Bài 12. Đời sống kinh tế-văn hóa

Tuần 11 Ngày soạn: 29/10/2011
Tiết: 21 Ngày dạy: 01/11/2011

Bài 12: ĐỜI SỐNG KINH TẾ VĂN HOÁ (tt)
II. SINH HOẠT XÃ HỘI VÀ VĂN HOÁ.

I. Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức:
Học sinh hiểu rõ.
- Các giai tầng trong xã hội (thời Lý có sự phân hoá mạnh mẽ về giai cấp và các tầng lớp trong xã hội).
- Những thành tựu văn hóa tiêu biểu: Văn miếu, Quốc tử giám, mở khoa thi, nghệ thuật phát triển, đặc biệt là kiến trúc điêu khắc.
2. Tư tưởng:
Giáo dục lòng tự hào về truyền thống văn hiến, ý thức xây dựng nền văn hoá dân tộc.
3. Kĩ năng:
Rèn kĩ năng lập bảng so sánh, vẽ sơ đồ.
II. Chuẩn bị:
- GV sưu tầm tranh, ảnh, các hoạt động văn hiến thời Lý.
- HS xem trước bài mới.
III. Tiến trình dạy-học:
1. Ổn định lớp. (1’)
2. Kiểm tra bài cũ: (4’)
(?) Nhà Lý đã thi hành những chính sách gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp.
3. Bài mới:
Dưới thời Lý nền kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp nước ta đều đạt những thành tựu rực rỡ. Đời sống vật chất của nhân dân đầy đủ, sung túc. Bên cạnh đó sinh hoạt xã hội và văn hoá tinh thần của nhân dân cũng được nâng cao. Vậy để hiểu rõ hơn về đời sống sinh hoạt xã hội và văn hoá tinh thần của nhân dân ta thời kì ấy, hôm nay chúng ta tiếp tục tìm hiểu mục II của bài 12. (1’)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học

Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu những thay đổi về mặt xã hội (15’)
HS: Đọc sgk.
GV: Thời Lý, xã hội chia làm nhiều tầng lớp.
? Em hãy nêu các tầng lớp cư dân trong xã hội thời Lý?
- Vua, quan, dân thường, nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì.
? Chỉ ra giai cấp thống trị và bị trị trong xã hội?
HS trả lời, GV kết luận.
? Đời sống của các tầng lớp thống trị như thế nào?
- Giàu có, đầy đủ
? Đời sống các tầng lớp bị trị ra sao?
- Nông dân là lực lượng sản xuất chính, được chia ruộng đất- nộp tô thuế.
- Nông dân nghèo nhận ruộng đất, nộp tô. Một số rời bỏ quê hương đi khai hoang lập nghiệp nơi khác.
- Thợ thủ công, thương nhân- nộp thuế, làm nghĩa vụ.
- Nô tì: tầng lớp thấp nhất trong xã hội.Họ phục vụ trong cung điện, các nhà quan. Họ vốn là những tù binh, nợ nần hoặc tự bán thân, cuộc sống không bảo đảm.
GV cho HS bài tập thảo luận nhóm:
? Vẽ sơ đồ các giai cấp trong xã hội thời Lý và so sánh với thời Đinh-Tiền Lê sự phân biệt giai cấp ở thời Lý như thế nào?
-> Sự phân biệt giai cấp sâu sắc hơn, giai cấp địa chủ càng tăng, nông dân tá điền bị bóc lột ngày càng nặng.
GV treo bản đồ tư duy và kết luận.
GV: Sơ kết, chuyển ý.
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu giáo dục và văn hóa thời Lý. (19’)
HS: Đọc sgk.
“Từ đầu...->1000 người...làm sư”
? Nhà Lý đã làm gì để phát triển nền giáo dục?
GV: trình chiếu hình ảnh.
GV: Văn Miếu được xây dựng 9/1070. Đây là miếu thờ tổ đạo Nho do Khổng Tử sáng lập và là nơi dạy học cho con vua.
Năm 1075 khoa thi đầu tiên được mở.
Năm 1076 nhà Quốc tử giám được dựng trong khu Văn Miếu, đây được coi là trường Đại học đầu tiên của nước Đại Việt, lúc đầu chỉ dành cho các con vua, về sau được mở rộng cho con em quan lại và người giỏi trong nước học tập.
GV giảng thêm về bia tiến sĩ thời Lê Sơ ở Văn Miếu.
-> Mặc dù nhà Lý rất quan tâm đến giáo dục song chế độ thi cử chưa quy củ, nề nếp.
? Nền giáo dục của nước ta hiện nay ra sao?
?Văn học thời kì này như thế nào?
GV trình chiếu văn bản chữ Hán “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt.
? Vị trí của đạo Phật dưới thời Lý?
? Nêu dẫn chứng thời Lý, đạo Phật được sùng bái?
HS: trả lời và quan sát H24+25