Bài 12. Các loại kiến trúc của hệ cơ sở dữ liệu

Chào mừng các thầy cô về dự tiết học này
chương IV kiến trúc
và bảo mật các hệ cơ sở dữ liệu
Các loại kiến trúc của hệ CSDL
Bảo mật thông tin trong các hệ CSDL
Các loại kiến trúc của hệ cơ sở dữ liệu
Bài 12:
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu các loại mô hình mạng ? Hãy đặc điểm của mô hình khách – chủ mà em đã học ở lớp 10?
Có hai mô hình mạng của yếu là mô hình hàng ngang và mô hình khách- chủ;
Đặc điểm của mô hình khách - chủ :
Máy chủ là máy tính đảm bảo việc phục vụ các máy khách bằng cách điều khiển việc phân bố tài nguyên nằm trong mạng với mục đích sử dụng chung.
Máy khách là máy sử dụng tài nguyên do máy chủ cung cấp.
Mô hình khách chủ có ưu điểm dữ liệu được quản lý tập trung , chế độ bảo mật tốt
? Một người có thể sử dụng máy tính cá nhân để tạo lập, cập nhật và khai thác CSDL quản lí công việc của mình => CSDL đặt tại 1 chỗ
? Với quy mô lớn, một tổ chức có thể xây dựng một CSDL rất lớn lưu trữ trên các máy tính có cấu hình mạnh => hệ thống CSDL gồm nhiều CSDL con đặt ở nhiều nơi cách xa nhau và được liên kết với nhau
Tuỳ thuộc vào quy mô và đặc thù hoạt động, mỗi tổ chức có thể lựa chọn loại kiến trúc hệ CSDL: Tập trung hay phân tán
CSDL
đặt vấn đề
Trong môi trường ứng dụng hiện nay, mạng và Internet được triển khai rộng rãi dẫn đến những thay đổi sâu sắc trong cách tổ chức các hệ CSDL lớn .
Các hệ CSDL tập trung:
- Toàn bộ CSDL được lưu ở một dàn máy tính.
- Dàn máy có thể bao gồm một hoặc nhiều máy được điều hành chung như một máy.
đặt vấn đề
- Việc phân loại phụ thuộc vào cách tổ chức khai thác, cụ thể là:
+ Những ai sẽ truy cập vào CSDL ?
+ Việc truy cập được thực hiện từ đâu ?
+ Các môđun của hệ QTCSDL được lưu trữ ở đâu ?
- Dựa vào các tiêu chí trên người ta chia các hệ CSDL tập trung thành 3 loại:
+ Hệ CSDL cá nhân;
+ Hệ CSDL trung tâm;
+ Hệ CSDL khách - chủ.
BàI 12 CáC LOạI KIếN TRúC CủA Hệ CƠ Sở Dữ LIệU
Hệ cơ sở dữ liệu cá nhân:
Đặc điểm
Là hệ CSDL có một người dùng tức là Chỉ có một người hoặc một nhóm người truy nhập theo nguyên tắc lần lượt, tức là không có vấn đề tương tranh, xung đột .
- Dữ liệu tập trung ở một máy;
- Hệ QTCSDL được cài đặt tại máy có chứa CSDL;
- Người dùng đóng vai trò của người quản trị CSDL đồng thời có thể là người viết chương trình ứng dụng và cũng là người dùng đầu cuối của hệ thống.
Quy mô: nhỏ
Ưu điểm : Việc phát triển và sử dụng là khá đơn giản và dễ dàng
Nhược điểm: Tính an toàn không cao
1. Hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Đặc điểm


Quy mô:

Ưu điểm :

Nhược điểm :
Quản lý thu chi tài chính trong gia đình
Quản lý điểm cá nhân
Hệ cơ sở dữ liệu cá nhân:
1. Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Ví dụ
Đặc điểm:
Hệ CSDL được cài đặt trên máy tính trung tâm;
Các hệ CSDL trung tâm thường rất lớn
- Máy tính trung tâm này là một máy hay một dàn máy;
- Nhiều người dùng từ xa có thể truy cập CSDL.
- Việc truy cập từ xa được thực hiện thông qua các thiết bị đầu cuối và các phương tiện truyền thông;
Quy mô : lớn
Ưu điểm :chia sẻ tài nguyên cho nhiều người.
Nhược điểm : Chi phí tăng do nhu cầu máy trung tâm phải đủ mạnh
Khả năng thực hiện truy vấn chậm.
1. Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
b) Hệ cơ sở dữ liệu trung tâm:
Đặc điểm


Quy mô:

Ưu điểm :

Nhược điểm :

Ví dụ:
CSDL của ngân hàng
Hệ cơ sở dữ liệu trung tâm
1. Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Hệ cơ sở dữ liệu khách – chủ:
Đặc điểm:
CSDL được cài đặt ở máy chủ;
Bộ phận cung cấp tài nguyên được cài đặt ở máy chủ
Bộ phận yêu cầu cấp phát tài nguyên cài đặt ở máy khách
Quy mô : Lớn
Ưu điểm: Nâng cao khả năng thực hiện
Chi phí cho phần cứng có thể giảm
Bổ sung thêm máy khách là dễ dàng


Tiếp nhận yêu cầu
Xử lý rồi gửi thông báo đến máy chủ
Chờ trả lời từ máy chủ
Định dạng dữ liệu cho người dùng
Kiểm tra quyền truy cập dữ liệu
Thực hiện truy vấn và cập nhật
Bảo trì hệ thống
1. Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Ví dụ:
Quản lý điểm trong nhà trường
Tra cứu điểm thi đại học
Hệ cơ sở dữ liệu khách – chủ:
Hãy nêu sự khác nhau cơ bản nhất giữa hệ CSDL trung tâm và hệ CSDL khách - chủ?
Hệ CSDL
cá nhân
Hệ CSDL
Trung tâm
Hệ CSDL
khách - chủ
Đặc điểm
Ưu điểm
Nhược điểm
Là hệ CSDL có một người dùng
Toàn bộ hệ CSDL được lưu trữ trên máy tính trung tâm
Thành phần cấp tài nguyên
Thành phần yêu cầu tài nguyên
CSDL được lưu trữ trên máy chủ
Người dùng:
người quản trị
viết CT ứng dụng
khai thác CSDL
Nhiều người dùng có thể truy cập vào CSDL
Nhiều người dùng có thể truy cập vào CSDL
Máy chủ tiếp nhận, xử lí yêu cầu và gửi kết quả cho máy khách
Máy khách quản lí giao diện thực hiện CT
Việc phát triển và sử dụng dễ dàng
Chia sẻ tài nguyên cho nhiều người
Nâng cao khả năng thực hiện
Chi phí có thể giảm
Bổ sung máy khách là dễ dàng
Tính an toàn không cao
Chi phí cao
Khả năng thực hiện chậm
Quy mô
Nhỏ
Lớn
Lớn
Bài 1:
Trong các loại hệ CSDL tập trung, loại nào không cần đến đường truyền? Em hãy giải thích tại sao?
Hệ CSDL cá nhân vì: toàn bộ CSDL, hệ QT CSDL và các chương trình ứng dụng được tập trung trên một máy tính và cho một người dùng.
Bài 2:
Câu nào sai trong các câu dưới đây khi nói về hệ CSDL cá nhân?
Hệ CSDL cá nhân chỉ cho phép một người dùng tại một thời điểm
Người dùng đóng vai trò là người quản trị CSDL
Hệ CSDL cá nhân được lưu trữ trên một máy
A.
B.
C.
D.
Tính an toàn của hệ CSDL cá nhân là rất cao
Tính an toàn của hệ CSDL cá nhân là rất cao
Bài 3:
Khi nói về hệ CSDL tập trung, nhóm học sinh có các ý kiến sau:
N1: Hệ CSDL tập trung, toàn bộ dữ liệu chỉ được lưu trữ tại một máy.
N2: Hệ CSDL tập trung, toàn bộ dữ liệu phải được lưu trữ tại một dàn máy.
N3: Hệ CSDL tập trung, toàn bộ dữ liệu được lưu trữ tại một máy hoặc một dàn máy.
N4: Những người dùng từ xa có thể truy cập vào CSDL thông qua các phương tiện truyền thông dữ liệu.
Theo em những học sinh nào nói đúng:
N1, N4
N2, N4
A.
B.
N3, N4
N2, N3
D.
C.
Hãy chọn đáp án đúng về vai trò của máy khách trong hệ CSDL khách-chủ:
Bài 4:
Có quyền xin được cấp phát tài nguyên
Có nhiệm vụ kiểm tra quyền được truy cập vào CSDL
Có thể được dùng để lưu trữ một phần CSDL
Không được phép cài đặt thêm bất kì một CSDL cá nhân nào
Không được phép quản lý các giao diện khi thực hiện các chương trình ứng dụng khai thác CSDL
Bài 6:
Nhà trường xây dựng một hệ CSDL trung tâm cho phép học sinh, phụ huynh có thể truy cập để biết kết quả học tập của con em mình. Dữ liệu được lưu trên máy chủ nhà trường. Gia đình bạn An chưa có máy tính vì vậy mẹ bạn muốn đến truy cập trực tiếp tại trường. Bạn An giải thích với mẹ “Đây là hệ CSDL trung tâm, vì vậy không được phép truy cập, tra cứu thông tin trên máy chủ mà phải thông qua thiết bị truyền thông”. Theo em lời giải thích của bạn có đúng không?
Bài tập
Bài 7:
Một bạn say mê môn Lịch Sử đã xây dựng một hệ CSDL cho phép tra cứu các kiến thức lịch sử trong nước như sự kiện lịch sử, bản đồ, chân dung các nhân vật quan trọng trong lịch sử, các câu chuyện lịch sử,… Các bạn trong lớp rất thích CSDL này và thường xuyên đến tra cứu thông tin để củng cố kiến thức. Theo em hệ CSDL đó còn là một hệ CSDL cá nhân nữa hay không? Hãy giải thích?
Bài 8:
Em hãy cho biết khi khai thác hệ CSDL khách – chủ, thông tin được truyền đi như thế nào trên đường truyền thông giữa các máy?
Bài 9
Một số người khai thác hệ CSDL trung tâm có thói quen lưu trữ lại các kết quả tìm kiếm tra cứu thông tin từ CSDL trên máy của mình. Việc lưu trữ đó có làm cho hệ CSDL mà họ khai thác không còn là hệ CSDL trung tâm nữa hay không?
Đó vẫn là hệ CSDL cá nhân bởi vì CSDL do một bạn quản trị: chịu trách nhiệm thiết kế, cập nhật và tổ chức khai thác. Các bạn khác trong lớp đóng vai trò như “khách tham quan”, không được quyền thay đổi dữ liệu, cách truy xuất thông tin…
Đó là lời giải thích không đúng. Hệ QTCSDL và CSDL được lưu trữ trên máy chủ vì vậy nếu người quản trị cho phép ta có thể truy nhập vào CSDL tại máy chủ.
Trong hệ CSDL khách – chủ, các yêu cầu cấp phát tài nguyên và dữ liệu được truyền từ máy khách về máy chủ, dữ liệu hoặc một số kết quả xử lí sẽ được truyền từ máy chủ về máy khách
Việc lưu trữ kết quả truy xuất tại các máy ở đầu cuối không làm thay đổi CSDL cũng như hoạt động của hệ QTCSDL và vì vậy đây vẫn là hệ CSDL trung tâm
Cảm ơn các thầy cô và các em đã chú ý theo dõi !