Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Bài cũ: Nêu cấu tạo và chức năng của màng sinh chất?
I/. Vận chuyển thụ động
1- Các khái niệm
- Vận chuyển thụ động là: phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất mà không tiêu tốn năng lượng
- Nguyên lý: Khuếch tán và thẩm thấu
Chất tan khuếch tán qua màng bằng hai cách:
+ Trực tiếp qua lớp Photpholipit:
Các chất không phân cực và có kích thước nhỏ như O2, CO2….
+ Qua kênh protêin:
Các chất có phân cực hoặc các ion, một số chất có kích thước phân tử lớn như glucose
? Tốc độ khuếch tán của các chất ra hoặc vào tế bào phụ thuộc vào những yếu tố nào?
+ Môi trường ưu trương: Cmt > C tb
+ Môi trường nhược trương: Cmt < C tb
+ Môi trường đẳng trương: Cmt = C tb
? Căn cứ vào nồng độ các chất trong và ngoài màng, người ta chia ra mấy loại môi trường? Đặc điểm từng loại môi trường?
-Tại quản cầu thận, urê trong nước tiểu đậm đặc gấp 60 lần trong máu, các photphat cao gấp 16 lần và các sunphat gấp 90 lần nhưng các chất này vẫn thấm qua màng từ máu vào nước tiểu.
II/ Vận chuyển chủ động (tích cực)
1/ Hiện tượng
2. Khái niệm
-Vận chuyển chủ động là hình thức vận chuyển các chất qua màng tử nơi chất tan có nồng độ thấp đến nơi có nồng đồ cao nhờ sử dụng năng lượng ATP.
? Đặc điểm của vận chuyển chủ động là gì?
3. Đặc điểm
Các chất vận chuyển từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao.
Cần có kênh protêin đặc hiệu.
Sự vận chuyển tiêu tốn năng lượng ATP.
III/ Nhập bào, xuất bào
- ? Một số chất có kích thước lớn không lọt qua lỗ màng thì được vận chuyển bằng cách nào? Hãy mô tả con đường vận chuyển này.
+ Nhập bào:
Là phương thức đưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất.
+ Xuất bào:
Là phương thức đưa các chất ra khỏi tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất.
- Nếu chất đưa vào ở thể rắn gọi là thực bào.
- Nếu chất đưa vào ở thể lỏng gọi là ẩm bào.
Khuếch tán qua lớp photpholipit
Khuếch tán qua kênh Pr
Vận chuyển chủ động
Vận chuyển thụ động
Hình: Hiện tượng xuất bào
Nhập bào
Nhập bào, xuất bào
Thực bào
ẩm bào
Câu 2 : Hiện tượng biến dạng màng sinh chất xảy ra theo kiểu :
A. Khuyếch tán
D. Thụ động
C. Tích cực
B. Thực bào
Câu 1 : Sự vận chuyển thụ động các chất qua màng:
A. Cần có năng lượng
B. Từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao
C. Theo nguyên lý khuyếch tán
D. Chỉ xảy ra ở động vật , không xảy ra ở thực vật