Bài 11. Lực hấp dẫn. Định luật vạn vật hấp dẫn

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 :
Nêu các đặc điểm của lực và phản lực?
Câu 2:
Hãy tự cho một ví dụ để minh họa định luật III niu - tơn?
CH? R? L?C V� PH?N L?C TRONG C�C TRU?NG H?P SAU?
Có 3 loại lực trong cơ học
1. Lực hấp dẫn
2. Lực đàn hồi
3. Lực ma sát
Bài này ta chỉ xét loại 1.

?! LỰC NÀO LÀM CHO CÁCTRÁI TÁO CHÍN ĐỀU RƠI XUỐNG ĐẤT.
Tại sao trái táo không rơi lên trời ?
Mặt Trời
Mặt Trang
Trái Dất
Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất và của Trái Đất quanh Mặt Trời
Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất
Quỷ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất gần như hình gì?
Hình gần tròn
Có gia tốc, gia tốc hướng tâm
Chứng tỏ nó có gia tốc không?
Gia tốc gì đã học?
Lực nào giữ cho Mặt Trăng quay quanh Trái Đất mà không văng ra xa Trái Đất?
Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng
Sau đây là ví dụ tương tự lực căng
dây giử cho vật chuyển động tròn...
Nếu dây bị đứt thì hòn đá sẽ văng khỏi quỹ đạo tròn theo phương tiếp tuyến của đường tròn.
Như vậy chính lực hút của Trái Đất tác dụng lên Mặt Trăng đóng vai trò của lực căng dây giúp Mặt trăng chuyển động tròn quanh Trái Đất.
Lực căng dây
GV. Nguyễn Đình Minh
&
Lớp: 10 B5
22 / 10 / 2009
( Buổi chiều – Tiết 5 )
Năm học: 2009 - 2010
Hình ảnh mô tả chuyển động
của một số Hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời
I. Lực hấp dẫn
L?c h?p d?n l� l?c hỳt l?n nhau gi?a m?i v?t trong vu tr?.
Nhận xét về tác dụng của lực hấp dẫn?
- không tiếp xúc và từ xa (a)
- tiếp xúc (b)
Chọn (a) hay (b)?
Đáp án: (a)
II.Định luật vạn vật hấp dẫn
1. Phỏt bi?u
L?c h?p d?n gi?a hai ch?t di?m b?t kỡ t? l? thu?n v?i tớch hai kh?i lu?ng c?a chỳng v� t? l? ngh?ch v?i bỡnh phuong kho?ng cỏch gi?a chỳng.

r
m1
m2
r
m1
m2
Fhd : L?c h?p d?n (N)
m1, m2 : Kh?i lu?ng c?a hai v?t (kg)
r : Kho?ng c�ch gi?a hai ch?t di?m (m)
G : H?ng s? h?p d?n.
G ? 6,67.10-11 Nm2/kg2
2. Hệ thức
3. Điều kiện áp dụng định luật VVHD
r
m1
m2
Khoảng cách giữa hai vật rất lớn so với kích thước của chúng.
Các vật đồng chất và có dạng hình cầu. ( r phải tính từ hai tâm )

Ta coi như Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng...là các vật đồng chất và có dạng hình cầu.
Vì G  6,67.10-11 Nm2/kg2 rất nhỏ nên nếu khối lượng nhỏ thì Fhd rất nhỏ. Do đó ta không cảm nhận được lực hấp dẫn.
Tại sao chúng ta không cảm nhận thấy được lực hút giữa các vật thể thông thường?

Hãy giải thích hiện tượng thủy triều?
m
M
Đến đây, ta nghĩ xem: Thực chất Trọng lực là gì?
Gọi: * m, M lần lượt là
Khối lượng của vật
và Trái đất.
* R: Bán kính của Trái đất.
* h: Độ cao của vật so với
mặt đất.
Chứng minh rằng

Nhận xét công thức?


III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn
P = m.g
Xét vật ở gần mặt đất ( h << R):
Nhu v?y gia t?c roi t? do gi?m khi d? cao c?a v?t so v?i m?t d?t tang; g g?n nhu nhau khi v?t ? g?n m?t d?t.
Củng cố bài
1. Hãy chọn câu đúng:
A. Lớn hơn trọng lượng của hòn đá.
Lực hấp dẫn do một hòn đá ở trên mặt đất tác dụng vào Trái Đất thì có độ lớn
B. Nhỏ hơn trọng lượng của hòn đá.
C. Bằng trọng lượng của hòn đá.
D. Bằng 0.
Củng cố bài
2. Khi khối lượng của hai vật và khoảng cách giữa chúng đều tăng lên gấp đôi thì lực hấp dẫn giữa chúng có độ lớn:
Tăng gấp đôi B. Giảm đi một nửa
C. tăng gấp 4 D. giữ nghuyên như cũ
Củng cố bài
3. Câu nào sau đây là đúng khi nói về lực hấp dẫn do Trái Đất tác dụng lên Mặt Trăng và do Mặt Trăng tác dụng lên Trái Đất ?
A. Hai lực này cùng phương, cùng chiều.
B. Hai lực này cùng phương, ngược chiều.
C. Hai lực này cùng chiều, cùng độ lớn.
D. Phương của hai lực luôn thay đổi và không trùng nhau.
Củng cố bài
4. Tớnh l?c h?p d?n gi?a hai t�u th?y: m?i t�u cú kh?i lu?ng 100 000 t?n khi chỳng ? cỏch nhau 50m. L?c dú cú l�m cho chỳng ti?n l?i g?n nhau khụng?
Củng cố bài
5. Một vật khối lượng 1 kg, ở trên mặt đất có trọng lượng 10 N. Khi chuyển động tới một điểm cách tâm Trái Đất 2R (R là bán kính Trái Đất) thì nó có trọng lượng bằng bao nhiêu niutơn ?
A. 1 N. B. 2,5 N.
C. 5 N. D. 10 N.
Củng cố bài
6. Muốn lực hút giữa hai vật giảm đi một nửa thì khoảng cách giữa hai vật tăng lên bao nhiêu lần?
A. 4 lần B. 2 lần
C. lần D. 1 lần
Tóm tắt: LỰC HẤP DẪN
ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN
I. LỰC HẤP DẪN
Lực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa mọi vật trong vũ trụ.
II. ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN
1. Định luật: (SGK)
2. Hệ thức :
III. TRỌNG LỰC LÀ TRƯỜNG HỢP RIÊNG CỦA LỰC HẤP DẪN
Nếu h << R thì:
Bài tập về nhà:
Bài 5, 6, 7 (SGK - tr 70)


Đọc trước bài “Lực đàn hồi của lò xo –
Định luật Huc”