Bài 12. Đời sống kinh tế, văn hoá

Trường THCS Trần Quốc Toản
Giáo viên: Lê Thị Bích Ngọc
Đền đô thời Lý
Kiểm tra bài cũ
Em hãy trình bầy sự chuyển biến về nông nghiệp của nước ta thời Lý
Tiết 20:
Tiết 20: Bài 12
Đời sống kinh tế ,văn hóa
II. Sinh hoạt xã hội và văn hóa
1. Những thay đổi về mặt xã hội
- Quan lại
- Hoàng tử, công chúa
- Một số nông dân giầu
Địa chủ
Được cấp hoặc có ruộng
Nông dân
( từ 18 tuổi trở lên )
Nông dân thường
Được nhận đất công làng xã
Làm nghĩa vụ cho nhà nước
Nông dân nghèo
không có ruộng
Nông dân tá điền
Nhận ruộng của địa chủ
Cầy cấy,nộp tô cho địa chủ
Ngoài ra, còn người làm nghề thủ công, buôn bán và nô tỳ
I. Đời sống kinh tế
2. Giáo dục và văn hóa
* Giáo dục:
- 9/ 1070: Văn Miếu được xây dựng -> dậy học cho con vua.
- 1075: Mở khoa thi đầu tiên tuyển chọn quan lại.
- 1076: Mở Quốc Tử Giám cho con em quý tộc đến học, sau đó cho con em quan lại và những người giỏi trong nước đến học.
Văn Miếu chính thức được xây dựng vào tháng 9/1070. Đây là miếu thờ tổ Đạo Nho (Khổng Tử) và là nơi dạy học cho các con vua. Văn Miếu dài 350m, rộng 75m. Năm 1075, khoa thi đầu tiên được mở tại đây.
Văn Miếu
Năm 1076 nhà Quốc Tử Giám được dựng lên trong khu Văn Miếu, được coi là trường đại học đầu tiên của Đại Việt. Lúc đầu ở đây chỉ dành cho các con vua, sau đó nhà Lý mở rộng cho con em quan lại và những người giỏi trong nước đến học.
Quốc Tử Giám
- Chủ yếu là văn học chữ Hán, sách Nho giáo. ngoài ra còn thêm kinh phật , đạo giáo.
Văn học chữ Hán
+ Nội dung học tập:
=> Giáo dục bước đầu phát triển
Lý Thường Kiệt khẳng định nền tự chủ của dân tộc

Chế độ thi cử chưa nền nếp quy củ, lúc nào có nhu cầu mới mở khoa thi.
Chỉ con nhà giầu và con quan lại mới có điều kiện đi học.
Phát triển rộng khắp trong nhân dân
+ Hạn chế:
* Phật giáo:
Chùa Phật Tích
( Bắc Ninh )
Đây là pho tượng đá hình phật A-Di -Đà ( Chùa Phật Tích - Bắc Ninh ) cao 2,77m ( cả phần bệ ) được chia thành 2 phần: tượng và bệ đá hoa sen. Tượng phật ngồi xếp bằng tròn, hai bàn tay ngửa, để chồng lên nhau trước bụng, cả thân tượng ngồi tĩnh tọa trên đài sen. Nếp áo buông xuống phủ kín hai bàn chân. khuôn mặt hiền từ, dái tai dài, mắt lim dim vẻ suy tư. Bệ đá là một đóa hoa sen nở rộ.
Tượng Phật A-di-đà
Chùa Phật Tích ( Bắc Ninh )
- Phát triển ( Hát chèo, múa rối nước, đá cầu, đấu vật, đua thuyền được ưa chuộng. Dàn nhạc có trống, đàn, sáo, nhị.)
Hát chèo
Múa rối nước
Đua thuyền
* Ca nhạc - lễ hội:
- Rất phát triển, nhiều công trình có giá trị như: Tháp Báo Thiên, tháp Chương Sơn, chuông chùa Trùng Quang, chùa Một Cột.
D?u v?t.
Đàn nhị
* Kiến trúc - điêu khắc:
Chùa Một Cột gọi chung là chùa Diên Hựu ( Kéo dài cõi phúc ) được xây dựng năm 1049. Tòa đài có tên là đài Liên Hoa, hình vuông, mỗi bề 3m, máI cong, dựng trên cột đá hình trụ cao 4m (không kể phần chìm ). Tòa đài được tạo từ khung gỗ giằng chéo rất kiên cố như bông hoa sen vươn thẳng từ khu ao hình vuôngcó lan can bằng gạch bao quanh. Từ bờ ngoài có lối nhỏ bằng gạch qua ao dẫn lên phật đài
Chùa Một Cột
Hình rồng thời Lý (ở chùa Phật Tích)
Rồng là con vật tưởng tượng của người xưa và là một trong những đề tài trạm trổ khá phổ biến thời Lý. Mình trơn, thân uốn khúc uyển chuyển như một ngọn lửa. Chân thanh mảnh, thường có ba móng.Toàn bộ con rồng uốn lượn hình chữ S, tượng trưng cho nguồn nước mây mưa, sấm chớp => Ước mơ mong muốn mưa thuận gió hòa.
=> Tất cả sự độc đáo đa dạng đó hình thành nền văn hóa riêng biệt của dân tộc: Văn hóa Thăng Long.
Bài tập 1
Nối các ký hiệu với nhau sao cho đúng?
Năm 1070. Mở khoa thi đầu tiên.
Năm 1075. Xây dựng Văn Miếu
Năm 1076. Mở Quốc Tử Giám
Bài tập 2
Điền thêm từ thích hợp còn thiếu vào chỗ trống?
1. Các trò chơi dân gian được ham chuộng thời Lý: ....................
2. Các công trình kiến trúc độc đáo thời Lý:
......................
..........
Đá cầu
Đấu vật
Đua thuyền
Tháp Báo Thiên
Chùa Một Cột
Tháp Chương Sơn
Chùa Phật Tích
Dặn dò
- Học thuộc bài, nắm chắc các sự kiện lịch sử
- Sưu tầm hình ảnh về văn hóa thời Lý
- Chuẩn bị tiết học sau : Bài 13