Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Chào mừng các thầy cô về dự giờ
Kiểm tra bàI cũ
Điền chú thích vào hình vẽ và nêu chức năng cơ bản của MSC
Cấu trúc màng sinh chất
Các sợi của chất nền ngoại bào
glicôprôtêin
cácbonhydrat
Khung xương tế bào
côlestêron
phôtpholipit
Prôtêin xuyên màng
Prôtêin bám màng
2
3
6
4
7
8
Bài 11:

vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Có 3 phương thức
Có bao nhiêu phương thức vận chuyển
các chất qua màng sinh chất?
Mở nắp lọ nước hoa
Vận chuyển thụ động
1. Thí nghiệm
Vận chuyển thụ động
1. Thí nghiệm
Vận chuyển thụ động
1. Thí nghiệm
2.Nhỏ vài giọt mực tím vào cốc nước lọc
Em h·y gi¶i thÝch hiÖn t­îng quan s¸t thÊy
vµ ngöi ®­îc
ThÕ nµo lµ sù
khuÕch t¸n? do ®©u mµ cã ®­îc sù khuyÕch t¸n
i. Vận chuyển thụ động
1. Thí nghiệm

Khuếch tán là hiện tượng các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.
Do sự chênh lệch về nồng độ các chất
Đối với MSC của TB sự vận chuyển đó là sự vận chuyển thụ động
+
Thế nào là vận chuyển chủ động ?vận chuyển chủ động dựa trên nguyên lý nào

2. Khái niệm:
Vận chuyển thụ động là phương thức vận chuyển các chất qua MSC mà không cân tiêu tốn năng lượng
Nguyên lý vận chuyển là sự khuyếch tán các chất đi từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp
Các chất khuếch tán qua màng sinh chất bằng 2 cách:
Khuếch tán trực tiếp qua lớp phospholipit:
Những chất có kích thước nhỏ, tan trong dầu mỡ. VD: CO2, O2.
Khuếch tán qua kênh prôtein xuyên màng:
Những chất có kích thước lớn, phân cực, tích điện. VD glucôzơ
Nước được thẩm thấu vào trong tế bào bằng kênh prôtêin đặc biệt gọi là aquaporin.
Sự khuếch tán các chất qua màng sinh chất phụ thuộc vào:
Sự chênh lệch về nồng độ giữa môi trường bên trong và bên ngoài tế bào.
Kích thước của các chất
Tính chất của các chất
Nếu ta tiến hành ngâm tế bào hồng cầu vào 3 dung dịch có nồng độ:
1. Lớn hơn trong tế bào
2. Nhỏ hơn trong tế bào
3. Bằng trong tế bào
Dung dịch ưu trương
Dung dịch nhược trương
Dung dịch đẳng trương
Nếu có những chất mà tế bào rất cần nhưng nồng độ của nó lại nhỏ hơn trong tế bào thì tế bào có thể lấy các chất đó được không?
Hiện tượng:
Tại ống thận, nồng độ glucôzơ trong nước tiểu thấp hơn trong máu nhưng glucôzơ vẫn được thu hồi về máu.
Hàm lượng urê trong máu thấp hơn rất nhiều so với hám
ii. Vận chuyển chủ động
ii. Vận chuyển chủ động
1/ khái niệm
Vận chuyển chủ động (vận chuyển tích cực) là phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao và tiêu tốn năng lượng.
2/ cơ chế vận chuyển
Vận chuyển chủ động thường cần có các "máy bơm " đặc chủng cho từng loại chất cần vận chuyển.
Vd: dùng bơm ion Na , K
VD: Bơm Na-K
3-ý nghĩa
TÕ bµo vËn chuyÓn chñ ®éng c¸c chÊt ra, vµo tÕ bµo ngay c¶ khi nã ng­îc chiÒu nång ®é
Vận chuyển các chất có kích thước nhỏ
Những phân tử có kích thước
lớn sẽ được vận chuyển
như thế nào?
iii. Nhập bào và xuất bào
Em hãy quan sát hình và trả lời quá trình tế bào nhập bào diễn ra như thế nào?
Là phương thức tế bào đưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách lõm màng sinh chất hình thành các túi chứa.
+ Nếu các chất lấy vào là chất rắn (vi khuẩn, mảnh vỡ TB) gọi là thực bào.
+ Nếu chất đưa vào là các giọt dung dịch gọi là ẩm bào
Là phương thức tế bào đưa các chất ra khỏi tế bào bằng cách hình thành các bóng xuất bào.
Nhập bào
Xuất bào
Củng cố
Xác định điều kiện vận chuyển các chất của các phương thức vận chuyển tương ứng
a,d,e,
b,c,d
c,g
Lập bảng so sánh 2 phương thức vận chuyển thụ động và chủ động.
Giải thích các hiện tượng sau