Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

SỈ� đồ các kiểu vận chuyển chất qua màng
Vận chuyển thụ động
a
b
c
SỈ� đồ các kiểu vận chuyển chất qua màng
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
- Vận chuyển thụ động là vận chuyển các chất qua màng sinh chất mà không tiêu tốn năng lỈ�ợng(ATP).
1. Khái niệm
2. Nguyên lí
- Vận chuyển thụ động là khuếch tán các chất từ nỈ�i có nồng độ cao đến nỈ�i có nồng độ thấp (theo chiều nồng độ).
a
b
c
3. CỈ� chế
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
SỈ� đồ các kiểu vận chuyển chất qua màng
Khuếch tán trực tiếp qua lớp phôtpholipit kép: Các chất không phân cực hố��c kích thỈ�ớc nhỏ nhỈ� CO2 , O2.
CO2 O2
H2O Na+,Cl-glucôzơ.

Hãy nêu cỈ� chế vận chuyển thụ động.
Các lố��i chất nào vận chuyển thụ động qua màng?
* Chú ý: Sự khuếch tán của nỈ�ớc (H2O) qua MSC gọi là sự thẩm thấu.
Tốc độ khuếch tán của các chất ra hố��c vào tế bào
phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng tế bào: Các chất phân cực, các Ion, chất có kích thỈ�ớc lớn nhỈ�: axit amin, H2O, Na+, K+,Cl-, glucôzỈ�.
4. Các lố��i môi trỈ�ờng
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1%
Tế bào
1%
Tế bào
1%
Tế bào
2 %
1 %
0,8 %
Môi trỈ�ờng Ỉ�u trỈ�Ỉ�ng
Môi trỈ�ờng đẳng trỈ�Ỉ�ng
Môi trỈ�ờng nhỈ�ợc trỈ�Ỉ�ng
* Môi trỈ�ờng Ỉ�u trỈ�Ỉ�ng: Nồng độ chất tan lớn hỈ�n nồng độ chất tan trong tế bào.
* Môi trỈ�ờng đẳng trỈ�Ỉ�ng: Nồng độ chất tan bằng nồng độ chất tan trong tế bào.
* Môi trỈ�ờng nhỈ�ợc trỈ�Ỉ�ng: Nồng độ chất tan nhỏ hỈ�n nồng độ chất tan trong tế bào.
Ví dụ: Nồng độ Na+ ngoài môi trỈ�ờng là 2%, và trong tế bào là 1%. Vậy Na+ và nỈ�ớc khuếch tán nhỈ� thế nào?
Vì sao khi muối dỈ�a cải, lá cải bị quắt lại?
SỈ� đồ các kiểu vận chuyển chất qua màng
II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
- Vận chuyển chủ động là vận chuyển các chất qua màng sinh chất có tiêu tốn năng lỈ�ợng(ATP).
1. Khái niệm
2. Nguyên lí
- Các chất đỈ�ợc vận chuyển từ nỈ�i có nồng độ thấp đến nỈ�i có nồng độ cao(ngỈ�ợc chiều nồng độ).
3. CỈ� chế
Hãy nêu cỈ� chế vận chuyển chủ động.
Các lố��i chất nào vận chuyển chủ động qua màng?
a
b
c
II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
3. CỈ� chế
ATP + prôtêin ? prôtêin bị biến đổi.
SỈ� đồ các kiểu vận chuyển chất qua màng
Prôtêin bị biến đổi + Chất cần vận chuyển , đỈ�a chất cần vận chuyển ra hố��c vào tế bào.
Chất đỈ�ợc vận chuyển chủ động là chất có kích thỈ�ớc lớn và các ion: Na+, K+,Cl-, glucôzỈ�, urê.


CO2 O2
H2O,Na+Cl-glucôzơ.

Na+,Cl- glucôzỈ�.
III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO
+ Thực bào: mảnh vỡ, chất có kích thỈ�ớc lớn, chất rắn.
+ Ẩm bào: Chất dịch, lỏng.

TB đỈ�a các chất vào bên trong bằng cách biến dạng MSC.
- TB đỈ�a các chất ra khỏi TB bằng cách biến dạng MSC.
+ Chất đỈ�ợc xuất bào là các prôtêin, đại phân tử.
Nh?p bào
Chất nào sau đây đỈ�ợc vận chuyển thụ động
qua lớp phôtpholipt của màng?
B. Cacbonnic, ôxi , glucôzỈ�.
A. NỈ�ớc, ôxi , glucôzỈ�.
C. Cacbonnic, ôxi.
D. Ca2+, Na+ , glucôzỈ�.
PHÂN BIỆT VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
VỚI VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
- Không sử dụng ATP.
- Có sử dụng ATP.
Từ nỈ�i có nồng độ cao đến nỈ�i có nồng độ thấp
(theo chiều nồng độ).
- Từ nỈ�i có nồng độ thấp đến nỈ�i có nồng độ cao (NgỈ�ợc chiều nồng độ).
- Khuếch tán trực tiếp qua lớp phôtpholipit, hố��c qua kênh prôtêin xuyên màng.
- Qua kênh prôtêin xuyên màng, có vai trò "máy bỈ�m".
- Chất kích thỈ�ớc lớn và các ion.
- Các chất không phân cực hố��c kích thỈ�ớc nho.�
-Các chất phân cực, các Ion, chất có kích thỈ�ớc lớn.
A T P
K H U Ế C H T Á N
Ỉ� U T R Ỉ� Ỉ� N G
Ẩ M B À O
GIẢI Ô CHỮ:
Khi vận chuyển chủ động các chất qua màng
cần phải sử dụng phân tử này.
Quá trình mà chất vận chuyển từ nỈ�i có nồng độ cao
đến nỈ�i có nồng độ thấp.
Khi nồng độ chất tan của môi trỈ�ờng cao hỈ�n
nồng độ trong tế bào,
chất tan có thể vào tế bào dễ dàng. Đây là môi trỈ�ờng gì?
Khi tế bào lấy chất dịch vào trong tế bào
bằng cách biến dạng màng sinh chất.
XIN CHÂN THÀNH CÁM Ỉ�N QUÍ THẦY CÔ
Bài tập về nhà:
Khi nồng độ Ca2+ ngoài môi trỈ�ờng đất là 0,2% còn bên trong tế bào rễ cây là 0,4%. Vậy rễ cây muốn lấy Ca2+ phải nhờ cỈ� chế nào? Trình bày cỈ� chế đó.