Bài 11. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Tiết14 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống
quân xâm lược tống
(1075-1077)
I.Giai �o�n th� nh�t (1075)

KIỂM TRA BÀI CŨ
-Trước âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống, vua tôi nhà Lý đã làm những gì?
Tiết15 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống
quân xâm lược tống
(1075-1077)

II.Giai �o�n th� hai (1076-1077)


- Vùng biên giới: Các tù trưởng cho quân mai phục nh?ng v? trí quan tr?ng.
- Thuỷ binh : Lý Kế Nguyên chỉ huy,đóng ở Đông Kênh.
- B? binh: B? trí d?c theo chi?n tuy?n sông Nhu Nguy?t.

a. S? chu?n b? c?a nh� Lý:
1.Kháng chiến bùng nổ
? Tại sao Lý Thường Kiệt chọn sông Như Nguyệt làm phòng tuyến chính?
- Đây là vị trí chặn ngang các hướng tấn công của địch từ Quảng Tây (Trung Quốc) đến Thăng Long.

-> Sông Như Nguyệt được ví như chiến hào tự nhiên khó có thể vượt qua.
- Nơi đây địa thế rất hiểm yếu: hai bên bờ sông có nhiều chỗ núi ăn sát bờ sông hoặc các rừng cây um tùm.
Hình ảnh bên phòng tuyến sông Như Nguyệt ngày nay
Để đảm bảo vững chắc cho việc phòng thủ, Lý Thường Kiệt đã cho quân và dân đắp luỹ suốt dọc bờ sông. Phía ngoài luỹ, mặt giáp với sông, ông cho sai đẵn cọc tre làm thành hàng rào, dày mấy tầng. Dưới bãi sông, có những bãi chông ngầm, tất cả hợp thành chiến luỹ vững chắc, kiên cố. Bờ bắc sông Như Nguyệt hầu hết là rừng rậm, bãi hoang, dân cư thưa thớt. Người đi qua vùng này rất sợ, theo lệ truyền, khi gặp nguy hiểm họ phải gọi thật to để người khác nghe thấy và đến ngay. Quân chủ lực của ta đóng ở đây và do Lý Thường Kiệt trực tiếp chỉ huy.
Phòng tuyến trên sông Như Nguyệt
1.Kháng chiến bùng nổ
a. S? chu?n b? c?a nh� Lý
b. Diễn biến
Tiết15 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống
quân xâm lược tống
(1075-1077)
II.Giai �o�n th� hai (1076-1077)
Cuối năm 1076, 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, một vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta. Một đạo quân do Hoà Mâu dẫn đầu tiếp ứng theo đường biển.
13
Quảng Nguyên
Tư Minh
Ung Châu
Tô Mậu
Quang lang

S
.

C
ầ
u
N
ú
i

T
a
m

Đ
ả
o
L
ý

T
h
ư
ờ
n
g

K
i
ệ
t
S
.

H
ồ
n
g
S

T
h
ư
ơ
n
g
S
.
L
ụ
c

N
a
m
VAN XUÂN
S
.

T
h
á
i

B
ì
n
h
THĂNG LONG
b. Diễn biến :
- Cu�i n�m 1076, qu�n T�ng theo hai du?ng th?y b? k�o v�o n�íc ta...

c. Kết quả:
- Quân Tống b? ch?n lại ở bờ Bắc sông C?u.
- Lý Kế Nguyên đánh bại đạo quân thủy của địch ở Quảng Ninh.
- Quân nhà Lý đánh nhiều trận nhỏ cản bước tiến của giặc .
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Sự chuẩn bị của nhà Lý
-Vïng biªn giíi: C¸c tï tr­ëng cho qu©n mai phôc ...
-Thuû binh : Lý KÕ Nguyªn chØ huy,®ãng ë §«ng Kªnh…
- Bộ binh: Bố trÝ dọc theo chiến tuyến s«ng Như Nguyệt…
b. DiÔn biÕn
- Cuèi n¨m 1076, qu©n Tèng theo hai đường thủy bộ kÐo vµo n­íc ta...
- Qu©n nhµ Lý ®¸nh nhiÒu trËn nhá c¶n b­íc tiÕn cña giÆc …
- Lý KÕ Nguyªn ®¸nh b¹i ®¹o qu©n thñy cña ®Þch ë Qu¶ng Ninh…
c. KÕt qu¶
- Qu©n Tèng bị chặn l¹i ë bê B¾c s«ng Cầu.




Tiết15 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống
(1075-1077)
II.Giai �o�n th� hai (1076-1077)
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt




2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.DiƠn bi�n
17
Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt)
"Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư".
Tạm dịch l�:
"Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận ? sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời".

? Theo em,việc Lý Thường Kiệt dêm dêm cho người vào ngôi đền bên sông Như Nguyệt ngâm vang bài thơ "Nam quốc sơn hà" có tác dụng gì?
- Khích lệ tinh thần chiến đấu của quân ta.
- Làm cho quân Tống hoang mang, mất tinh thần chiến đấu.
20
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.Diễn biến
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta, quân ta phản công quyết liệt...
- Cuối xuân 1077, Lý Thu?ng Ki?t b?t ng? m? cu?c tấn công l?n.
- Quân Tống thua to,Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà, rút quân về nước.

b.Kết quả:
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.Diễn biến
-Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi vẻ vang.
? Vì sao ta đang trên thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại chủ trương giảng hoà?
+ Ta �ang tr�n th� th�ng kh�ng c�n hao tỉn l�c l�ỵng,hi sinh v� �ch m� v�n c� thĨ k�t thĩc chi�n tranh.
+ V� T�ng l� m�t n�íc lín m�nh, b� thua t�t s� �em qu�n ��nh tr� th�, chi�n tranh k�o d�i ch� th�m �au th��ng, ch�t ch�c.
+T�ng v� ��i ViƯt l� hai n�íc l�ng giỊng, c�n ph�i gi� m�i quan hƯ ho� hi�u l�u d�i.
-> Nh�m ��m b�o m�i quan hƯ bang giao, kh�ng mu�n l�m tỉn th��ng danh d� n�íc lín .
1-Hãy nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt?
2-Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống(1075 -1077)?
Thảo luận nhóm
Nh?ng nột d?c dỏo trong cỏch dỏnh gi?c c?a Lý Thu?ng Ki?t:

- T�n c�ng tr�íc �Ĩ t� vƯ.

- Xõy d?ng phòng tuyến chặn giặc và đánh bại chúng khi thời cơ đến.
- Cách kết thúc chiến tranh: Giặc thua nhưng vẫn đề nghị "giảng hoà".
Nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống(1075 -1077):
- Do ý chí độc lập tự chủ, chiến đấu anh dũng của nhân dân ta.
- Do sức mạnh đoàn kết của các dân tộc trong cả nước.
- Do có chỉ huy tài giỏi với cách đánh giặc độc đáo…
Đền thờ Lý Thường Kiệt ở Thanh Hóa
Tượng Lý Thường Kiệt
b.Kết quả
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.Diễn biến
c.ý nghĩa lịch sử
c.ý nghĩa lịch sử:
- Đây là chiến thắng tuyệt vời trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Nền độc lập, tự chủ của dân tộc được củng cố.
- Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt.
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Sự chuẩn bị của nhà Lý
-Vïng biªn giíi: C¸c tï tr­ëng cho qu©n mai phôc...
-Thuû binh : Lý KÕ Nguyªn chØ huy,®ãng ë §«ng Kªnh…
- Bộ binh: Bố trÝ dọc theo chiến tuyến s«ng Như Nguyệt…
b. DiÔn biÕn
- Cuèi n¨m 1076, qu©n Tèng theo hai đường thủy bộ kÐo vµo n­íc ta...
- Qu©n nhµ Lý ®¸nh nhiÒu trËn nhá c¶n b­íc tiÕn cña giÆc …
- Lý KÕ Nguyªn ®¸nh b¹i ®¹o qu©n thñy cña ®Þch ë Qu¶ng Ninh…
c. KÕt qu¶
- Qu©n Tèng bị chặn l¹i ë bê B¾c s«ng Cầu.




Tiết15 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống
(1075-1077)
II.Giai �o�n th� hai (1076-1077)
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.Diễn biến
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta, quân ta phản công quyết liệt...
- Cuối xuân 1077, Lý Thu?ng Ki?t b?t ng? m? cu?c tấn công l?n.
- Quân Tống thua to,Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà, rút quân về nước.
b. Kết quả
-Cu?c khỏng chi?n k?t thỳc th?ng l?i v? vang.
c.ý nghĩa lịch sử
- Đây là chiến thắng tuyệt vời trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Nền độc lập, tự chủ của dân tộc được củng cố.
- Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt.





Bài tập
Bài tập 1: Tìm mốc thời gian ứng với sự kiện đã cho
- 10 / 1075
- Cuối 1076
- 01 / 1077
- Xuân 1077
Bài tập
Bài tập 2: Chọn chữ cái đầu câu trả lời sai về lí do Lý Thường Kiệt chủ trương giảng hòa khi quân Tống đang thua to.
Không tiêu diệt toàn bộ quân thù khi chúng đang ở thế cùng lực kiệt.
Không làm tổn thương danh dự của nước láng giềng.
Không kích động sự hằn thù dân tộc để đảm bảo hòa bình lâu dài cho đất nước.
Quân dân Đại Việt đã mệt mỏi vì lương thực, vũ khí cạn kiệt không muốn đánh quân Tống nữa.
a
b
c
d
X
Bài tập 3: Hãy nối các niên đại với các sự kiện lịch sử dưới đây cho đúng.
*Hướng dẫn về nhà
-Học bài theo câu hỏi SGK, làm tiếp bài tập trong “Tập bản đồ…”
-Trình bày diễn biến cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt theo lược đồ SGK.
-Bài sau: ôn tập.
-Châu Ung,
Châu Khâm, Châu Liêm, Thành Ung Châu
*Giai đoạn thứ hai

-10/
1075
- Cuối xuân
1077
-Phòng tuyến Như Nguyệt
-Thắng lợi
-Thắng lợi
*Giai đoạn thứ nhất
1.Kháng chiến bùng nổ
a.Sự chuẩn bị của nhà Lý
-Vïng biªn giíi: C¸c tï tr­ëng cho qu©n mai phôc...
-Thuû binh : Lý KÕ Nguyªn chØ huy,®ãng ë §«ng Kªnh…
- Bộ binh: Bố trÝ dọc theo chiến tuyến s«ng Như Nguyệt…
b. DiÔn biÕn
- Cuèi n¨m 1076, qu©n Tèng theo hai đường thủy bộ kÐo vµo n­íc ta...
- Qu©n nhµ Lý ®¸nh nhiÒu trËn nhá c¶n b­íc tiÕn cña giÆc …
- Lý KÕ Nguyªn ®¸nh b¹i ®¹o qu©n thñy cña ®Þch ë Qu¶ng Ninh…
c. KÕt qu¶
- Qu©n Tèng bị chặn l¹i ë bê B¾c s«ng Cầu.




Tiết15 - Bài 11
cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống
(1075-1077)
II.Giai �o�n th� hai (1076-1077)
2.Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a.Diễn biến
- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta, quân ta phản công quyết liệt...
- Cuối xuân 1077, Lý Thu?ng Ki?t b?t ng? m? cu?c tấn công l?n.
- Quân Tống thua to,Quách Quỳ chấp nhận giảng hoà, rút quân về nước.
b. Kết quả
-Cu?c khỏng chi?n k?t thỳc th?ng l?i v? vang.
c.ý nghĩa lịch sử
- Đây là chiến thắng tuyệt vời trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Nền độc lập, tự chủ của dân tộc được củng cố.
- Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt.