Bài 11. Lực hấp dẫn. Định luật vạn vật hấp dẫn

1
1
TRƯỜNG THPT sÇm S¥N
Bộ môn: Vật lý
Giáo viên: TrÇn thÞ Duyªn
Năm học: 2007 - 2008
1
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 :
Phát biểu định luật III Newton ? Vi�t biĨu th�c?
Trong mọi trường hợp, khi vật A tác dụng lên vật B một lực, thì vật B cũng tác dụng lại vật A một lực. Hai lực này có cùng giá, cùng độ lớn, nhưng ngược chiều.

FBA = -FAB
1
Câu 2 :
Trọng lực của vật là gì? Viết công thức của trọng lực tác dụng lên một vật?
Trọng lực là lực của trái đất tác dụng vào các vật, gây ra cho chúng gia tốc rơi tự do.
P = mg
1
Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất
1
Chuyển động của trái đất quanh mặt trời.
1
Chuyển động của các hành tinh quanh Mặt Trời
1
Bài 11
LỰC HẤP DẪN
1
I. Lực hấp dẫn:view
Trong vị trơ, mọi vật đều hút nhau với một lực gọi là lực hấp dẫn.
1
Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất nếu không có lực hấp dẫn
1
Hãy so sánh lực hấp dẫn với các loại lực khác mà em biết?
Lực hấp dẫn Lực ma sát, lực đàn hồi
Tác dụng từ xa Tác dụng trực tiếp
1
II. ĐỊNH LUẬT VẠN VẬT HẤP DẪN





L�c h�p d�n gi�a hai ch�t �iĨm bất kỳ tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách gi�a chúng.

H�y biĨu diƠn v�c t� l�c h�p d�n gi�a hai ch�t �iĨm khi ��? Cho bi�t �Ỉc �iĨm cđa l�c h�p d�n l� g�?
1
1
2.BiĨu th�c:
Fhd : Lực hấp dẫn (N)
m1, m2 : Khối lượng của hai vật (kg)
r : Khỏang cách giữa hai chất điểm (m)
G : Hằng số hấp dẫn ; G ? 6,68.10-11 Nm2/kg2
(11.1)
1
Theo định luật vạn vật hấp dẫn thì lực hấp dẫn là phổ biến, nhưng tại sao trong thực tế ta lại không cảm nhận được lực này?
Do G nhỏ, nên Fhd chỉ đáng kể khi ít nhất một trong hai vật có khối lượng đáng kể (vào cỡ một thiên thể). Với các vật thông thường thì lực này là rất nhỏ, nên ta không cảm nhận được.
1
Ví dụ :
Xác định lực hấp dẫn giữa bạn An và bạn Bình. Biết rằng khối lượng của hai bạn lần lượt là 40kg và 50kg: khoảng cách giữa hai bạn là 0,5m.

ĐS: 5,3.10-7N
1
Hệ thức (11.1) thường được áp dụng cho những trường hợp nào?
+ Khoảng cách giữa hai vật rất lớn so với kích thước của chúng.
+ Các vật đồng chất có dạng hình cầu. R là khoảng cách giữa hai tâm và lực hấp dẫnnằm trên đường nối hai tâm và đặt vào hai tâm đó.
1





III. Trọng lực chỉ là trường hợp riêng của lực hấp dẫn.
m
M
O
Một vật có khối lượng m, ở độ cao h so với mặt đất. M,R lần lượt là khối lượng và bán kính của trái đất.
Hãy thiết lập biểu thức xác định gia tốc rơi tự do của vật?

1
Ta có P = m.g ,
Vì P = Fhd ?
(11.2)
1
Khi h rất nhỏ so với R, ta có:

Vậy gia tốc rơi tự do của các vật ở gần mặt đất là như nhau.
O
(11.3)
1
Lực hấp dẫn chính là loại lực chi phối chuyển động của các thiên thể trong hệ mặt trời.
Trên trái đất lực hấp dẫn đã tạo ra một hiện tượng thiên nhiên hùng vĩ, đó là thủy triều.
Nguyên nhân chính của hiện tượng này là: Lực hấp dẫn do mặt trăng tác dụng lên phần nước của đại dương và phần đất của lục địa đã tạo ra một sự dịch chuyển tương đối của phần nước so với phần đất.
Trong lịch sử, nhờ nắm vững và vận dụng quy luật của thủy triều, cha ông t6a đã có những trận thắng ngoại xâm oanh liệt trên sông bạch đằng vào thế kỷ X và thế kỷ XIII, góp phần giữ gìn đất nước đến ngày nay.
1
Củng cố bài
I. Nội dung chính cần nắm:
+ Định luật vạn vật hấp dẫn.
+ Trọng lực của một vật là lực hấp dẫn giữa trái đất và vật đó.
+ Trọng tâm của vật là điểm đặt của trọng lực.
1
1. Phát biểu định luật vạn vật hấp dẫn.
II. Vận dụng:
1

2. Chọn câu trả lời đúng.
10 S
9 S
8 S
7 S
6 S
5 S
4 S
3 S
2 S
1 S
0 S
A. Hai lực này cùng phương, cùng chiều.
B. Hai lực này cùng chiều, cùng độ lớn.
C. Hai lực này cùng Phương, ngược chiều.
D. Phương của hai lực này luôn luôn thay đổi và không trùng nhau.
Câu nào sau đây là đúng khi nói về lực hấp dẫn do trái đất tác dụng lên mặt trăng, và do mặt trăng tác dụng lên trái đất.
1
3. Lực hấp dẫn giữa hai tàu thủy có cùng khối lượng 50 000 tấn ở cách nhau 1 Km là:

a. 16,7 .10-2 N
b. 16,7 .10-3 N
c. 1,67 .10-5 N
d. 1,67 .10-9 N
30 S
29 S
28 S
27 S
26 S
25 S
24 S
23 S
22 S
21 S
20 S
19 S
18 S
17 S
16 S
15 S
14 S
13 S
12 S
11 S
10 S
9 S
8 S
7 S
6 S
5 S
4 S
3 S
2 S
1 S
0 S
1
4. Hãy chọn câu đúng.
Khi khối lượng của hai vật và khoảng cách
giữa chúng đều tăng lên gấp đôi thì lực hấp
dẫn giữa chúng có độ lớn
a. Giữ nguyên như cũ.
b. Tăng gấp đôi.
c. Giảm đi một nửa.
d. Tăng gấp bốn.
30 S
29 S
28 S
27 S
26 S
25 S
24 S
23 S
22 S
21 S
20 S
19 S
18 S
17 S
16 S
15 S
14 S
13 S
12 S
11 S
10 S
9 S
8 S
7 S
6 S
5 S
4 S
3 S
2 S
1 S
0 S
1
Hướng dẫn về nhà:
1.Làm các bài tập: 4,5,6,7 SGK (trang70)
2.Xem trước bài: ``Lực đàn hồi của lò xo.Định luật Húc``
1
Xin chân thành cảm ơn và
trân trọng kính chào quý Thầy Cô!