Bài 11. Cụm danh từ

Câu 1: Danh từ là gì? Danh từ giữ chức vụ ngữ pháp gì trong câu?
Kiểm tra bài cũ :
- Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm...
- Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ, danh từ cần có từ là đứng trước.

C©u 2: Lªn b¶ng vÏ s¬ ®å ph©n lo¹i danh tõ?
Sơ đồ phân loại danh từ:
Tiết 44:

tiết 44: cụm danh từ
I, Cụm danh từ là gì?
1, chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở

với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)
* Những từ đi kèm trước và sau danh từ được gọi là phụ ngữ. Khi danh từ kết hợp với những phụ ngữ thì được gọi là cụm danh từ.


? Các từ ngữ in đậm (màu đỏ) trong câu trên bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Những từ được bổ sung ý nghĩa: ngày, vợ chồng, túp lều
thuộc từ loại gì?
tiết 44: cụm danh từ
I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở

với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)
-> Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.


? Qua ví dụ, em hiểu thế nào là cụm danh từ?
tiết 44: cụm danh từ

I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:

Ví dụ 2:
- túp lều / một túp lều;
- một túp lều / một túp lều nát;
- một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển.
- Danh từ: túp lều.
- Các tổ hợp từ còn lại đều là cụm danh từ.

Ví dụ 2:
? Trong ví dụ trên đâu là danh từ và đâu là cụm danh từ ?
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn một mình danh từ.




- Cụm danh từ có cấu tạo phức tạp hơn.

I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:

Ví dụ 2:
tiết 44: cụm danh từ

? Qua ví dụ, em có nhận xét gì về cấu tạo ngôn ngữ của cụm danh từ so với danh từ?

* Nhận xét:
- Cụm danh từ có cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
? Vậy ý nghĩa của cụm danh từ cũng sẽ như thế nào so với danh từ?

-> Sè l­îng phô ng÷ cµng t¨ng, cµng phøc t¹p ho¸ th× nghÜa cña côm danh tõ cµng ®Çy ®ñ h¬n.



- Côm danh tõ cã cÊu t¹o phøc t¹p h¬n.

I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:

Ví dụ 2:
tiết 44: cụm danh từ

? Vậy khi cụm danh từ có số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì ý nghĩa của nó sẽ như thế nào?

* Nhận xét:
-> một túp lều: làm rõ nghĩa về số lượng sự vật.

-> một túp lều nát: làm rõ nghĩa về số lượng và tính chất sự vật.
-> một túp lều nát trên bờ biển: làm rõ nghĩa về số lượng, tính chất và địa điểm của sự vật.

I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
Ví dụ 1:

Ví dụ 2:
tiết 44: cụm danh từ

? Hãy phát triển danh từ sông thành một cụm danh từ?
Ví dụ 3:
? Hãy đặt câu với cụm danh từ tìm được ?
- Côm danh tõ: Dßng s«ng Hång
Câu: Dòng sông Hồng

chở nặng phù sa.

? Phân tích cấu tạo ngữ pháp của câu trên?
CN
VN
Cho danh từ sông
? Qua ví dụ, em có nhận xét gì về chức vụ ngữ pháp của danh từ và cụm danh từ trong câu?
cho hs lấy ví dụ về cụm dt trong nhũng văn bản đã học
ở bài học trước chúng ta dã học về dt, hiểu dc chức vụ ngữ pháp của dt . Bây giờ các tổ lên trình bày sự chuẩn bị ở nhà : tổ1: dt làm cn, tổ 2 dt làm vn, tổ 3: dt làm phụ ngữ, tổ 4: đoạn văn
-> Chức vụ ngữ pháp của cụm danh từ trong câu giống như danh từ.
->Cả hai đều có thể làm chủ ngữ, phụ ngữ và khi làm vị ngữ phải có từ là đứng trước.
Bài tập nhanh
Cụm danh từ là gì?
Do nhiều danh từ hợp thành.
B. Là từ ngữ làm chủ ngữ của câu.
C. Là một tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
2. Trong các ví dụ sau ví dụ nào là cụm danh từ?
Đồng lúa
Những cánh đồng lúa
Đồng lúa đã chín vàng.
Đồng lúa trải rộng mênh mông.
C
B
I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
2, Kết luận :

tiết 44: cụm danh từ


- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.

Ghi nhớ 1
I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
2, Kết luận :

tiết 44: cụm danh từ

II, Cấu tạo của cụm danh từ.
1, Chọn ngữ liệu và phân tích

* Ví dụ:
Vua sai ban cho làng ấy
ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau đem nộp đủ, nếu không thì
cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)
? Chỉ ra các cụm danh từ trong ví dụ trên?
I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
2, Kết luận :

tiết 44: cụm danh từ

II, Cấu tạo của cụm danh từ.
1, Chọn ngữ liệu và phân tích

làng ấy ba thúng gạo nếp

ba con trâu đực ba con trâu ấy

chín con năm sau

cả làng
?Chỉ ra danh từ làm trung tâm trong các cụm danh từ này?
? Liệt kê các từ ngữ phụ thuộc phía trước và phía sau các danh từ trung tâm này?
? Hãy cho biết các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ về mặt nào?
- Các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.

? Các phụ ngữ sau bổ sung cho danh từ về điều gì?
- Các phụ ngữ sau bổ sung cho danh từ về đặc điểm, vị trí....
I, Cụm danh từ là gì?
1, Chọn ngữ liệu và phân tích
2, Kết luận :

tiết 44: cụm danh từ

II, Cấu tạo của cụm danh từ.
1, Chọn ngữ liệu và phân tích

? Qua việc phân tích trên, em hãy cho biết cụm danh từ gồm mấy phần? Đó là những phần nào?
-> Cụm danh từ gồm 3 phần: phần trước, phần trung tâm và phần sau.

? Trong 3 phần đó phần nào quan trọng nhất?
-> Phần trung tâm: quan trọng nhất.
? Điền các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ?
Mô hình cụm danh từ
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần cuối
t2
t1
t1
t2
S1
S2
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
Ghi nhớ :
* Mô hình cụm danh từ:

*Trong cụm danh từ:
- Các phụ ngữ phần trước bổ sung cho danh từ về các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự
vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự
vật ấy trong không gian hay thời gian.