Bài 12. Đời sống kinh tế, văn hoá

Nhiệt liệt chào mừng
các thầy cô đến dự giờ
Đền đô thời Lý
Kiểm tra bài cũ
Em hãy trình baứy sự chuyển biến về nông nghiệp của nước ta dửụựi thụứi Lý ?
Bài 12
ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA
II. SINH HOẠT XÃ HỘI VÀ VĂN HÓA
Tiết :21
Thảo luận nhóm
Nhóm 1: Xã hội thời Đinh -Tiền Lê có những tầng lớp nào ?
Nhóm 2: Xã hội thời Lý có những tầng lớp nào ?
Nhóm 3: Tại sao xuất hiện tầng lớp địa chủ địa phương và nông dân tá điền ?


Xã hội thời Lý :
- Tầng lớp thống trị:
+ Vua, quan lại
+ Địa chủ: số lượng tăng
- Tầng lớp bị trị:
+ Nông dân bị phân hóa mạnh
+ Thợ thủ công, thương nhân: số lượng tăng không đáng kể, có nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước
+ Nô tì số lượng tăng
? Xã hội thời Lý ???


Xã hội thời Đinh - Tiền Lê :
- Tầng lớp thống trị: vua, quan lại

- Tầng lớp bị trị:
+ Nông dân chiếm đại bộ phận
+ Thợ thủ công, một số người buôn bán nhỏ
+ Một số ít địa chủ

+ Thấp kém nhất là nô tì
? Cuộc sống của nhân dân ta thời Đinh - Tiền Lê còn giản dị
Tiết 21: Bài 12
Đời sống kinh tế ,văn hóa
II. Sinh hoạt xã hội và văn hóa
Những thay đổi về mặt xã hội
- Quan lại
- Hoàng tử, công chúa
- Một số nông dân giaứu
Địa chủ
Được cấp hoặc có ruộng
Nông dân
( từ 18 tuổi trở lên )
Nông dân thường
Được nhận đất công làng xã
Làm nghĩa vụ cho nhà nước
Nông dân nghèo
không có ruộng
Nông dân tá điền
Nhận ruộng của địa chủ
Caứy cấy,nộp tô cho địa chủ
Ngoài ra, còn người làm nghề thủ công, buôn bán và nô tỳ
Sơ đồ xã hội thời Lý
? So sánh thời Lý với thời Đinh -Tiền Lê về sự phân biệt đẳng cấp trong xã hội (mức độ phân biệt, số lượng địa chủ , số nông dân tá điền bị bóc lột ) ?
KL:So với thời Đinh -Tiền Lê sự phân biệt đẳng cấp trong xã hội thời Lý sâu sắc hơn ,số địa chủ nhiều hơn ,số nông dân tá điền bị bóc lột cũng tăng thêm .
2. Giáo dục và văn hóa
? Neõu nhửừng moỏc thụứi gian ủaựnh daỏu bửụực phaựt trieồn cuỷa ne�n giaựo duùc thụứi Lyự ?
- 9/ 1070: Văn Miếu được xây dựng -> daùy học cho con vua.
- 1075: Mở khoa thi đầu tiên tuyển chọn quan lại.
- 1076: Mở Quốc Tử Giám cho con em quý tộc đến học, sau đó cho con em quan lại và những người giỏi trong nước đến học.
* Ñaây laø coâng trình kieán truùc naøo ?
* Taïi sao coâng trình kieán truùc naøy ñöôïc xem laø bieåu töôïng cuûa coäi nguoàn neàn giaùo duïc nöôùc ta ?
;l
Văn Miếu chính thức được xây dựng vào tháng 9/1070. Đây là miếu thờ tổ Đạo Nho (Khổng Tử) và là nơi dạy học cho các con vua. Văn Miếu dài 350m, rộng 75m. Năm 1075, khoa thi đầu tiên được mở tại đây.
Văn Miếu
Năm 1076 nhà Quốc Tử Giám được dựng lên trong khu Văn Miếu, được coi là trường đại học đầu tiên của Đại Việt. Lúc đầu ở đây chỉ dành cho các con vua, sau đó nhà Lý mở rộng cho con em quan lại và những người giỏi trong nước đến học.
Quốc Tử Giám
Nội dung học tập chủ yếu của nền giáo dục thời Lý là gì ?
Nội dung học tập chủ yếu là chữ Hán và đạo Nho (đã sử dụng từ thời Bắc thuộc nên thuận tiện cho giai cấp thống trị thời bấy giờ)
Giáo dục và thi cử thời Lý còn hạn chế như thế nào so với giáo dục ngày nay ?
Chế độ thi cử chưa có nền nếp, quy củ khi nào nhà nước có nhu cầu mới mở khoa thi .
Lý Thường Kiệt khẳng định nền tự chủ của dân tộc

Em hãy nêu vị trí của đạo Phật thời Lý ?
Phát triển rộng khắp trong nhân dân
* Phật giáo:
Hầu hết các vua nhà Lý như Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông đều sùng đạo phật, Lý Công Uẩn mới lên ngôi đã phát hai vạn quan tiền để thuê thợ xây dựng 8 ngôi chùa ở quê mình, lại phát hàng vạn quan dựng nhiều chùa ở kinh đô, sửa sang chùa quán ở các lộ, cho phép hơn một nghìn người ở Thăng Long làm sư.
Trong nhân dân số sư sãi và tín đồ theo đạo phật chiếm tỉ lệ khá đông. Theo nhà sử học Lê Văn Hưu(nhân dân quá một nửa làm sãi trong nước chỗ nào cũng có chùa.
Chùa Phật Tích
( Bắc Ninh )
Đây là pho tượng đá hình phật A-Di -Đà ( Chùa Phật Tích - Bắc Ninh ) cao 2,77m ( cả phần bệ ) được chia thành 2 phần: tượng và bệ đá hoa sen. Tượng phật ngồi xếp bằng tròn, hai bàn tay ngửa, để chồng lên nhau trước bụng, cả thân tượng ngồi tĩnh tọa trên đài sen. Nếp áo buông xuống phủ kín hai bàn chân. khuôn mặt hiền từ, dái tai dài, mắt lim dim vẻ suy tư. Bệ đá là một đóa hoa sen nở rộ.
Tượng Phật A-di-đà
Chùa Phật Tích ( Bắc Ninh )
Tại sao Phật giáo thời Lý lại phát triển mạnh mẽ như vậy ?
Em hãy kể các hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian dưới thời Lý ?
- Phát triển ( Hát chèo, múa rối nước, đá cầu, đấu vật, đua thuyền được ưa chuộng. Dàn nhạc có trống, đàn, sáo, nhị.)
Hát chèo
Múa rối nước
Đua thuyền
* Ca nhạc - lễ hội:
D?u v?t.
Đàn nhị
Em biết không?
Em biết không?
MÚA RỐI NUỚC
ĐẤU VẬT (tranh Đông Hồ)
Kiến trúc và điêu khắc thời Lý có gì nổi bật ?
Em biết gì về ngôi chùa này ?
Th�nh Thang Long thụứi Lý l� moọt cụng trỡnh lụựn nhaỏt trong các triều đại phong kiến. Thành gồm hai vòng dài khoảng 25km. Trong hoàng thành có nhiều toà nhà cao đến 4 tầng.Các ngôi tháp đời Lý gồm những tầng cao chót vót như tháp Báo Thiên (Hà Nội) cao khoảng 60 m gồm 12 tầng.Chùa Một Cột (Diên Hựu- Hà Nội) là một sáng taùo về nghệ thuật kiến trúc. Toàn bộ ngôi chùa được dựng trên một cột đá lớn, dửùng giữa hồ,tượng trưng cho một bông sen nở trên mặt nước. Chuứa ủửụùc xaõy dửùng naờm 1049 vaứ sửỷa sang laùi naờm 1105 ,maựi coự hỡnh Ro�ng ủửụùc chaùm khaộc tinh teỏ ,ủoọc ủaựo .
Tháp BÁO THIÊN
(Hà Nội)
- Rất phát triển, nhiều công trình có giá trị như: Tháp Báo Thiên, tháp Chương Sơn, chuông chùa Trùng Quang, chùa Một Cột.
* Kiến trúc - điêu khắc:
- Điêu khắc đạt đến trình độ cao (điêu khắc rồng)

Taïi sao noùi:

Roàng thôøi Lyù laø hình töôïng ngheä thuaät ñoäc ñaùo ?

Hình rồng thời Lý (ở chùa Phật Tích)
Rồng là con vật tưởng tượng của người xưa và là một trong những đề tài trạm trổ khá phổ biến thời Lý. Mình trơn, thân uốn khúc uyển chuyển như một ngọn lửa. Chân thanh mảnh, thường có ba móng.Toàn bộ con rồng uốn lượn hình chữ S, tượng trưng cho nguồn nước mây mưa, sấm chớp => Ước mơ mong muốn mưa thuận gió hòa.
=> Tất cả sự độc đáo đa dạng đó hình thành nền văn hóa riêng biệt của dân tộc: Văn hóa Thăng Long.
Bài tập 1
Nối các ký hiệu với nhau sao cho đúng?
Năm 1070. Mở khoa thi đầu tiên.
Năm 1075. Xây dựng Văn Miếu
Năm 1076. Mở Quốc Tử Giám
Bài 2: Chọn đáp án đúng trong các câu sau về đặc điểm của nền giáo dục thời Lý:
Chủ yếu dạy chữ Hán và một số sách Nho giáo
Dạy học bằng cả chữ Nôm
Thi cử đã có quy chế rõ ràng
Chỉ có con nhà giàu và quan lại mới được đi học
Dạy cả kinh Phaọt và đạo giáo.
Bài tập 3
Đặc điểm trang trí Rồng thời Lý:
Mình trơn uốn lượn, uyển chuyển như hình ngọn lửa
To ở đầu nhỏ dần về phía đuôi
Mình có vảy, thân mập, coự sửứng lớn ở đầu
Baøi taäp 4: Haõy cho bieát trong caùc vua nhaø Lyù ,ai laø ngöôøi laøm vua laâu nhaát ,ai laø ngöôøi laøm vua ngaén nhaát ?
Người làm vua lâu nhất :Lý Nhân Tông
56 năm
Người làm vua ngắn nhất :Lý Chiêu Hoàng
1 năm
Dặn dò
- Học thuộc bài, nắm chắc các sự kiện lịch sử
- Sưu tầm hình ảnh về văn hóa thời Lý
- Chuẩn bị tiết học sau : Bài 13
Xin chân thành cảm ơn thầy cô
và các em