Bài 11. Vận chuyển các chất qua màng sinh chất

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ GIÁO
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
Cọng rau muống, quả ớt chẻ ra ngâm nước cong lên
Trái cây ngâm đường teo lại
Làm thế nào để biết một tế bào
còn sống hay đã chết?
PHIẾU HỌC TẬP
BÀI 11: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Họ và tên:………………………………………………………………………………….lớp………………………………………….
Bài 11 VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Cầu thận
Hiện tương co nguyên sinh
Prôtêin
Xuyên màng
Màng sinh chất (photpholipit kép )
ĐƯỜNG
CO2 O2
NỒNG ĐỘ CAO
NỒNG ĐỘ THẤP
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
BÊN TRONG TẾ BÀO
Bài 11 VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
Quan sát quá trình vận chuyển thụ động các chất qua màng. Căn cứ vào sự chênh lệch nồng độ và năng lượng sử dụng cho biết thế nào là vận chuyển thụ động?
- Nguyên tắc:
Quan sát hiện tượng sau cho biết thế
nào là Khuếch tán?, Thẩm thấu?
Nguyên tắc chung của vận chuyển thụ
động các chất là gì?
Những yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ
khuếch tán các chất?
Quan sát hình và phân biệt đặc điểm 3 loại môi trường?
Quan sát hình và giải thích tại sao tế bào hồng cầu bị vỡ, còn tế bào thực vật thì không?
Hiện tượng gì xảy ra khi ngâm tế bào hồng cầu, TB thực vật vào trong mỗi loại dung dịch : ưu trương, đẳng trương, nhược trương? Giải thích?
Hỡnh 11.1. So d? cỏc ki?u v?n chuy?n cỏc ch?t qua m�ng.
Khu?ch tỏn tr?c ti?p;
Khu?ch tỏn qua kờnh.
Quan sát và cho biết có bao nhiêu con đường khuếch tán các chất qua màng sinh chất?
Bài 11 VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT

I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
3 – Các kiểu khuếch tán thụ động
Sự hấp thụ glucozơ và đào thải urê tế bào quản cầu thận
Máu
[urê] = 1 lần
[glucozơ] = 1,2g/l
Nước tiểu
[urê] = 65 lần
[glucozơ] = 0,9g/l
Màng TB quản cầu thận
II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG
Vận chuyển chủ
động là gì?
Cơ chế chung:
ATP + Prôtêin vận chuyển đặc chủng cho từng loại chất  Prôtêin biến đổi cấu hình.
Prôtêin biến đổi cấu hình: Liên kết với các chất rồi đưa chúng từ ngoài vào tế bào, hay đẩy chúng ra khỏi tế bào.
ĐỐI CHUYỂN (BƠM K+ / Na+ )
ĐỒNG CHUYỂN
CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG BƠM Na/K
ATP được sử dụng cho bơm Na/K bằng cách gắn 1 nhóm phốt phát vào Protein vận chuyển, khiến nó thay đổi cấu hình và gắn với 3Na+ từ trong đưa ra ngoài và 2K+ từ ngoài đẩy vào trong.
ĐƠN CHUYỂN
Hãy cho biết trong 2 phương thức vận chuyển thụ động và chủ động thì TB chủ yếu thực hiện phương thức nào? Vì sao?
Những vật thể có kích thước lớn được vận chuyển qua màng như thế nào?

III. XUẤT BÀO VÀ NHẬP BÀO

Quan sát và nghiên cứu SGK mô tả hình thức nhập bào, xuất bào và kết luận về phương thức vận chuyển này?
Trong môi trường sống có rất nhiều vật lạ, tại sao chúng thực bào chính xác “thức ăn” mà không nhầm vật lạ khác?
MT trong
Nhập bào
Xuất bào
Bài tập củng cố
Phân biệt vận chuyển thụ động với vận chuyển chủ động các chất qua màng sinh chất ?
Không cần cung cấp năng lượng
Cần cung cấp năng lượng
Thuận chiều nồng độ
Ngược chiều nồng độ
Do chênh lệch nồng độ
Do nhu cầu của tế bào
Không cần chất mang
Cần chất mang
Đạt đến cân bằng nồng độ
Không đạt đến cân bằng nồng độ
T
Xuất bào và nhập bào là kiểu vận chuyển của
Các chất thông qua sự biến dạng của…
DA 1
DA 4
DA 3
DA 2
DA 5
DA 7
DA 6
1
2
3
7
4
6
5
TỪ KHOÁ
Đây là sự vận chuyển của các chất tan từ nơi
có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp?
GIẢI
ĐÁP
Ô
CHỮ
Hiện tượng màng tế bào biến dạng bao lấy
các chất rắn và đưa vào trong tế bào
Sự khuếch tán của các phân tử nước qua
màng bán thấm được gọi là:…
Đây là phương thức vận chuyển các chất qua
màng không tiêu tốn năng lượng?
Qúa trình này xảy ra hoàn toàn ngược với
quá trình nhập bào?
Đây là môi trường mà nồng độ chất tan ngoài
tế bào bằng nồng độ chất tan trong tế bào?
Tế bào phía trong hút nước
Tế bào phía ngoài bị cutin hóa – không thấm nước
Giải thích tại sao cọng rau muống, quả ớt chẻ ra ngâm nước lại bị cong?
Tại sao trái cây ngâm đường lại teo lại?
Giải thích tại sao:

+ Muốn rau tươi lâu phải vẩy nước thường xuyên?
+ Khi ngâm rau với nước muối quá mặn, sau một thời gian rau bị quắt lại và có vị mặn ?
+ Khi bón phân cho cây trồng, tại sao không nên bón quá nhiều?
Chất nào được vận chuyển trực tiếp qua lớp kép phôtpholipit?
Chất nào không được vận chuyển trực tiếp qua lớp kép phôtpholipit? Vì sao?
BÀI TẬP
Câu 1: Hình vẽ dưới đây cho thấy sự vận chuyển của các chất qua màng sinh chất.
Câu 2: Nồng độ các chát tan trong tế bào hồng cầu khoảng 2%. Đường saccarôzơ không thể tự do đi qua màng nhưng nước & urê thì qua được. Thẩm thấu sẽ làm cho tế bào hồng cầu co lại nhiều nhất khi ngập trong dung dịch nào sau đây:
D. Dung dịch saccarôzơ ưu trương
BÀI TẬP
E. Dung dịch saccarôzơ nhược trương
A. Dung dịch urê ưu trương
B. Dung dịch urê nhược trương
C. Nước tinh khiết.
SAI
SAI
SAI
SAI
ĐÚNG
Câu 3: Hình vẽ dưới đây cho thấy các con đường vận chuyển của các chất qua màng sinh chất.
Đúng
* Hãy cho biết các vitamin A, D được vận chuyển chủ yếu bằng con đường nào?
Không đúng
Không đúng
3
2
1
BÀI TẬP