Bài 11. Peptit va protein

Trong tất cả các loại hợp chất hóa học, protein có vai trò quan trọng nhất vì nó là cơ sở tạo nên sự sống.

- Danh từ protein xuất phát từ chữ Hi Lạp proteios có nghĩa là thứ nhất.
Peptit và Protein
_ Protit l� h?p ch?t cao phõn t? sinh h?c, cú trong co th? d?ng v?t v� th?c v?t, ch? y?u l� trong d?ng v?t.
_ Protit chia l�m hai lo?i chớnh: protein v� proteit.
Protein l� lo?i protit don gi?n, c?u trỳc ch? t? nh?ng ?_amino axit khỏc nhau.
Proteit l� lo?i protit ph?c t?p, ngo�i th�nh ph?n protein cũn cú cỏc th�nh ph?n khỏc g?i l� phi protein (vd: photphoproteit ch?a axit photphoric, cú tớnh axit, ch?t ph? bi?n l� cazein cú trong s?a, vitelin cú trong lũng d? tr?ng; nucleoproteit cú trong nhõn t? b�o, khi th?y phõn cho protein v� axit nucleic;.)
Cấu tạo của mạch peptit và protein là kiểu tập hợp có thứ tự nhất định của các gốc -amino axit khác nhau. Vì vậy cùng số và loại amino axit ta có thể có một tập hợp các đồng phân của peptit hay protein. Bài toán về số các đồng phân là bài toán tập hợp (n! các đồng phân).

- Cấu trúc các bậc của protein phức tạp: chỉ nói cấu trúc bậc 1 kết hợp với hình vẽ.
- Phản ứng riêng biệt của peptit và protein là phản ứng thủy phân ra -amino axit và phản ứng với Cu(OH)2. Phản ứng với Cu(OH)2 đặc trưng cho phân tử có từ hai nhóm peptit CO-NH trở lên. Tiến hành thí nghiệm rất đơn giản nhưng không viết phương trình hóa học của phản ứng, vì phức tạp.

- Chỉ giới thiệu khái niệm sơ lược về enzym và axit nucleic (kết hợp với hình vẽ về axit nucleic). Phần này HS đã được học kĩ hơn ở môn sinh học.
Peptit và Protein
Peptit là nh?ng hợp chất chứa từ 2 đến 50 gốc ??amino axit liên kết với nhau bằng các liên kết peptit.
Oligopeptit gồm các peptit có từ 2 đến 10 gốc ??amino axit. Polipeptit gồm các peptit có từ 11 đến 50 gốc ??amino axit.
Liên kết CO-NH gi?a các gốc ?-amino axit được gọi là liên kết peptit (nhóm peptit).
Liên kết CO-NH gi?a các gốc không phải ?-amino axit được gọi là liên kết amit (nhóm amit).
Cần phân biệt polipeptit với poliamit.
Protein là nh?ng polipeptit cao phân tử có phân tử khối từ vài chục nghỡn đến vài triệu.
Protein
Axit nucleic
Enzim
Proteit