Bài 11. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Đình làng Đình Bảng (Baéc Ninh) - nôi thôø Lý Công Uẩn
Kiểm tra baøi cuõ
Em hãy lựa chọn câu trả lời đúng nhất cho nh?ng c�u h?i du?i d�y:
Để giải quyết tình hình khó khăn của mình giữa thế kỷ XI, nhà Tống (Trung Qu?c) đã làm gì ?
Đánh hai nước Liêu - H? d? d?p y�n s? qu?y nhi?u.
Đánh Cham - pa để cu?p bĩc c?a c?i.
Đánh Đại Việt để x�m lu?c v� g�y thanh th?.
cả a; b; c.
2. Ñeå thöïc hieän aâm möu ñaùnh chieám Ñaïi Vieät, nhaø Toáùng đã có những chuû tröông và hành động gì?
Xuùi giuïc Cham – pa ñaùnh Ñaïi Vieät töø phía nam.
Ngaên caûn vieäc buoân baùn, ñi laïi giöõa nhaân daân hai nöôùc Vieät – Toáng.
Duï doã mua chuộc caùc tuø tröôûng daân toäc thiểu số vùng û bieân giôùi phía Bắc nöôùc ta.
Caû a; b; c.
3. Muïc ñích của Lyù Thöôøng Kieät khi đưa quân tieán coâng sang ñaát Toáng là:
Chiếm đất đai, mở rộng lãnh thổ Đại Việt.
Cướp đoạt nguồn lương thực và khí giới của nhà Tống.
c. Thăm dò sức mạnh quân sự của nhà Tống.
d. Tấn công trước để chế ngự sức mạnh xâm lược của nhà Tống.
4. Cuoäc chieán ñaáu tieâu dieät thaønh Ung Chaâu đã dieãn ra trong thời gian bao laâu ?
a. 32 ngày
b. 42 ngày.
c. 52 ngày.
d. 72 ngày.
BÀI 11
CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG
(1075 - 1077)
Tiết 16 : II. Giai ñoaïn thöù hai (1076-1077)
1.Khaùng chieán buøng noå.
Nhaø Lyù chuaån bị kháng chiến.
Sau cuoäc tieán coâng vaøo ñaát Toáng (10-1075), nhaø Lyù ñaõ laøm gì ñeå chuaån bò khaùng chieán?
BÀI 11
CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC TỐNG
(1075- 1077)
II. Giai đoạn thứ hai (1076-1077)
1.Kháng chiến bùng nổ.
Nhà Lý chuẩn bị kh�ng chi?n.
Hạ lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng.
Các tù trưởng dân tộc ít người mai phục dọc biên giới.
- Thủy binh : Lý Kế Nguyên chỉ huy đóng ở Đông Kênh
- Quân chủ lực : Lý Thường Kiệt chỉ huy đồn trú ở Yên Phụ (Yên Phong_Bắc Ninh).
- Xây dựng phòng tuyến Như Nguyệt.
Vì sao Lý Thường Kiệt quy?t d?nh chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến chống giặc ?


Sông Như Nguyệt (Sông Cầu)

Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt

+ Vò trí cuûa soâng chaën caùc höôùng taán coâng cuûa ñòch töø Quaûng Taây (Trung Quoác) veà Thaêng Long .
+ Phoøng tuyeán kieân coá phía nam soâng buoäc quaân giaëc muoán ñaùnh xuoáng phaûi vöôït soâng .

CHIẾN TUYẾN SÔNG NHƯ NGUYỆT
Để đảm bảo vững chắc cho việc phòng thủ, Lý Thường Kiệt đã cho quân và dân đắp luỹ xuốt dọc bờ sông. Phía ngoài luỹ, mặt giáp với sông, ông cho sai đẵn tre cọc làm thành hàng rào, dày mấy tầng. Dưới bãi sông còn những hố chông ngầm, tất cả hợp thành chiến tuyến vững chắc, kiên cố. bờ bắc sông như nguyệt thì hầu hết là rưng rậm, bãi hoang, dân cư thưa thớt. Người đi qua vùng này rất sợ, theo lời truyền, khi găp nguy hiểm họ phải gọi thật to để người nghe và đến ngay. Quân chủ lực của ta đóng ở đây và do Lý Thường Kiệt chỉ huy.
2/ Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a/ Diễn biến :
Lược đồ kháng chiến chống Tống (1075-1077)
a. Diễn biến
- Cuoái 1076 nhà Toáng cử một đạo quân lớn theo hai đường thuỷ bộ keùo vaøo nöôùc ta .
-1 - 1077 10 vạn quân bộ do Quách Quỳ và Triệu Tiết chỉ huy vượt biên giới Lạng Sơn tiến vào nước ta.
- Nhaø Lyù ñaùnh nhieàu traän nhoû caûn böôùc tieán cuûa giaëc .
Lyù Keá Nguyeân ñaùnh baïi ñaïo quaân thuûy cuûa giaëc ôû Quaûng Ninh.
b. Kết quả.
Quân Tống phải đóng lại ở bờ bắc sông Nhu Nguy�?t.

Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt

*. Diễn biến :
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt .

Bị quân ta giáng trả quyết liệt, Quách Quỳ thất vọng ra lệnh " Ai bàn đánh sẽ bị chém" và chuyển sang thế phòng ngự, cố thủ. Quân sĩ chán nản, mệt mỏi, chết dần chết mòn...
Sau nhiều lần vượt sông tấn công phòng tuyến Như Nguyệt bị thất bại, tình thế quân giặc như thế nào ?
Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt)
"Nam quốc sơn hà nam đế cư
Tiệt nhiên định phận taị thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư"

Tạm dịch:

"Sông núi nước nam vua nam ở
Rành rành định phận ở sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời".
Lý Thường Kiệt và bài “Nam quốc sơn hà”
Theo em việc Lý Thường Kiệt cho người vào ngôi đền bên sông Như Nguyệt ngâm vang bài "Nam Quốc Sơn Hà" có tác dụng gì ?
Khích lệ tính thần chiến đấu của quân ta.
Làm cho quân Tống hoang mang, mất tinh thần chiến đấu.

Lược đồ trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt

*. Diễn biến :
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta nhưng bị ta phản công quyết liệt .

Cuối xuân 1077 nhà Lý bất ngờ cho quân vượt sông đánh vào đồn giặc.

b/ Keát quaû :
- Quaân Toáng 10 phaàn cheát 5-6 phaàn.
- Quaùch Quyø chaáp nhaän “giaûng hoa”ø vaø ruùt quaân veà nöôùc
Trận chiến trên sông Như Nguyệt
Trận chiến trên sông Như Nguyệt
Vì sao ta đang trên thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại chủ trương giảng hoà?
+ Ta đang trên thế thắng, không cần hao tổn lực lượng, hi sinh vô ích mà vẫn có thể kết thúc chiến tranh.
+ Vì Tống là 1 nước lớn mạnh, bị thua tất sẽ đem quân đánh trả thù, chiến tranh kéo dài chỉ thêm đau thương chết chóc.
+ Tống và Đại Việt là 2 nước láng giềng cần phải giữ mối quan hệ hoà hiếu lâu dài.
-> Nhằm đảm bảo quan hệ bang giao không muốn làm tổn thương danh dự 1 nước lớn .
Thảo luận nhóm.
Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt ?

+ Tấn công trước để tự vệ.
+ Chặn giặc ở phòng tuyến Như Nguyệt và đánh bại chúng khi thời cơ đến.
+ Cách kết thúc chiến tranh: giặc thua nhưng ta vẫn đề nghị "giảng hoà".
c. Y� nghĩa lịch sử

Nhà Tống ph?i từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt.
Nền độc lập tự chủ của dân tộc được củng cố v?ng ch?c.
Đây là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.
BÀI TẬP
Quân Tống tiến quân xâm lược nước ta vào năm :
Đầu năm 1076.
Cuối năm 1076.
Đầu năm 1077.
Cuối xuân 1077.
2.L� Thu?ng Ki?t chủ động kết thúc chiến tranh bằng cách n�o?
Chủ động Thöông löôïng, ñeà nghò “giaûng hoøa”.
Toång taán coâng, truy kích keû thuø ñeán cuøng.
Kí hoøa öôùc keát thuùc chieán tranh.
Ñeà nghò “giaûng hoøa”, cuûng coá löïc löôïng, chôø thôøi cô.

3. Hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn viết sau :

Cuôí xuân 1077,........................cho mở cuộc tấn công lớn vào trận tuyến của địch. Kết quả quân Tống thua to "mười phần chết đến......................" và chúng đã lâm vào tình thế...................................
Giữa lúc ấy, Lý Thường Kiệt chủ động kết thúc chiến tranh bằng biện pháp.............,...............,................
Lý Thương Kiệt
5-6 phần
mềm dẻo, thương lượng, đề nghị "giảng hòa".

khó khăn, tuyệt vọng
Đền thờ Lý Thường Kiệt