Bài 12. Đời sống kinh tế, văn hoá

Trường THCS An Lộc
Môn: Lịch Sử 7
GV: Nguyễn Ngọc Anh
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ VỀ DỰ GIỜ
Tổ: Sử - Địa – Nhạc
Bài 12:
ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA

I - ĐỜI SỐNG KINH TẾ
Tiết 20:
I - ĐỜI SỐNG KINH TẾ:
1. Sự chuyển biến của nền nông nghiệp:
Qua đoạn trích trên, em có nhận xét gì về thái độ của nhà Lý đối với sản xuất nông nghiệp?
Năm 1038, mùa xuân, vua ( Thái Tông) ngự ra Bố Hải Khẩu (thị xã Thái Bình) cày ruộng tịch điền, sai hữu ti dọn cỏ đắp đàn. Vua thân tế thần Nông, tế xong tự cầm cày. Các quan tả hữu có người can rằng: “Đó là việc của nông phu, bệ hạ cần gì làm vậy”. Vua đáp: “Trẫm không tự mình cày thì lấy gì làm xôi cúng, lấy gì cho thiên hạ noi theo”.
Lễ cày Tịch Điền bắt đầu có và diễn ra từ năm 987 thời vua Lê Đại Hành.Nhưng lễ hội này bị xóa bỏ vào thời vua Khải Định (cách đây gần 100 năm). Hiện nay Đảng và nhà nước ta đã khôi phục và tổ chức lại lễ hội này.
Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thực hiện đường cày khai hội Tịch Điền ở xã Đọi Sơn (huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) 2010
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thực hiện đường cày khai hội Tịch Điền ở xã Đọi Sơn (huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) 2012
Hình 22: Đền Đô
Đền Đô là nơi thờ 8 vị vua nhà Lý, nên còn gọi là đền Lý Bát Đề (hay đền Cổ Tháp), nằm ở làng Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Là quần thể kiến trúc tín ngưỡng được bảo tồn khá trọn vẹn.
Đền được xây dựng từ lâu và thường xuyên được tu bổ, lần xây dựng lớn nhất vào thế kỉ XVII.
Lễ hội Đền Đô được tổ chức từ 15-17/3 (ÂL). Đền được xây dựng để ghi lại công đức to lớn của nhà Lý và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”.
1. Lý Thái Tổ
2. Lý Thái Tông
3. Lý Thánh Tông
4. Lý Nhân Tông
5. Lý Thần Tông
6. Lý Anh Tông
7. Lý Cao Tông
8. Lý Huệ Tông
Em hãy cho biết 8 vị vua đó là những ai?
Tám vị vua nhà Lý:
I - ĐỜI SỐNG KINH TẾ:
1. Sự chuyển biến của nền nông nghiệp:
2. Thủ công nghiệp và thương nghiệp:
a. Thủ công nghiệp:
? Qua nội dung đoạn trích trên, em hãy cho biết nghề thủ công nào phát triển mạnh dưới thời Lý?
Tháng 2 năm 1040, “vua đã dạy cung nữ dệt được gấm vóc. Tháng ấy xuống chiếu phát hết gấm vóc của nước Tống ở trong kho ra để may áo ban cho các quan, từ ngũ phẩm trở lên thì áo bào bằng gấm, từ cửu phẩm trở lên thì áo bào bằng vóc, để tỏ là vua không dùng gấm vóc của nước Tống nữa”.
(Đại Việt sử kí toàn thư)
Trao đổi nhóm 2:
Qua việc làm trên của nhà Lý, em suy nghĩ gì về hàng tơ lụa của Đại Việt thời đó? Vì sao nhà Lý lại không dùng gấm vóc của nhà Tống?
Hàng tơ lụa của Đại Việt rất phát triển.
Vì muốn nâng cao giá trị hàng tơ lụa trong nước, thể hiện ý thức tự chủ dân tộc.
Nghề chăn tằm, ươm tơ
Dệt lụa
Nghề làm mộc
Nghề làm gốm
Các sản phẩm đồ gốm thời Lý
Ấm Lý tráng quai cá
Ấm Lý tráng quai rồng
Tô Lý lục
Lư hương thời Lý
Ấm Lý trắng
Ấm Lý trắng men ngọc
Ấm Lý nâu chân chim
Bát gốm
Đĩa men ngọc
Chậu hoa
Bát men
Bát men ngọc thời Lý
Em có nhận xét gì về hình dáng và hoa văn?
Vạc Phổ Minh (Nam Định)
Chuông Quy Điền
Chuông Quy Điền được đúc (1080) đời Lý Nhân Tông. Để đúc quả chuông này, vua Lý Nhân Tông đã cho sử dụng đến 12 ngàn cân đồng (tương đương với 7,3 tấn) đồng.
Tháp Báo Thiên
Tháp Báo Thiên là một bảo tháp, còn gọi là Đại Thắng Tư Thiên, được xây năm 1057 từ đời vua Lý Thái Tông (1054-1072). Tháp cao 20 trượng (khoảng 70 m), gồm 12 tầng, tầng trên cùng bằng đồng, những tầng dưới bằng đá và gạch.… Tháp ở chùa Sùng Khánh, trong phạm vi chùa Báo Thiên, nay là khu đất mé đông hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội).
I - ĐỜI SỐNG KINH TẾ:
1. Sự chuyển biến của nền nông nghiệp:
2. Thủ công nghiệp và thương nghiệp:
a. Thủ công nghiệp:
b. Thương nghiệp:
Vân Đồn ngày xưa
Vân Đồn ngày nay
Thông tin:
- Vân Đồn nằm ở phía Đông Nam vịnh Hạ Long (thuộc tỉnh Quảng Ninh). Đây là cảng ngoại thương đầu tiên của nước ta.
- Là nơi có vị trí tự nhiên thuận lợi để thuyền bè qua lại, trú đỗ nằm trên trục hàng hải từ Trung Quốc xuống các nước vùng Đông Nam Á.

Mô hình toàn cảnh Văn Miếu – Quốc Tử Giám
? Em biết gì về Văn Miếu?
Văn Miếu chính thức được xây dựng vào tháng 9 năm 1070. Đây là miếu thờ tổ đạo nho Khổng Tử và là nơi dạy học cho các con vua. Văn Miếu dài 350m, rộng 75m.
Văn Miếu là quần thể di tích đa dạng và phong phú hàng đầu của thành phố Hà Nội, nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long thời nhà Lý. Trước kia là nơi dựng các tấm bia ghi tên những người đỗ tiến sĩ và thu nhận các học trò giỏi. Nay là nơi tham quan của người trong và ngoài nước và nơi khen tặng quà cho học sinh thi đỗ điểm cao và học xuất sắc và còn là nơi các sĩ tử ngày nay đến “cầu may” trước mỗi kì thi.
MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ VĂN MIẾU
Khuê Văn Các – Quốc Tử Giám
Bia Tiến sĩ Văn Miếu – Quốc Tử Giám – Hà Nội được coi như những pho sử đá về giáo dục nho học Việt Nam. Văn bia ghi lại lịch sử cụ thể của từng khoa thi. Các bài văn bia đều do những danh nhân văn hóa, trí thức lớn của đất nước soạn nên về cơ bản đều là những tác phẩm văn học vô giá. Bia được đặt trên lưng con rùa đá để biểu thị sự trường tồn của tinh hoa dân tộc.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám có giá trị về nhiều mặt: lịch sử, văn hóa, kiến trúc và tinh thần hiếu học của người Việt nam được duy trì từ xưa đến nay. Văn miếu – Quốc Tử Giám xứng đáng tiêu biểu cho văn hóa 1000 năm Thăng Long, và đáng quý hơn là truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo trong suốt ngàn năm qua cần được lưu giữ và phát huy.

Tượng phật A-di-đà
(Chùa Phật Tích – Bắc Ninh)
? Nhìn tượng phật em có nhận xét gì? (Hình dáng, cách điêu khắc)
Tượng phật được làm bằng đá, cao gần 2m, được chia thành hai phần: tượng và bệ đá hoa sen. Tượng phật A-di-đà được xếp bằng tròn, hai bàn tay để ngửa và xếp chồng lên nhau ngay trước bụng. Cả thân tượng ngồi tĩnh tọa trên đài sen. Nếp áo dài buông xuống phủ kín hai bàn chân. Khuôn mặt phật hiền từ với đôi tai dài, đôi mắt lim dim vẻ suy tư. Bệ đá hình một bông sen nở rộ...Chiêm bái pho tượng chính là để cảm nhận và thực tập triết lí sống thanh tịnh, từ bi, hỉ xả muôn đời bất diệt.
Đây là một tác phẩm điêu khắc đặc sắc thời nhà Lý.





Hội Gióng. Đức Thánh Gióng tiêu biểu cho truyền thống chiến đấu chống ngoại xâm của nhân dân ta. Hội Gióng diễn lại tiến trình đánh giặc Ân của Thánh Gióng.
Tất cả các loại hình văn hóa dân gian này đến ngày nay vẫn được nhân dân ta giữ gìn, bảo tồn và ngày càng trở nên gần gũi với nhân dân.
Ca hát, nhảy múa
Tranh đấu vật
Đua thuyền
Đấu vật

? Việc xây dựng chùa Một Cột nói lên điều gì?

Là công trình kiến trúc độc đáo.Với lịch sử gần 1000 năm, chùa Một Cột được coi là Quốc Tự và là một nơi rất linh thiêng, được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia năm 1962. Chùa Một Cột là biểu tượng của đất Thăng long ngàn năm Văn hiến, được khách thập phương trong và ngoài nước tới cầu nguyện và tham quan.
Hình rồng thời Lý
? Quan sát tranh, em thấy rồng thời lý có hình dáng như thế nào?
Toàn bộ con rồng có hoa văn uốn lượn theo hình chữ S, tượng trưng cho mây, mưa, sấm, chớp. Thân Rồng uốn hình Sin 12 khúc, đại diện 12 tháng trong năm, biểu trưng cho sự thay đổi thời tiết theo năm, tháng, sự trù phú và phồn vinh của nền nông nghiệp lúa nước. Thân mềm mại, uốn lượn thể hiện sự biến hóa và khả năng thay đổi, dịch chuyển thiên nhiên của con Rồng cai quản thời tiết, mùa màng. Trên lưng có vây nhỏ đều đặn và liền mạch, đầu Rồng có bờm dài, râu cằm, mắt lồi to, có hàm mở rộng có răng nanh ngất lên, có mào ở mũi. Đầu rồng luôn hướng lên đớp lấy viên ngọc -> thể hiện tinh thần tôn trọng các giá trị nhân văn cao quý, theo đuổi sự uyên bác và tinh thần cao thượng.
Thảo luận nhóm 4
Thời gian: 2 phút
Vì sao nền kinh tế nước ta dưới thời Lý lại phát triển mạnh như vậy? Sự phát triển đó thể hiện điều gì?
Trả lời:
* Kinh tế Lý thời phát triển vì:
- Do đất nước được độc lập, hòa bình.
- Nhân dân cần cù, hăng say lao động và ý thức dân tộc cao.
- Do nhà nước có nhiều chính sách quan tâm phát triển kinh tế.
* Ý nghĩa:
Nhân dân Đại Việt có đủ khả năng xây dựng nền kinh tế tự chủ và phát triển không thua kém gì các nước khác.
Nền tảng kinh tế của xã hội thời Lý là gì?
Nông nghiệp
Cày tịch điền
Vào mùa xuân, các vua Lý thường về các địa phương để làm gì?

Nơi buôn bán tấp nập, sầm uất của nước ta thời Lý là ở đâu?
Vân Đồn (Quảng Ninh)
Ban hành luật cấm giết hại trâu bò
Để bảo vệ sức kéo trong nông nghiệp, nhà Lý làm gì?
Nêu các công trình nổi tiếng của nước ta dưới thời Lý?
chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên, vạc Phổ Minh...