Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi:
Nêu cấu tạo và chức năng màng sinh chất?
Tại sao màng sinh chất gọi là màng khảm động?
Quan sát ảnh cấu trúc màng sinh chất theo mô hình khảm động để trả lời câu hỏi
Đáp án: Vì các phân tử Photpholipit cũng như các phân tử Protein có thể thay đổi vị trí và hình thù khiến màng có tính mềm dẻo và linh hoạt
Nhờ có tính mềm dẻo và linh hoạt nên màng sinh chất thực hiện được chức năng quan trọng là vận chuyển các chất qua màng.
Bài 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
Hãy giải thích tại sao chúng ta lại ngửi thấy mùi dầu gió?
Giải thích tại sao toàn bộ cốc nước lại có màu tím?
Do hiện tượng khuếch tán, các chất di chuyển từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.
Khái niệm:
-Vận chuyển thụ động là phương thức vận
chuyển các chất qua màng sinh chất mà không
cần tiêu tốn năng lượng
Hãy quan sát ảnh sau và cho biết các chất vận chuyển theo nguyên lý nào?
I. Vận chuyển thụ động
Thế nào là vận chuyển thụ động?
Ảnh: Các kiểu vận chuyển thụ động qua màng
Các chất vận chuyển theo nguyên lý khuếch tán từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.
Đối với phân tử nước sự khuếch tán gọi là sự thẩm thấu
Vậy các chất khuếch tán bằng cách nào?
Ảnh: Các kiểu vận chuyển thụ động qua màng
Qua kênh protein
Qua l?p phụtpholipit
2.Các con đường vận chuyển thụ động:
- Trực tiếp qua lớp Photpholipit
- Qua kênh Protein xuyên màng
Sựkhuếch tán các chất qua màng tế bào phụ thuộc vào yếu tố nào?
Quan sát hình ảnh sau
Sự khuếch tán các chất qua lớp Photpholipit và kênh Protein
3.Các yếu tố ảnh hưởng đến sự vận chuyển thụ động:
Kích thước phân tử
Tính chất của phân tử
Gradien nồng độ
Phân biệt 3 loại môi trường:
MT Ưu trương
MT Đẳng trương
MT Nhược trương
Sự chênh lệch nồng độ các chất trong và ngoài màng tế bào
TẾ BÀO ĐỘNG VẬT
TẾ BÀO THỰC VẬT

* Một số loại môi trường
MT đẳng trương
MT nhược trương
MT ưu trương
+ Muốn rau tươi lâu phải vẩy nước thường xuyên?
+ Khi ngâm rau với nước muối quá mặn, sau một thời gian rau bị quắt lại và có vị mặn ?
+ Khi bón phân cho cây trồng, tại sao không nên bón quá nhiều?
ATP
A
Trong màng
Ngoài màng
1. Nhận xét chiều chuyển động của chất tan?
2. Kiểu vận chuyển này cần có điều kiện gì?
II. Vận chuyển chủ động
Khái niệm về vận chuyển chủ động?
II. Vận chuyển chủ động:
1. Khái niệm:
- Vận chuyển chủ động là phương thức vận chuyển các chất qua màng từ nơi chất tan có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao (ngược dốc nồng độ)
Cần tiêu tốn năng lượng
Quan sát hình ảnh sau:
Quá trình “bơm” Natri và Kali
Vận chuyển bằng cách chủ động có ý nghĩa sinh học gi` đối với cơ thể?
Cơ chế của vận chuyển chủ động?
2.Cơ chế :
+ ATP + protein đặc chủng cho từng loại chất cần vận chuyển.
+ Protein biến đổi để liên kết với các chất rồi đưa từ ngoài vào tế bào hay đẩy ra khỏi tế bào.
- Gióp tÕ bµo chñ ®éng lÊy ®­îc c¸c chÊt cÇn thiÕt vµ th¶i c¸c chÊt kh«ng cÇn thiÕt

Sự hấp thụ glucozơ và đào thải urờ
ở tế bào quản cầu thận
Máu
[urê] = 1 lần
[glucozơ] = 1,2g/l
Nước tiểu
[urê] = 65 lần
[glucozơ] = 0,9g/l
Màng TB
quản cầu thận
Vận chuyển thụ động:
Theo chiều nồng độ
Không tiêu tốn năng lượng
*Vân chuyển chủ động
Ngược chiều nồng độ
Tiêu tốn năng lượng


Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động
III. Nhập bào và xuất bào.
Quan sát những hình ảnh sau và cho biết quá trình xuất bào nhập bào là gì? và nó diễn ra như thế nào?
- Nhập bào và xuất bào là hình thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất bằng cách biến dạng màng sinh chất
CỦNG CỐ
1
2
3
4
5
* Gọi tên các hình thức vận chuyển qua màng sinh chất
BÀI TẬP
1. Vận chuyển thụ động trực tiếp qua lớp phopholipit kép
2. Vận chuyển thụ động qua kênh protein xuyên màng
3. Hiện tượng nhập bào
4. Hiện tượng xuất bào
5. Vận chuyển chủ động qua “Bơm” đặc hiệu
Điền tên các hình thức vậnchuyÓn c¸c chÊt qua mµng TB
øng víi tõng qu¸ trình cho phï hîp
Chủ động

Thực bào




Xuất bào


thụ động


BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC
XIN KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM