Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Vận chuyển các chất
qua màng sinh chất
Kiểm tra bài cũ
1.Thành phần chính của màng tế bào là :
A Phôtpholipit và Cacbohiđrat
B Cacbohiđrat và Glicôprôtêin
C Lipit và Glicôprôtêin
D Phôtpholipit và prôtêin
2. Nói: Màng tế bào có tính bán thấm vì :
A Chỉ cho các chất tan đi qua
B Chỉ cho nước đi qua
C Chỉ cho một số chất nhất định ra vào tế bào
D Chỉ cho các chất từ ngoài vào trong tế bào
3. Chức năng của màng tế bào là :
A Trao đổi chất với môi trường một cách chọn lọc
B Thu nhận thông tin
C Nhận biết các tế bào khác
D Tất cả các chức năng trên
4. Hóy cho bi?t hi?n tu?ng x?y ra khi ngõm mo, qu?t v�o du?ng ho?c ngõm m?c nhi trong nu?c?
BÀI MỚI
BÀI 11
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT
QUA MÀNG SINH CHẤT
Ngoài tế bào Màng schất Trong tế bào
? Căn cứ vào nồng độ các chất giữa trong và ngoài màng tế bào, hãy cho biết có những hình thức nào vận chuyển các chất?
VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I- VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1- Khái niệm:
- Vận chuyển thụ động là: phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp, không tiêu tốn năng lượng.
Đó gọi là hiện tượng khuếch tán.
2- Các con đường vận chuyển thụ động
a. Khuếch tán trực tiếp qua lớp P-Li
- Bao gồm các chất: không phân cực, có kích thước nhỏ, tan trong Li như CO2, O2...
b. Khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
- Bao gồm các chất phân cực, kích thước lớn, ion: glucôzơ ...
- Cơ chế: Pr có cấu trúc phù hợp với chất cần vận chuyển sẽ mang chất đó qua màng.
+ Pr các cổng chỉ mở khi có các chất tín hiệu bám vào cổng.
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I- VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Các con đường vận chuyển thụ động
a. Khuếch tán trực tiếp qua lớp P-Li
b. Khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
* Phân tử nước được thẩm thấu qua màng nhờ một kênh Pr đặc biệt gọi là Aquaporin.
* Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ khuếch tán qua màng:
- Nhiệt độ môi trường
- Sự chênh lệch nồng độ các chất trong và ngoài màng
- Đặc tính lý, hoá của các chất.
* có 3 loại môi trường:
- Đẳng trương.
- Ưu trương.
- Nhược trương.
Nước vận chuyển qua màng như thế nào?
? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ khuếch tán qua màng?
? Căn cứ vào nồng độ các chất trong và ngoài màng, người ta chia ra mấy loại môi trường? Đặc điểm từng loại môi trường?
Trong tế bào
Ngoài tế bào
Trong tế bào
Ngoài tế bào
Trong tế bào
Ngoài tế bào
<
=
>
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I- VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Các con đường vận chuyển thụ động
a. Khuếch tán trực tiếp qua lớp P-Li
b. Khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
c. Khuếch tán qua kênh Pr đặc biệt
II- VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
1- Khái niệm:
- Vận chuyển chủ động: Là sự vận chuyển của các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp đến nơi có nồng độ chất tan cao.
- Có tiêu tốn năng lượng.
2- Cơ chế: Cần có các máy bơm
* Vai trò: giúp tế bào lấy được các chất cần thiết cho tế bào hoặc thải các chất độc. Ví dụ: Nồng độ I2 ở tảo biển gấp 2 triêụ lần ngoài biển nhưng vẫn được hấp thụ.
Ở tế bào quản cầu thận người:
Các chất sẽ đi như thế nào?
? Vậy vận chuyển chủ động là gì?
+Chất cần vận chuyển
Thay đổi cấu hình, đẩy chất cần vận chuyển vào ( họăc ra )
Pr vận chuyển
(Pr xuyên màng)
( máy bơm )
+ATP ( Năng lượng )
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I- VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Các con đường vận chuyển thụ động:
a. Khuếch tán trực tiếp qua lớp P-Li
b. Khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
c. Khuếch tán qua kênh Pr đặc biệt
II- VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Cơ chế:
III- NHẬP BÀO, XUẤT BÀO
1- Nhập bào:
- Khái niệm: Là hình thức đưa các chất vào trong tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất.
- Cơ chế:
- Các kiểu nhập bào:
Thực bào, ẩm bào.
Màng sinh chất lõm xuống bao lấy đối tượng
hình thành túi chứa đối tượng
đưa đối tượng vào trong và phân huỷ nhờ enzim.
VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I- VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Các con đường vận chuyển thụ động:
a. Khuếch tán trực tiếp qua lớp P-Li
b. Khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
c. Khuếch tán qua kênh Pr đặc biệt
II- VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
1- Khái niệm:
2- Cơ chế:
III- NHẬP BÀO, XUẤT BÀO
1- Nhập bào:
- Khái niệm:
- Cơ chế:
2- Xuất bào:
- Khái niệm:
- Cơ chế:
Túi chứa chất tiết (Pr, đại phân tử ) Được đưa đến màng sinh chất Màng sinh chất tách ra, giải phóng chất tiết.
Củng cố
Hoàn thành bảng sau:
Bài tập về nhà
Hoàn thành các câu hỏi trong sách giáo khoa
Chuẩn bị trước bài 12
Trả lời: Ứng dụng bài học trong chăm sóc cây trồng như thế nào?
k
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM.