Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

BÀI 11

VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
GIỚI THIỆU
Tế bào thường xuyên trao đổi chất với môi trường.Các chất đi ra hay vào tế bào đi qua màng sinh chất bằng nhiều cách . Vậy các cách đó là gì ? ta sẽ tìm hiễu trong bài hôm nay.
Dung môi
Chất hòa tan
Thí nghiệm
Tại sao lại có hiện tượng trên ?
Thế nào là khuyếch tán? Nguyên nhân dẫn đến sự khuyếch tán ?
Là sự phân bố các pt trong môi trường
Do sự chênh lệch của nồng độ các chất
=> màng tế bào cũng có thể vận chuyển các chất qua màng bằng cách này gọi là vận chuyển thụ động
I.Vận chuyển thụ động
A.khái niệm
Vận chuyển thụ động là sự vận chuyển các chất qua màng mà không cần tiêu tốn năng lượng ( xuôi dốc nồng độ )
Vận chuyển thụ động có tiêu tốn năng lượng không?
- Nguyên lý vận chuyển:
Khếch tán từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp
b.Các kiểu vận chuyển qua màng
*Khuyếch tán trực tiếp qua lớp p.pho lipit:
Đối tượng: các chất không phân cực, hay chất có kích thước nhỏ như CO2, O2.
b.Các kiểu vận chuyển qua màng
*Khuyếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng
Đối tượng: các chất phân cực, các ion, chất có kt lớn như glucô.
Prô có cấu trúc phù hợp với chất cần vận chuyển hay cổng chỉ mở cho các chất đi qua khi có các chất tín hiệu bám vào cổng.
b.Các kiểu vận chuyển qua màng
*Khuyếc tán qua kênh prô đặc biệt ( thẩm thấu)
Đối tượng : pt nước
c.Các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ khuyếch tán
-Nhiệt độ môi trường
-Sự chênh lệch nồng độ các chất trong và ngoài màng
Một số môi trường

-Ưu trương: chất tan bên ngoài cao hơn bên trong tế bào
-Nhược trương: Nồng độ chất tan ngoài TB thấp hơn bên trong
Đẳng trương: bên ngoài và trong như nhau
II.Vận chuyển chủ động qua màng
a.Khái niệm: phương thức vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ thấp => nồng độ cao (ngược dốc nồng độ)
Tiêu tốn nhiều năng lượng
b.Cơ chế:

ATP + Prô đặc chủng cho từng loại chất
Prôtêin biến đổi để liên kết với các chất rồi đưa từ ngoài vào tế bào hay đẩy ra khỏi tế bào
Vận chuyển chủ động cần phải có các kênh prôtein hay các bơm đặc biệt trên màng

c. Các cách vận chuyển
Vận chuyển đơn chất
Vận chuyển đồng cảng
Vận chuyển đối cảng
Màng tế bào
Vận chuyển thụ động
Vận chuyển chủ động
III. Thực bào, ẩm bào và xuất bào
- Thực bào:
?
Trình bày diễn biến quá trình thực bào.
Màng lõm vào bọc lấy đối tượng
Nuốt vào trong tế bào
@ Không bào thức ăn có chứa đối tượng được liên kết với lizôxôm
- Ẩm bào:
Những chất nhỏ được đưa và bên trong dưới dạng dịch lỏng ( tương tự thực bào)
Lixôxôm
Lixôxôm
- Xuất bào:
Chuyển các chất ra khỏi tế bào theo cách ngược lại
CỦNG CỐ
Tại sao khi chẻ rau muống thành các mảnh nhỏ rồi ngâm vào nước cất hoặc nước sạch. Một lúc sau quan sát ta thấy các mảnh rau muốn cong lại. Vì sao?
Bạn Liên muốn cây rau cải mình trồng nhanh lớn nên đã hòa nước giải để tưới cây nhưng cây lại bị héo. Giải thích và cho biết bạn Liên cần phải làm gì ?
?
?