Bài 11. Quy luật phân li

CHƯƠNG II.Tính quy luật của hiện tượng di truyền
Bài 11.Quy luật phân li
I.NỘI DUNG
Menđen tiến hành thí nghiệm lai thuận và lai nghịch trên giống đậu Hà Lan(Pisum sativum)
Trong phép lai một cặp tính trạng chỉ một tính trạng được biểu hiện ở thế hệ F1
ở cây F1, 100% hoa đỏ.Vậy hoa đỏ là tính trạng gì?
Hoa trắng là tính trạng gì?
Khi lai bố mẹ thuần chủng khác nhau về một cặp tính trạng tương phản thì ở thế hệ F2 có sự phân ly kiểu hình 3 trội :1 lặn
F1 đều tính trạng trội và tính trạng lặn lại xuất hiện ở F2 giúp cho Menđen nhận ra các tính trạng không trộn lẫn vào nhau như quan niệm đương thời
-Trong cơ thể sinh vật có các nhân tố di truyền có khả năng quy định các tính trạng của sinh vật .Các nhân tố di truyền luôn tồn tại thành từng cặp trong cơ thể.Nếu cặp nhân tố di truyền gồm 2 chiếc giống nhau gọi là đồng hợp tử trội or lặn.Nếu 2 chiếc khác nhau gọi là dị hợp tử


Khi cơ thể hình thành giao tử ,mỗi giao tử chỉ nhận được một nhân tố di truyền của cặp nhân tố di truyền.Vì vậy:

+Cơ thể đồng hợp tử chỉ tạo ra một loại giao tử

+Cơ thể dị hợp tử tạo ra được 2 loại giao tử với tỉ lệ bằng nhau

Khi xảy ra quá trình thụ tinh cứ 2 giao tử khác giới của cùng một loài kết hợp với nhau sẽ tạo nên 1 hợp tử.Vì thế hợp tử lại chứa cặp nhân tố di truyền

-Nhân tố di truyền trội lấn át hoàn toàn nhân tố di truyền lặn vì vậy trong cơ thể dị hợp tử biểu hiện tính trạng trội


Theo Menden giao tử thuần khiết nghĩa là 2 nhân tố di truyền tồn tại trong cơ thể tồn tại trong cơ thể độc lập với nhau mà không hòa trộn nhau.Điều này có thể hiểu trong giao tử của F1 chỉ chứa một trong hai nhân tố di truyền


Sự phân ly và tổ hợp của các nhân tố di truyền đã chi phối sự di truyền và biểu hiện của cặp tính trạng tương phản qua các thế hệ
Nội dung quy luật:”Mỗi tính trạng được quy định bởi một cặp alen.Do sự phân ly đồng đều của cặp alen trong giảm phân nên mỗi giao tử chỉ chứa alen của cặp”
II.Cơ sở tế bào học của quy luât phân ly
Những nghiên cứu tế bào học ở cưới thế kỉ 19 về cơ chế nguyên phân, giảm phân, thụ tinh đã xác nhận giả thyết của Menđen
Trong tế bào lưỡng bội, NST tồn tại thành từng cặp, do đó gen cũng tồn tại thành từng cặp alen trên NST tương đồng
Mỗi bên bố mẹ khi giảm phân thì mỗi NST trong cặp phân li về mỗi giao tử,mỗi loại giao tử chỉ mang alen A hoặc a.Sự tổ hợp của cặp NST tương đồng qua thụ tinh hình thành nên cơ thể F1 có kiểu gen Aa
Khi tế bào 2n giảm phân xảy ra sự phân li của cặp NST tương đồng vì thế dẫn đến sự phân li của cặp gen alen.Mỗi giao tử chỉ nhận được 1 gen của 1 cặp alen


Chính sự phân ly đồng đều của hai loại giao tử cùng với sự kết hợp khi thụ tinh,sự át chế alen lặn của alen trội chính là cơ chế tạo nên kiểu hình 3 trội: 1 lặn ở F2.
Điều kiện nghiệm đúng của quy luật phân li:

-Bố mẹ đem lai phải thuần chủng

-Hiện tượng trội phải là trội hoàn toàn

-Số lượng cá thể phải đủ lớn


Ý nghĩa của quy luật:
Kiểm tra cơ cấu di truyền của cơ thể đem lai bằng phép lai phân tích
-Trong thực tiễn sản xuất ,người ta thường dùng nhiều giống khác nhau,lai với nhau để tập chung nhiều tính trạng trội của bố mẹ nhưng F1 chỉ được dùng làm sản phẩm.


Củng cố kiến thức
Giáo viên yêu cầu học sinh chốt lại những vấn đề trọng tâm của bài:
-Nội dung của quy luật phân ly
-Cơ sở tế bào học của quy lật phân ly
Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi trắc nghiệm
Nội dung của quy luật phân li theo thuật ngữ khoa học là
A. Tính trạng trội hoàn toàn
B. F2 có số lượng cá thể 3 trội : 1 lăn
C. sự phân li đồng đều của cặp alen trong giảm phân
D. cả 3 câu đều đúng

Theo quan niệm của Menđen, mỗi tính trạng của cơ thể do
A. một cặp nhiễm sắc thể quy định
B. một cặp nhân tố di truyền quy định
C. một cặp alen quy định
D. một gen quy định

.Dặn dò
Yêu cầu học sinh học kỹ nội dung bài, trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa và đọc trước bài mới