Bài 11. Cụm danh từ

Chào mừng quý thầy cô đến dự giờ
Môn : Ngữ Văn
Lớp : 6/1
KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Thế nào là danh từ chung? Danh từ riêng? Cho VD.





2/ Em có nhận xét gì về cách viết các từ sau :
Lỗ Tấn, Mã Lương, Hàn Quốc.
Trường THCS Phan Chu Trinh
- Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật
- Danh từ riêng là tên riêng của từng người, từng vật, từng địa phương.
3

Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với
nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.


Ví dụ 1: Các từ ngữ in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với


Ví dụ 1:
nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

DT
Số lượng
Tuổi, nghề
Số lượng
Đặc điểm, vị trí
DT
DT

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Thời gian
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Ví dụ: Những học sinh này
Ví dụ 2: So sánh các cách nói sau đây rồi rút ra nhận xét về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ
một túp lều nát
túp lều / một túp lều
một túp lều nát trên bờ biển
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Đặc điểm:
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
Một em bé
Các bạn học sinh
Hai con sư tử
Một bông hồng trắng
VD 3:
- Con thuyền ấy → Con thuyền ấy chở khách qua sông.
- Tất cả học sinh này →Tất cả học sinh này đều chăm ngoan.
- Những học sinh → Chúng em là những học sinh giỏi của trường.
VD4: Đọc các câu sau:
1. Bạn ấy học rất giỏi.



2.Mã Lương là một họa sĩ tài năng.
CN
VN
Cụm danh từ làm chủ ngữ trong câu.
CN
VN
Cụm danh từ làm vị ngữ trong câu.
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Đặc điểm:
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
Chức năng ngữ pháp: Trong câu, cụm danh từ hoạt động giống như một danh từ (có thể làm chủ ngữ, làm phụ ngữ, khi làm vị ngữ thì phải có từ "là" đứng trước.
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Đặc điểm:
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ
- Chức năng ngữ pháp: Trong câu, cụm danh từ hoạt động giống như một danh từ (có thể làm chủ ngữ, làm phụ ngữ, khi làm vị ngữ thì phải có từ "là" đứng trước.
2/ Cấu tạo của cụm danh từ.
VD 5: Tìm các cụm danh từ trong câu sau:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.

Liệt kê những từ ngữ phụ thuộc đứng trước và đứng sau danh từ và sắp xếp chúng thành loại:
Các cụm danh từ:
1. làng ấy
2. ba thúng gạo nếp
3. ba con trâu đực
4. ba con trâu ấy
5. chín con
6. năm sau
7. cả làng
Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước danh từ:ba, chín, cả.
+ Phụ ngữ chỉ số lượng: ba, chín
+ Phụ ngữ chỉ toàn thể: cả
Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau danh từ: ấy, nếp, đực, sau.
+ Phụ ngữ chỉ đặc điểm: nếp, đực, sau
+ Phụ ngữ chỉ vị trí: ấy
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
2/ Cấu tạo của cụm danh từ.
Mô hình cụm danh từ
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
Các phụ ngữ ở phía sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Tiết 42: Tiếng Việt
CỤM DANH TỪ
I/ Bài học
1/ Cụm danh từ là gì?
2/ Cấu tạo của cụm danh từ.
II/ Luyện tập
Bài tập 1,2: Tìm các cụm danh từ trong các câu sau và chép vào bảng mô hình cụm danh từ
Bài tập 1. (trang 118- SGK): Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a/ Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
b/ […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Bài tập 2: Chép các cụm danh từ vừa tìm được ở BT 1 vào mô hình cụm danh từ
Thảo luận BT 1,2
(5 phút)

a/ một người chồng thật xứng đáng
b/ một lưỡi búa của cha để lại
c/ một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
một
người
chồng
thật
xứng
đáng
một
lưỡi
búa
của cha
để lại
một
con
yêu
tinh
ở trên núi,
có nhiều
phép lạ
Bài tập 1,2: Các cụm danh từ và mô hình CDT
Mô hình cụm danh từ
Bài tập 3:
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần sau
Khi kéo lưới lên, thấy nặng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt …… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt …........lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt……… mắc vào lưới
ấy
vừa rồi
cũ
Bài tập 4: Viết một đoạn văn ngắn (nội dung tự chọn) trong đoạn văn có sử dụng ít nhất một cụm danh từ
A
N
C
Ụ
T
Ừ
H
D
M
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
6
7
8
*
Cấu tạo đầy đủ nhất của cụm danh từ gồm có mấy phần?
Phần trước và phần sau của cụm danh từ được gọi là gì?
Cụm danh từ "quả na này" trong câu "Quả na này đang mở mắt." được giữ chức vụ ngữ pháp gì?
Trong cụm danh từ phần nào là quan trọng nhất?
Cụm danh từ do từ loại nào đảm nhiệm chính?
Phần trước 1 (t1) thường bổ sung ý nghĩa cho danh từ về mặt nào?
Phần trung tâm 2 (T2) thường do danh từ nào đảm nhiệm?
Các từ “con, cái, chiếc, quyển” thuộc loại danh từ chỉ đơn vị?
Đây là tên gọi của một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành?
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI VỀ NHÀ
- Học thuộc 2 n?i dung b�i h?c - Làm bài tập 4/
- Xem lại bài tập d� làm.
- Soạn bài mới: HDDT : Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng
+ Dọc và k? tóm lại truyện.
+ Tr? lời câu h?i phần Dọc - Hi?u văn b?n SGK.
+ Mối quan hệ gi?a các bộ phận c?a cơ th?
+ Vì sao cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay, bác Tai lại so bì với l�o Miệng?
+ Truyện nh?m khuyên nh?, răn dạy con người điều gì?
+ � nghĩa c?a truyện là gì?
Tiết học kết thúc

Xin cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh