Bài 11. Liên kết gen và hoán vị gen

Ruồi giấm (Drosophila melanogaster)
GV : Nguyễn Thanh Vàng Trường THPT Vị Thanh, Hậu Giang
thân xám
cánh dài
Ruồi thân xám
cánh dài
GP
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Pt/c
X
100%
X
?
F1
FB
GB
Ruồi thân đen
cánh cụt
thân đen
cánh cụt
X
D
X
C
Đ
D
Đ
C
TÌNH HUỐNG
Pt/c
X
100%
X
F1
FB
50%
50%
thân xám
cánh dài
Ruồi thân xám
cánh dài
Ruồi thân đen
cánh cụt
thân đen
cánh cụt
thân xám
cánh dài
thân đen
cánh cụt
Tại sao trong kết quả thực nghiệm ở FB không xuất hiện biến dị tổ hợp thân xám – cánh cụt và thân đen – cánh dài ?
Các gen có sự liên kết với nhau
1. Đối tượng thí nghiệm
I. THÍ NGHIỆM CỦA MORGAN
- Những thuận lợi của ruồi giấm
2. Nội dung thí nghiệm
* Nhận xét
II. GIẢI THÍCH THÍ NGHIỆM
- Xác định tính trội lặn và qui ước gen
- Xác định qui luật di truyền
- Cơ sở tế bào học
+ Tính trạng thân xám trội hơn thân đen
+ Tính trạng cánh dài trội hơn cánh ngắn
 Gen B: Màu xám, gen b: Màu đen
 Gen V: Cánh dài, gen v: Cánh cụt
III. NỘI DUNG ĐỊNH LUẬT LIÊN KẾT GEN
- Nội dung định luật:
- Nhóm gen liên kết:
Là hiện tượng các gen không alen cùng nằm trên 1 NST, cùng phân ly trong giảm phân và tổ hợp trong thụ tinh.
Là hiện tượng các gen nằm trên cùng 1 NST phân ly cùng nhau trong quá trình phân bào.
- Số nhóm gen liên kết = số NST đơn bội
- Các gen phân bố trên NST tại những vị trí xác định gọi là lôcut
IV. ĐIỀU KIỆN & Ý NGHĨA CỦA ĐỊNH LUẬT
- Điều kiện
- Ý nghĩa
+ Đối với di truyền tiến hoá
+ Đối với chọn giống
* Bảo toàn những kiểu tổ hợp giống bố mẹ  Hạn chế xuất hiện biến dị tổ hợp
* Chọn được giống có nhóm tính trạng tốt luôn đi kèm với nhau
* Đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng
- Điều kiện
* Các gen cùng nằm trên một NST và liên kết hoàn toàn
* 1 gen quy định 1 tính trạng
* Tính trạng phải trội hoàn toàn
* Thống kê trên số lượng lớn
* Gen càng gần thì liên kết càng chặt chẻ
* P thuần chủng
Pt/c
X
X
F1
FB
BBVV
bbvv
BbVv
bbvv
bbvv
BbVv
BV
bv
bv
GB
S
GP
BV
bv
T
50%
50%
100%
Pt/c
X
X
GP
F1
GB
FB
50%
50%
100%
Pt/c
X
100%
X
F1
FB
50%
GB
GP
Thân xám, cánh dài
Thân đen, cánh ngắn
Thân xám, cánh dài
Thân đen, cánh ngắn
Thân xám, cánh dài
Thân đen, cánh ngắn
50%
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Mỗi gen nằm trên 1 NST
Các gen cùng nằm trên 1 NST
1 : 1 : 1 : 1
1 : 1 : 1 : 1
1 : 1
1 : 1
4 loại giao tử
2 loại giao tử
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Pt/c
X
100%
X
F1
FB
- Lập sơ đồ lai từ P  FB
THE END
Ruồi giấm (Drosophila melanogaster)
Dễ nuôi trong ống nghiệm
Đẻ nhiều
Vòng đời ngắn (10-14 ngày)
Nhiều biến dị dể quan sát
Số lượng NST ít (2n = 8)
* Nhận xét
- FB có hai loại kiểu hình tỉ lệ 1: 1
- FB không có biến dị tổ hợp
- Xác định qui luật di truyền
* Nếu 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST Di truyền phân ly độc lập có BDTH  Không phù hợp với kết quả thực nghiệm  Loại
* Nếu 2 cặp gen nằm trên 1 cặp NST
 gen B liên kết hoàn toàn với gen V và di truyền cùng nhau
 gen b liên kết hoàn toàn với gen v và di truyền cùng nhau
Nhóm gen liên kết
- Cơ sở tế bào học
+ Các gen qui định màu thân (B,b) và chiều dài cánh (V,v) cùng nằm trên một cặp NST đồng dạng.
+ Các gen liên kết chặt chẻ với nhau trong quá trình giảm phân và thụ tinh  F1 dị hợp tử  2 loại giao tử với tỉ lệ bằng nhau.
+ Sơ đồ lai