Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH.
Sở GD&ĐT Quảng Nam
Trường THPT Phạm Phú Thứ
GV: Phạm Thị Thanh Nguyệt
Khởi động
1. Màu sắc hoa có thay đổi không?
2. Khi chẻ quả ớt làm tư và ngâm trong nước sau 30 phút thì hình dạng quả ớt thay đổi như thế nào ?
V?n chuy?n câc ch?t qua măng
Kh�ng bi?n d?ng măng
Co? Bi?n d?ng măng
V?n chuy?n th? d?ng
V?n chuy?n ch? d?ng
Nh?p băo
Xu?t băo
Bài 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT
QUA MÀNG SINH CHẤT
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
Kênh protein
Lớp photpho lipit
Vận chuyển thụ động là phương thức vận chuyển các chất qua màng sinh chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp mà không tiêu tốn năng lượng
Bên ngoài màng
Bên trong màng
Em hãy cho biết thế nào là vận chuyển thụ động ?
Đây là kiểu vận chuyển thụ động
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
1. Khái niệm vận chuyển thụ động
(học sgk/47)

Chất hòa tan A

Chất hòa tan A
Chất hòa tan B
Chất hòa tan B
Màng sinh chất
DD 1
DD 2
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
Thí nghiệm
2. Cơ chế vận chuyển
Chất tan vận chuyển TĐ qua màng sc theo cơ chế nào?
Khuếch tán: chất tan đi qua màng từ nơi có nồng độ chất tan cao
đến nơi có nồng độ chất tan thấp.
MT ưu trương
MT đẳng trương
MT nhược trương
Màng sinh chất
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
2. Cơ chế vận chuyển
Nêu khái niệm các loại môi trường?
Thẩm thấu: nước đi qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp
đến nơi có nồng độ chất tan cao
Nước vận chuyển qua màng sc theo
cơ chế gì?
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
2. Cơ chế vận chuyển:

 - Khuếch tán (chất tan): chất tan đi qua màng từ nơi có nồng độ chất tan cao đến nơi có nồng độ chất tan thấp.

- Thẩm thấu (nước): nước đi qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp đến nơi có nồng độ chất tan cao
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
3. Con đường vận chuyển
- Qua lớp photpholipit kép: chất không phân cực và có
kích thước nhỏ như CO2, O2. …
- Qua kênh protein xuyên màng: các chất phân cực hoặc các ion
cũng như các chất có kích thước phân tử lớn như glucozơ, pr...
Dựa vào các hình trên hãy nêu các con đường vận chuyển các chất qua màng sc?
Kênh pr xuyên màng
Lớp photpho lipit kép
Aquaporin (kênh protein đặc biệt)

BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
3. Con đường vận chuyển

Riêng phân tử nước được thẩm thấu nhờ kênh protein đặc biệt
gọi là aquqporin
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
3. Con đường vận chuyển
- Qua lớp photpholipit kép: chất không phân cực và có kích
thước nhỏ như CO2, O2.…
- Qua kênh protein xuyên màng: các chất phân cực hoặc các ion
cũng như các chất có kích thước phân tử lớn như glucozơ, pr...
- Riêng phân tử nước được thẩm thấu nhờ kênh protein đặc biệt
gọi là aquqporin
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. Vận chuyển thụ động
1. Khái niệm vận chuyển thụ động
2. Cơ chế vận chuyển
3. Con đường vận chuyển
Liên hệ thực tế:

1. Giải thích hiện tượng muối dưa, muối cà sau một thời gian dưa cà có vị mặn và teo lại ?
2. Vì sao khi bón quá nhiều phân cho cây thì cây bị héo và chết?
Tốc độ v/ch phụ thuộc vào nhiệt độ, sự chệnh lệch nồng độ các chất trong và ngoài màng, đặc tính lý hóa của chất vận chuyển
[urê] = 1 lần
[urê] = 65 lần

[glucozơ] = 1,2g/l
[glucozơ] = 0,9g/l
Sự vận chuyển urê và glucôzơ ở quản cầu thận ntn ?
Máu
Nước tiểu

Sự hấp thụ glucozơ và đào thải urê ở
tế bào quản cầu thận
Máu
[urê] = 1 lần
Nước tiểu
[urê] = 65 lần

[glucozơ] = 1,2g/l
[glucozơ] = 0,9g/l
ATP
ATP
Na+
K+
Ví dụ: Vận chuyển chủ động của bơm Na-K
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
II. Vận chuyển chủ động
Trong tế bào
Ngoài tế bào
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
II. Vận chuyển chủ động
Ví dụ: Vận chuyển chủ động của bơm Na-K
NỒNG ĐỘ CAO
NỒNG ĐỘ THẤP
Prôtêin
(Máy bơm đặc chủng)
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
BÊN TRONG TẾ BÀO
Đây là kiểu vận chuyển chủ động
ATP
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
II. Vận chuyển chủ động
PHT số 1: xem hình, đọc
sgk /48 Và thảo luận nhóm
hoàn thành nội dung sau
II. Vận chuyển chủ động
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Đáp án PTH số 1
Vai trò v/ch, tốc độ v/ch chủ động phụ thuộc vào yếu tố:...
Đối với chất có kích thước lớn thì vận chuyển cần có sự biến dạng msc
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
III. Nhập bào và xuất bào
Hình 2: nhập bào và xuất bào
Hình 1: Xuất bào
Trong tế bào
Ngoài tế bào
1- d
2 - a
3 - c
Đ/án
4- b
III. Nhập bào và xuất bào
PHT số 2: xem hình, đọc sgk /48, thảo luận nhóm và nối cột A với cột B
Đáp án phiếu học tập số 2
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Cả 2 phương thức vận chuyển trên có tiêu tốn năng lượng không?
V?n chuy?n câc ch?t qua măng
Kh�ng bi?n d?ng măng
Bi?n d?ng măng
V?n chuy?n th? d?ng
V?n chuy?n ch? d?ng
Nh?p băo
Xu?t băo
Kh�ng tiíu t?n nang lu?ng
Tiíu t?n nang lu?ng
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Chọn cụm từ phù hợp điền vào ô trống của PHT số 3
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
LUYỆN TẬP
Chọn cụm từ phù hợp điền vào ô trống của PHT số 3
1. Do nhu cầu của tế bào...
2. Do sự chênh lệch nồng độ
3. Không cần
4. Theo chiều nồng độ
5. Không đạt đến cân bằng nồng độ
6. Cần
8. Ngược dốc nồng độ
7. Đạt đến cân bằng nồng độ
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
LUYỆN TẬP
Chọn cụm từ phù hợp điền vào ô trống của PHT số 3
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
LUYỆN TẬP
Đáp án phiếu học tập số 3
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
LUYỆN TẬP
HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG

+ Tại sao khi ngâm quả cốc chua vào đường, sau 1 thời gian quả cốc và nước cũng có vị chua ngọt?
+ Loại tế bào nào trong cơ thể người thường thường biến dạng màng để xuất, nhập bào?

- Học bài cũ và trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Chuẩn bị bài mới tiếp theo.
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!