trình oxi hoá chất hữu cơ trong hô hấp xẩy ra ở đâu:
Sai
Đúng
Tế bào chất
B. Màng trong ty thể
C. Khoang ty thể
D. Quan điểm khác
Câu hỏi trắc nghiệm
3. Quá trình tổng ATP chủ yếu xẩy ra ở đâu:
Sai
Đúng
Tế bào chất
B. Màng ngoài ty thể
C. Màng trong ty thể
D. Khoang ty thể
Câu hỏi trắc nghiệm
4. Quá trình hô hấp nếu hệ số hô hấp >1 hoặc <1 thì bản thể hô hấp không phải là:
Sai
Đúng
Cacbon Hiđrat
B. Lipit
C. Prôtêin
D. Không xác định được bản thể
Bài tập về nhà:
Học bài theo câu hỏi SGK - T.50
Tìm hiểu vấn đề bảo quản nông sản.