Bài 11. Liên kết gen và hoán vị gen

Chào mừng các thầy cô và các em học sinh .



Giáo viên: Khổng Thị Thanh
Trường THPT Hải An
KIỂM TRA BÀI CŨ
B: thân xám > b: thân đen
KG: 1BbVv : 1Bbvv : 1bbVv : 1bbvv
V: cánh dài > v: cánh cụt
Bài tập:
Fa:
tỉ lệ kiểu gen ?
tỉ lệ kiểu hình ?
BbVv
bbvv
KH
Ở trường hợp trên thì các gen quy định các cặp tính trạng nằm trên các NST khác nhau.
Nếu các cặp tính trạng nghiên cứu do các gen nằm trên cùng một NST quy định thì sự di truyền các tính trạng đó có diễn ra theo quy luật giống như trên hay không?
Bài 11
Liên kết gen
và hoán vị gen
I. LIÊN KẾT GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan:
F1:
100%
Pa:
Fa:
X
P(t/c):
Nghiên cứu thí nghiệm và nhận xét kết quả ?
1. Thí nghiệm của Moocgan:
I. LIÊN KẾT GEN
So sánh sự khác nhau với kết quả của Menđen?
2. Nhận xét:
So với phân li độc lập của Menđen thì số kiểu hình giảm, số tổ hợp giảm
Xám (B) luôn đi kèm với cánh dài (V), thân đen (b) luôn đi kèm với cánh cụt (v).
I. LIÊN KẾT GEN
3. giải thích:
Các gen trên 1 NST luôn đi cùng nhau trong quá trình sinh giao tử, hạn chế sự tổ hợp tự do của các gen
B và V cùng nằm trên một nst
b và v cùng nằm trên một nst
Các gen nằm trên cùng một NST luôn di truyền cùng nhau được gọi là một nhóm gen liên kết.
Số nhóm gen liên kết bằng số lượng NST đơn bội của loài (n)
I. LIÊN KẾT GEN
Ví dụ: ở người có 2n = 46.
Vậy người có bao nhiêu nhóm gen liên kết ?
Có 23 nhóm gen liên kết.
I. LIÊN KẾT GEN
có phải các gen trên 1 NST lúc nào cũng di truyền cùng nhau?
II. HOÁN VỊ GEN
Pa:
Fa:
X
(F1)
0.415
0.085
0.415
0.085
:
:
Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
a. Thí nghiệm
Nghiên cứu thí nghiệm của Moocgan trên ruồi giấm , thảo luận nhóm và nhận xét kết quả:
So sánh kết quả thí nghiệm với kết quả của phân li độc lập và liên kết gen?
Cách tiến hành thí nghiệm về hiện tượng liên kết gen và hoán vị gen?
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
II. HOÁN VỊ GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
b. Nhận xét:
Khi đem lai phân tích ruồi đực F1 thì kết quả thu được khác với đem lai phân tích ruồi cái F1
Kết quả Fa thu được 4 loại kiểu hình:
So với liên kết gen: tăng số loại kiểu hình
So với phân li độc lập của Menđen: giống về các loại kiểu hình nhưng khác về tỉ lệ kiểu hình.
Hiện tượng hoán vị gen
II. HOÁN VỊ GEN
Ở Fa xuất hiện các kiểu hình nào mà ở Pa không có? Vì sao có sự xuất hiện kiểu hình đó?
Kiểu hình của Fa mà ở Pa không có là:
thân xám, cánh cụt
thân đen, cánh dài
Do có sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ là thân đen, cánh dài và thân xám, cánh cụt.
II. HOÁN VỊ GEN
1. Thí nghiệm của Moocgan và hiện tượng hoán vị gen:
sự tổ hợp lại các tính trạng của bố và mẹ có thể giải thích bằng cơ sở tế bào học như thế nào?
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
0.415
0.415
0.085
0.085
1.0
Giao tử có hoán vị gen
Xám, dài
Đen, cụt
F1:
GPa
II. HOÁN VỊ GEN
Xám, dài
Đen, cụt
F1:
0.415
0.415
0.085
0.085
1.0
GPa
0.415
0.085
0.085
0.415
0.415
0.085
0.085
0.415
X, D
X, C
Đ, D
Đ, C
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Sự trao đổi đoạn giữa 2 crômatit không chị em để tạo ra giao tử hoán vị diễn ra vào thời điểm nào trong giảm phân?
Ở kì đầu của lần phân bào I trong giảm phân.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Cho rằng gen quy định hình dạng cánh và màu sắc thân cùng nằm trên một NST. Khi giảm phân chúng đi cùng nhau nên phần lớn con giống bố hoặc mẹ.
ở một số cơ thể cái khi giảm phân xảy ra TĐC giữa 2 trong 4 crômatit chị em khi chúng tiếp hợp dẫn đến đổi vị trí các gen làm xuất hiện BDTH
Tần số hoán vị gen: là khái niệm phản ánh khoảng cách tương đối giữa 2 gen trên NST.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Tần số hoán vị gen ở thí nghiệm trên là bao nhiêu?
Tần số HVG = 0.085 + 0.085 = 0.17 (hoặc 17%)
Tần số HVG (f) = tổng số cá thể chiếm tỉ lệ ít x100% Tổng số cá thể tạo ra
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen
Trong phép lai phân tích tần số hoán vị gen được tính theo công thức sau:
Cho các kiểu gen:
Hãy cho biết hoán vị xảy ra ở những kiểu gen nào có thể tạo ra sự tái tổ hợp giữa các gen không alen (hoán vị gen có hiệu quả)?
(dị hợp 2 cặp gen)
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
Hoán vị gen có hiệu quả khi trong các gen liên kết phải chứa ít nhất 2 cặp gen dị hợp.
II. HOÁN VỊ GEN
2. Cơ sở tế bào học của hiện tượng hoán vị gen:
III. Ý NGHĨA CỦA HIỆN TƯỢNG LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN
Ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen
Đảm bảo sự di truyền bền vững của các nhóm gen quý có ý nghĩa trong chọn giống.
2. Ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen
Hoán vị gen làm tăng số biến dị tổ hợp làm nguyên liệu cho tiến hoá và chọn giống.
Là cơ sở để lập bản đồ di truyền (Biết f khoảng cách tương đối giữa các gen trên NST).
Từ bản đồ di truyền có thể dự đoán trước tần số các tổ hợp gen mới trong các phép lai. Có ý nghĩa trong chọn giống và nghiên cứu khoa học.
Nhận xét về số tổ hợp ở LKG và nêu ý nghĩa của hiện tượng?
Nhận xét về số tổ hợp ở HVG và nêu ý nghĩa của hiện tượng?
Củng cố
*Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt:
C¬ së cña hiÖn t­îng di truyÒn liªn kÕt lµ:
C¸c cÆp gen n»m trªn c¸c cÆp nhiÔm s¾c thÓ t­¬ng ®ång kh¸c nhau.
Cã sù ph©n li ®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c gen.
C¸c cÆp gen quy ®Þnh c¸c cÆp tÝnh tr¹ng cïng n»m trªn 1 cÆp NST t­¬ng ®ång.`
Cã sù tiÕp hîp cña c¸c NST trong qu¸ tr×nh gi¶m ph©n.
Củng cố
*Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt:
2. C¬ së cña hiÖn t­îng ho¸n vÞ gen lµ lµ:
Mçi gen n»m trªn 1 NST th­êng.
Mçi gen n»m trªn 1 NST giíi tÝnh.
C¸c gen liªn kÕt hoµn toµn trªn 1 NST.
C¸c gen liªn kÕt kh«ng hoµn toµn trªn 1 NST.

Củng cố
*Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt:
3. HiÖn t­îng ho¸n vÞ gen x¶y ra vµo:
Kú ®Çu cña nguyªn ph©n.
Kú gi÷a cña nguyªn ph©n.
Kú ®Çu 1 cña gi¶m ph©n.
Kú sau 2 cña gi¶m ph©n.