Bài 11. Cụm danh từ

1
2
1. Điền những kiến thức về phân loại danh từ vào sơ đồ câm sau:
Danh từ
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
đơn vị tự nhiên
đơn vị quy ước
Chính xác
Ước chừng
DT chung
DT riêng
3
2. Chỉ ra danh từ trong các cụm từ sau:
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
(Nguyễn Đình Thi)
4
I. Cụm danh từ là gì?
Ví dụ: SGK/116
1. Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
5
→ Cụm danh từ: Là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
2. So sánh các cách nói
- Túp lều:
- Một túp lều:
- Một túp lều nát:
6
Số lượng phụ ngữ càng tăng thì cụm danh từ có ý nghĩa càng đầy đủ, cấu tạo càng phức tạp.
- Một túp lều nát trên bờ biển:
DT
Cụm DT
-Rõ về số lượng
- Số lượng + tính chất
- Số lượng + tính chất + vị trí
7
8
3. Tìm cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ đó.
(CDT làm CN)
- Bố em là bác sĩ giỏi
(CDT làm VN)
– Tất cả học sinh lớp 6C
Cụm DT hoạt động trong câu giống như một DT
– Tất cả học sinh lớp 6C đang chăm chú nghe giảng
9

 Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
 Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.

Ví dụ: SGK/117
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)
10
11
Các cụm danh từ
Làng ấy - Ba con trâu ấy
Ba thúng gạo nếp - Chín con
Ba con trâu đực - Năm sau
- Cả làng
Liệt kê:
- Phụ ngữ đứng trước: 2 loại
- Tổng lượng:
- Số lượng:
- Phụ ngữ đứng sau: 2 loại
- Đặc điểm, tính chất:
- Vị trí:
cả
ba, chín
nếp, đực, sau
ấy
12
Mô hình cụm danh từ đầy đủ:
13

Điền các cụm danh từ tìm được vào mô hình của danh từ:
làng
ấy
ba
ba
ba
thúng
con
con
con
năm
gạo
trâu
trâu
nếp
đực
sau
làng
cả
chín
ấy


 Mô hình cụm danh từ:
14
Trong cụm danh từ:
– Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
– Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Bài tập 1: SGK trang 118
Tìm các cụm danh từ trong các câu sau:
Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh, Thủy Tinh)
15
b) […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
16












Bài tập 2: (SGK trang 118)
yêu tinh
người
chồng
một
một
một
thật xứng đáng
lưỡi
búa
của cha tôi để lại
ở trên núi có nhiều phép lạ
con
Điền các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ:
Bài tập 3:
Cho các danh từ: con gà, nông dân.
Thêm các phụ ngữ trước và phụ ngữ sau để tạo thành cụm DT.
Đặt thành câu và xác định chức năng ngữ pháp của cụm DT đó.
17

Bài tập 3:
Cho các danh từ: con gà, nông dân.
Ví dụ:
Những con gà mái mơ kia đang mải miết tìm mồi

Bác em là một nông dân hiền lành, chất phác
18
(CDT làm CN)
(CDT làm VN)
19
Các cụm danh từ
Khái niệm
P.trước
(t2; t1)
P.Trung tâm
(T1; T2)
P.Sau
(S1; S2)
Cấu tạo
Đọc lại văn bản
Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng

Tìm các cụm danh từ có trong văn bản
Đưa các cụm danh từ đó vào mô hình cụm danh từ
20