Bài 12. Đời sống kinh tế, văn hoá

TIẾT 20: BÀI 12:
Giáo viên: Lê Thị Thu

ĐỜI SỐNG KINH TẾ
VĂN HÓA
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Nhà lý đã làm gì để phát triển sản xuất nông nghiệp? Kết quả?
Đáp án:
- Ruộng đất đều thuộc quyền sở hữu của nhà vua, do nông dân canh tác .
- Nhà Lý rất quan tâm đến nông nghiệp và có nhiều biện pháp khuyến khích nông nghiệp phát triển
+ Lễ cày tịch điền .
+ Khai hoang ,đào kênh mương , đắp đê phòng lụt
+ Ban hành luật cấm giết hại trâu bò bảo vệ sức kéo.
Nhiều năm mùa màng bội thu


1. Những đổi thay về mặt xã hội:
Trong xã hội thời Lý có những tầng
lớp nào?
Tá điền.
Thợ thủ
công.
Thương
nhân.
Nô tì.
Vua, quan, địa chủ
Nông dân
tự do.
II. Sinh hoạt xã hội và văn hóa
Đời sống của các tầng lớp trong
xã hội thời Lý như thế nào?
Vua quan: Bộ phận chính trong giai cấp thống trị, được hưởng nhiều đặc quyền đặc lợi.
Địa chủ: Có nhiều ruộng đất, có thế lực ở địa phương.
Nông dân: Lực lượng sản xuất chủ yếu, bị bóc lột , cày ruộng nộp tô thuế cho chủ , làm nghĩa vụ cho nhà nước
- Thợ thủ công, thương nhân: Sống rải rác ở các làng , sản xuất đồ dùng hàng ngày -> Nộp thuế và làm nghĩa vụ với nhà vua.
Nô tì: tầng lớp thấp nhất trong xã hội ,phục vụ ở cung điện và các nhà quan , cuộc sống không đảm bảo
Quan lại,
hoàng tử, công chúa,
một số nông dân giàu.
Vẽ sơ đồ về sự hình thành các tầng lớp chính trong xã hội thời Lý và rút ra nhận xét?
Địa chủ.
Được cấp ruộng
và có ruộng.
Nông dân
(từ 18 tuổi trở lên).
Nông dân
thường.
Được nhận đất công

của làng xã.
Nông dân không
có ruộng.
Nông dân
tá điền.
Nhận ruộng của địa chủ cày

cấy nộp tô,
thuế.
* Xã hội thời Lý đã có sự phân biệt đẳng
cấp sâu sắc. Địa chủ nhiều hơn, số nông dân tá
điền bị bóc lột càng tăng thêm.
2. Giáo dục và văn hoá.
Giáo dục:
Những biểu hiện nào cho thấy nền giáo dục thời Lý đã phát triển?
Năm 1070: xây dựng Văn Miếu, đặt nền móng cho nền giáo dục Việt Nam.
Năm 1075: mở khoa thi đầu tiên.
Năm 1076: thành lập Quốc Tử Giám
Văn Miếu
Văn Miếu chính thức được xây dưng vào tháng 9-1070. Miếu thờ tổ đạo Nho (Khổng Tử) và là nơi dạy học cho các con vua.Văn Miếu dài 350m, ngang 75m. Năm 1075, khoa thi đầu tiên được mở tại đây…
Quốc Tử Giám
Năm 1076, nhà Quốc
Tử Giám được xây dựng trong khu Văn Miếu, được xem là trường đại học đầu tiên của Đại Việt. Lúc đầu ở đây chỉ dành cho các con vua, sau đó nhà Lý mở rộng cho các con em quan lại và những người giỏi vào học.
Nội dung chủ yếu của nền giáo dục thời Lý là gì?
Nội dung giáo dục chủ yếu là chữ Hán và đạo Nho.
Giáo dục, thi cử thời Lý còn hạn chế gì?
Chưa có nề nếp, quy củ. Khi nhà nước có nhu cầu mới mở khoa thi.
Con nhà giàu và con quan mới có điều kiện đi học.
b. Văn hoá :
Sự phát triển của giáo dục tạo cơ sở thuận lợi cho sự phát triển của văn học.
Sự phát triển của giáo dục tác động như
thế nào đến nền văn học thời Lý?
Văn học chữ Hán bước đầu phát triển.
Lý Thường Kiệt khẳng định nền độc lập tự chủ của dân tộc.
Ý nghĩa của bài thơ ?
Hãy kể tên một số công trình kiến trúc, điêu khắc thời Lý?
Chùa Một Cột.
Có tên chữ là chùa Diên Hựu, được xây dựng năm 1049 thời vua Lý Thái Tông. Ngôi chùa làm bằng gỗ, mái lợp ngói, trong điện thờ tượng Phật bà Quan Âm. Toàn bộ ngôi chùa dựng trên một cột đá.
* Kiến trúc và điêu khắc:
Tượng Phật A-di-đà
(Chùa Phật Tích-Bắc Ninh)
Tượng này được vua Lý Thánh Tông cho đúc bằng vàng năm 1057, tượng cao 1,87m, kể cả bệ cao 2,77m .Phật A-di-đà ngồi kiểu thuyết pháp, những quý tướng nổi rõ trên đỉnh đầu ,tóc
xoắn hình ốc, dái tai rất dài,cổ cao ba ngấn.
(hoạ sĩ Nguyễn Tiến Cảnh).
Hình rồng thời Lý (ở chùa Phật Tích).
Em có nhận xét gì về hình rồng thời Lý?
Rồng là một con vật tưởng tượng của người thời
xưa, mình trơn, toàn thân uốn khúc, uyển chuyển như một ngọn lửa. Thể hiện trình độ điêu khắc tinh
vi, thanh thoát của nghệ thuật điêu khắc thời Lý.
Kiến trúc, điêu khắc phát triển rực rỡ.
Em hãy trình bày những hình thức vui chơi,
ca hát của nhân dân ở thời Lý?
- Ca hát, hát chèo,múa rối nước.
- Đá cầu,vật, đua thuyền.
- Lễ hội mùa xuân.
* Văn hóa dân gian:
Múa rối nước rất được ưa chuộng ở thời Lý. Để rối có thể cử động linh hoạt các phần cơ thể được làm rời ra và nối với nhau bởi
các khớp.
Vài cảnh múa rối
Em có nhận xét gì về nền văn hoá thời Lý ?
- Đa dạng, độc đáo, linh hoạt.
- Đánh dấu sự ra đời nền văn hoá riêng của
dân tộc.
Văn hoá Thăng Long.
Đàn nhị
Đấu vật.
Vì sao gọi văn hoá thời Lý là văn hoá
Thăng Long?
Thăng Long là kinh đô của nhà Lý – Trung tâm
của đất nước.
- Thăng Long là nơi tập trung những thành tựu văn hoá,giáo dục tiêu biểu của thời Lý. Phản ánh trình độ phát triển chung của cả nước.
Trò chơi ô chữ.
Q
U
Ố
C
T
Ử
G
I
Á
M
Đ
Ạ
O
N
H
O
V
Ă
N
M
I
Ế
U
H
À
N
Ộ
I
K
H
Ổ
N
G
T
Ử
H
O
A
L
Ư
Đ
Ạ
O
P
H
Ậ
T
N
H
Á
R
Ồ
N
G
T
H
Ă
N
G
L
O
N
G
Đây được xem là trường Đại học đầu tiên của Việt Nam? Được xây dựng năm 1076. (10 chữ cái)
3. Để đặt nền móng cho nền giáo dục Việt Nam nhà
Lý đã xây dựng công trình này vào năm1070.
(7 chữ cái)
2. Nội dung học tập chủ yếu của giáo dục thời Lý?
(6 chữ cái)
4. Nơi nhà Lý đóng đô ngày nay có tên là gì? (5chữ cái)
5. Ông tổ của đạo Nho là ai? (7 chữ cái)
6. Nhà Lý đã dời đô từ đâu về thành Đại La?
(5 chữ cái)
7. Việc xây dựng nhiều chùa chứng tỏ nhà Lý coi
trọng……?(7 chữ cái).
8. Chữ được nhà Lý sử dụng là chữ gì?(3 chữ cái)
9. Con vật tưởng tượng của người thời xưa?
(4 chữ cái)
Hãy so sánh đời sống văn hoá xã hội thời Lý với thời
Nhà Đinh -Tiền Lê theo yêu cầu sau:
- Bộ máy thống trị:
- Những người bị trị:
- Lực lượng lao động
chủ yếu:
- Bộ máy thống trị:
- Những người bị trị:
- Lực lượng lao động
chủ yếu:
- Giáo duc:
- Nho giáo:
- Phật giáo:
- Giáo dục:
- Nho giáo:
- Phật giáo:
Bài tập về nhà:
Hãy sưu tầm tên 9 đời vua Lý và cho biết ai làm
vua lâu nhất và ai làm vua ngắn nhất?
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!