Bài 11. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Đình làng Đình Bảng (B¾c Ninh) – n¬i thê Lý C«ng UÈn
Kiểm tra bài cũ
Hãy lựa chọn câu trả lời đúng hoặc đúng nhất:
Để giải quyết khó khăn của mình, cuối thế kỉ XI, nhà Tống đã làm gì? ?
Đánh hai nước Liêu - Hạ.
Đánh Cham-pa để mở rộng lãnh thổ.
Đánh Đại Việt để khống chế hai nước Liêu - Hạ.
Tất cả các ý trên.
2. Mục đích Lý Thường Kiệt tấn công vào đất Tống tiêu diệt thành Ung Châu, Liêm Châu và Khâm Châu là để:
a. ��nh v�o b� ch� huy cđa qu�n T�ng.
b. ��nh v�o n�i t�ch tr� l��ng th�c v� kh� giíi �Ĩ ��nh ��i ViƯt.
c. ��nh v�o n�i t�p trung qu�n cđa nh� T�ng tr�íc khi ��nh ��i ViƯt.
d. ��nh v�o n�i ��n trĩ cđa qu�n T�ng g�n bi�n giíi ��i ViƯt.
3. Cuộc chiến đấu tiêu diệt thành Ung Châu diễn ra trong bao lâu?
a. 40 ng�y.
b. 42 ng�y.
c. 45 ng�y.
d. 50 ng�y.
4. §Ó thùc hiÖn ©m m­u ®¸nh chiÕm §¹i ViÖt, nhµ Tèng cã chñ tr­¬ng g×?.
Xói giôc Cham-pa ®¸nh lªn phÝa Nam.
Ng¨n c¶n viÖc bu«n b¸n ®i l¹i gi÷a nh©n d©n hai n­íc ViÖt – Tèng.
Dô dç c¸c tï tr­ëng ng­êi d©n téc ë biªn giíi n­íc ta.
TÊt c¶ c¸c ý trªn.
Bài 11
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống
(1075 - 1077)
II. Giai �o�n th� hai (1076-1077)

1. Kháng chiến bùng nổ:
a. Nhà Lý chuẩn bị:

- Hạ lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng.
- Cùng các tù trưởng dân tộc ít người mai phục dọc biên giới.
- Thuỷ binh : Lý Kế Nguyên chỉ huy đóng ở Đông Kênh.
- X�y d�ng ph�ng tuy�n Nh� NguyƯt.
? Sau cuéc tÊn c«ng vµo ®Êt Tèng (10-1075), nhµ Lý ®· lµm g× ®Ó chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn?
- Qu�n chđ l�c: L� Th��ng KiƯt ch� huy ��n trĩ � Y�n Phơ (Y�n Phong - B�c Ninh).
? T�i sao L� Th��ng KiƯt l�i ch�n s�ng Nh� NguyƯt l�m ph�ng tuy�n ch�ng giỈc?


L�ỵc �� tr�n chi�n tr�n ph�ng tuy�n Nh� NguyƯt
+ VÞ trÝ cña s«ng chÆn c¸c h­íng tÊn c«ng cña ®Þch tõ Qu¶ng T©y (TQ) vÒ Th¨ng Long
+ Ph�ng tuy�n ki�n c� ph�a Nam s�ng, bu�c qu�n giỈc mu�n ��nh xu�ng ph�i v�ỵt s�ng.
Chiến tuyến sông Như Nguyệt
Để đảm bảo vững chắc cho việc phòng thủ, Lý Thường Kiệt đã cho quân và dân đắp luỹ suốt dọc bờ sông. Phía ngoài luỹ, mặt giáp với sông, ông cho sai đẵn cọc tre làm thành hàng rào, dày mấy tầng. Dưới bãi sông, có những bãi chông ngầm, tất cả hợp thành chiến luỹ vững chắc, kiên cố. Bờ bắc sông Như Nguyệt hầu hết là rừng rậm, bãi hoang, dân cư thưa thớt. Người đi qua vùng này rất sợ, theo lệ truyền, khi gặp nguy hiểm họ phải gọi thạt to để người khác nghe thấy và đến ngay. Quân chủ lực của ta đóng ở đây và do Lý Thường Kiệt trực tiếp chỉ huy.
b. Diễn biến :
Lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống (1075-1077)
b. Diễn biến :
- Cu�i n�m 1076 qu�n T�ng k�o v�o n�íc ta .
- 1077 nh� L� ��nh nhiỊu tr�n nh� c�n b�íc ti�n cđa giỈc .
- L� K� Nguy�n ��nh b�i ��o qu�n thđy cđa ��ch � Qu�ng Ninh
C. Kết quả.
- Quân Tống phải đóng lại ở bờ Bắc sông Cầu
2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a/ DiƠn bi�n :

L�ỵc �� tr�n chi�n tr�n ph�ng tuy�n Nh� NguyƯt
a/ Diễn biến :
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công qyết liệt .
2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a/ Diễn biến :
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt .
Bị quân ta giáng trả quyết liệt, Quách Quỳ thất vọng ra lệnh: "Ai bàn đánh sẽ bị chém", và chuyển sang thế phòng ngự, cố thủ. Quân sĩ chán nản, mệt mỏi chết dần chết mòn...
? Sau nhiều lần vượt sông tấn công phòng tuyến Như Nguyệt thất bại, tình thế quân giặc như thế nào?
Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt)
"Nam quốc sơn hà nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư"
Tạm dịch
"Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời".
? Theo em việc Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đền bên sông Như Nguyệt ngâm vang bài thơ "Nam quốc sơn hà" có tác dụng gì?
Khích lệ tinh thần chiến đấu của quân ta.
Làm cho quân Tống hoang mang, mất tinh thần chiến đấu.

L�ỵc �� tr�n chi�n tr�n ph�ng tuy�n Nh� NguyƯt
2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt:
a/ Diễn biến :
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt .
- Cuối xuân 1077, nhà Lý bất ngờ cho quân tấn công vào đồn giặc.
b/ Kết quả :
- Quân Tống 10 phần chết đến 5 - 6 phần.
- Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà và hứa rút quân về nước
? Vì sao ta đang trên thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại chủ trương giảng hoà?
+ Ta �ang tr�n th� th�ng kh�ng c�n hao tỉn l�c l�ỵng, hi sinh v� �ch m� v�n c� thĨ k�t thĩc chi�n tranh.
+ V� T�ng l� m�t n�íc lín m�nh, b� thua t�t s� �em qu�n ��nh tr� th�, chi�n tranh k�o d�i ch� th�m �au th��ng, ch�t ch�c.
+T�ng v� ��i ViƯt l� hai n�íc l�ng giỊng, c�n ph�i gi� m�i quan hƯ ho� hi�u l�u d�i.
-> Nh�m ��m b�o m�i quan hƯ bang giao, kh�ng mu�n l�m tỉn th��ng danh d� n�íc lín .
Thảo luận nhóm
? Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt?
+ T�n c�ng tr�íc �Ĩ t� vƯ.

+ Chặn giặc ở phòng tuyến Như Nguyệt và đánh bại chúng khi thời cơ đến.
+ Cách kết thúc chiến tranh: Giặc thua nhưng vẫn đề nghị "giảng hoà".
+ Thảo luận nhóm 4 người
+ Thời gian: 2 phút
+ Đại diện nhóm trình bày.
c. ý nghĩa lịch sử:
- ��y l� chi�n th�ng tuyƯt v�i trong l�ch sư ch�ng giỈc ngo�i x�m cđa d�n t�c.
- Nền độc lập, tự chủ của dân tộc được củng cố.
- Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt .
Bài tập
Quân Tống tiến vào xâm lược nước ta năm:
a. Đầu năm 1076.
b. Cuối năm 1076.
d. Cuối xuân 107.
c. Đầu năm 1077.
2. L� Th��ng KiƯt chđ tr��ng k�t thĩc chi�n tranh b�ng c�ch:
Thửụng lửụùng, ủe� nghũ "giaỷng hoứa".
Toồng taỏn coõng, truy kớch keỷ thuứ ủeỏn cuứng.
Kớ hoứa ửụực keỏt thuực chieỏn tranh.
ẹe� nghũ "giaỷng hoứa", cuỷng coỏ lửùc lửụùng, chụứ thụứi cụ.
3. Hãy điền từ thích hợp vào chỗ chấm trong đoạn viết sau:
Cuối xuân1077,........................cho mở cuộc tấn công lớn vào vaứo traọn tuyeỏn cuỷa ủũch. Keỏt quaỷ quaõn Toỏng thua to "mửụứi pha�n cheỏt ủeỏn......................" vaứ chuựng ủaừ laõm vaứo tỡnh theỏ...................................
Giửừa luực aỏy, Lyự Thửụứng Kieọt chuỷ ủoọng keỏt thuực chieỏn tranh baống bieọn phaựp.............,...............,................
Lý Thương Kiệt
5-6 phần
mềm dẻo, thương lượng, đề nghị "giảng hòa".
khó khăn, tuyệt vọng