Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

Tiết 10. Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Người thực hiện: Mai Thị Thu Hà

Kiểm tra bài cũ
Tiết 10. Bài 11: Vận chuyển các chất qua màng sinh chất
Nội dung bài học :
I. Vận chuyển thụ động
II. Vận chuyển chủ động
III. Nhập bào và xuất bào
I. Vận chuyển thụ động
* Hiện tượng khuếch tán

- Khuếch tán: Là hiện tượng chất tan đi từ nơi có nồng độ cao  nơi có nồng độ thấp.
Vậy thế nào là hiện tượng khuếch tán ?

b.
a.
Dựa trên nguyên lí khuyếch tán và hình vẽ hãy cho biết thế nào là vận chuyển thụ động?
I. Vận chuyển thụ động
* Định nghĩa:
Vận chuyển thụ động là phương thức vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan cao về nơi có nồng độ chất tan thấp mà không tiêu tốn năng lượng ( dựa trên cơ chế khuếch tán)
Có những phương thức vận chuyển thụ động nào?
*Các kiểu vận chuyển thụ động:
-Khuếch tán trực tiếp qua lớp photpholipit kép: các chất không phân cực và chất có kích thước nhỏ (CO2,O2).
-Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng: các chất phân cực, các ion, chất có kích thước lớn.

Những chất nào được vận chuyển qua lớp photpholipit kép ? Qua kênh protêin ?
I. Vận chuyển thụ động


- Đối với các phân tử nước được vận chuyển qua màng theo cơ chế thẩm thấu nhờ kênh protêin đặc hiệu (Acquaporin)
* Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình khuếch tán ?
*Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình khuếch tán
Nhiệt độ
- Nồng độ chất tan
Nếu dựa vào nồng độ chất tan , có thể chia thành những loại môi trường nào?
Trong TB
Ngoài TB
TB hồng cầu
TB thực vật
MT ưu trương
MT đẳng trương
MT nhược trương
* Một số loại môi trường:
+ Ưu trương: nồng độ chất tan ngoài tế bào cao hơn trong tế bào, ch?t tan di t? ngo�i v�o trong t? b�o
+ Nhược trương: nồng độ chất tan ngoài tế bào thấp hơn trong tế bào ch?t tan di t? trong tb ra mụi tru?ng.
+ Đẳng trương: nồng độ chất tan ngoài tế bào và trong tế bào bằng nhau.
II. Vận chuyển chủ động
Các loài sinh vật sống ở biển tồn tại như thế nào ?
C (môi trường )> C (tế bào)

[glucozo]:máu > nước tiểu

[urê]: máu < nước tiểu
*.Ví dụ:
Qua VD trên em hãy trình bày khái niệm vận chuyển chủ động ?

II. Vận chuyển chủ động

* Định nghĩa:
Vận chuyển chủ động (vận chuyển tích cực) là phương thức vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ thấp  nơi có nồng độ cao và cần tiêu tốn năng lượng.
Vận chuyển chủ động cần có điều kiện gì?
* Điều kiện:
- Cần có " máy bơm" đặc chủng cho từng loại chất được vận chuyển
- Cần tiêu tốn năng lượng (ATP)
Môi trường nội bào
Môi trường ngoại bào
III. Nhập bào và xuất bào
Nhập bào:

- Thế nào là quá trình nhập bào ?
- Có những loại nhập bào nào?

* Có 2 loại nhập bào:
* Nhập bào : là phương thức tế bào đưa các chất vào bên trong bằng cách biến dạng màng sinh chất.
III. Nhập bào và xuất bào:
Nhập bào:

+ Thực bào: tế bào động vật "ăn" các tế bào như vi khuẩn, các mảnh vỡ tế bào và các chất có kích thước lớn.
+ ẩm bào: đưa giọt dịch vào tế bào.
2. Xuất bào:





Thế nào là quá trình xuất bào ?
* Xuất bào: là phương thức TB đưa các chất ra ngoài theo cách ngược với quá trình nhập bào.
Giải thích hiện tượng ?
1. Tại sao khi ngâm măng, mộc nhĩ khô sau một thời gian thì trương to ?
2. Tại sao khi tưới nhiều phân đạm quá thì cây sẽ chết sót ?
3. Rau xào như thế nào để không bị quắt, dai mà vẫn xanh và giòn ?
Bài tập về nhà