Bài 11. Cụm danh từ

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự
hội giảng
Kiểm tra bài cũ
Câu 1:Tìm danh từ trong các câu sau đây:
b) Mã Lương vẽ ngay một chiếc thuyền buồm lớn.

Vua, hoàng hậu, công chúa, hoàng tử và các quan đại thần kéo

nhau xuống thuyền.
Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm,

mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm, đem

sang đây.
Danh tõ
Câu 2: Hoàn thành mô hình phân loại danh từ Tiếng Việt sau:
DT chỉ sự vật
DT chỉ đơn vị
DT chung
DT riêng
ĐV tự nhiên
ĐV quy ước
Chính xác
Ước chừng
Bài 11- Tiết 44
CỤM DANH TỪ
CỤM DANH TỪ LÀ GÌ?
1. Ví dụ
Ví dụ 1: (SGK/116)
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá


ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.


 Cụm danh từ
Danh từ
Danh từ
Danh từ
Bài tập nhanh: Tìm cụm danh từ trong các câu sau :
b) Mã Lương vẽ ngay một chiếc thuyền buồm lớn.

Vua, hoàng hậu, công chúa, hoàng tử và các quan đại thần kéo

nhau xuống thuyền.
Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm,

mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm, đem

sang đây.
 Ví dụ 2 (SGK/117)
So sánh các cách nói sau đây:
túp lều / một túp lều
 làm rõ nghĩa về số lượng sự vật
một túp lều / một túp lều nát
 làm rõ nghĩa về số lượng và tính chất sự vật
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
Làm rõ nghĩa về số lượng, tính chất, địa điểm (xác định vị trí của sự vật trong không gian)
Ý nghĩa đầy đủ hơn
Cấu tạo phức tạp hơn
So với danh từ
Đặt câu:
Tất cả những học sinh này là những học sinh chăm chỉ.


Hoạt động trong câu giống danh từ

2. Ghi nhớ : (học SGK/117)
CN
VN
Cụm danh từ
là + Cụm danh từ
* Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
* Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ
1.Ví dụ: (SGK/117)
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp
với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm
sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con,
hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không
cả làng phải tội.

II. Cấu tạo của cụm danh từ
- Các phụ ngữ đứng trước:
+ Ba, chín:
Phụ ngữ chỉ số lượng
+ Cả:
Phụ ngữ chỉ toàn thể
- Các phụ ngữ đứng sau:
+ Nếp, đực, sau:
Phụ ngữ chỉ đặc điểm của sự vật
+ Ấy:
Trỏ vào vị trí của sự vật
Ba, chín, cả
ấy, nếp, đực, sau
NHẤT THIẾT PHẢI CÓ
Có thể có, có thể không
Có thể có, có thể không
2. Ghi nhớ 2 : (học SGK/118)
làng
ấy
ba
thúng
gạo
nếp
Chín
con
Tất cả
những
em
học sinh
chăm ngoan
ấy
Mô hình cụm danh từ
1. Bài tập 1 + 2 (SGK/118)
a. Cụm danh từ gồm:
- một người chồng thật xứng đáng
- một lưỡi búa của cha để lại
- một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
b. Xếp các cụm danh từ vào mô hình:
một
người
chồng
thật
xứng
đáng
một
lưỡi
búa
của cha
để lại
một
con
yêu
tinh
ở trên núi,
có nhiều
phép lạ
III.Luyện tập
2. Bài tập 4 (SBT/41):
Theo em, trong đoạn văn sau, có thể bỏ các từ ngữ in đậm được không? Vì sao?
Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu (1). Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng (2).
TRẢ LỜI:
Xét phụ ngữ: “tên là Mị Nương”
Không thể bỏ đi được.
Vì câu (1) là câu có nhiệm vụ giới thiệu về
Mị Nương, là cơ sở để từ Mị Nương xuất hiện trong câu (2)
Xét phụ ngữ: “người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu”
Có thể bỏ đi được.
Vì 2 phụ ngữ này có tác dụng miêu tả hình thức và tính nết của Mị Nương.
Tuy nhiên, khi xét trong quan hệ với phụ ngữ “thật xứng đáng” ở câu 2, ta thấy không nên bỏ chúng đi.

Bài tập 3:
Viết một đoạn văn ngắn từ 5->8 câu theo chủ đề tự chọn trong đó có chứa cụm danh từ. Gạch chân và phân tích cấu tạo của cụm danh từ đó.
Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập còn lại trong SGK
- Soạn: Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng
- Hoàn chỉnh đoạn văn
Xin trân trọng
cảm ơn các thầy cô giáo
và các em học sinh