Bài 11. Cụm danh từ

Kiểm tra bài cũ
1/ Danh từ là gì? Danh từ được chia ra làm mấy loại lớn? Là những loại nào?

2/ Thế nào là danh từ chung? Danh từ riêng? Hãy nêu quy tắc viết hoa danh từ riêng ?

3/ Kiểm tra vở bài tập.

Ngữ văn 6
Tiết 44:

Cụm Danh Từ
I- Cụm danh từ là gì?
1/ Ví dụ: Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
I- Cụm danh từ là gì?
1/ Ví dụ: Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Các tổ hợp từ tìm được :
ngày xưa
hai vợ chồng ông lão đánh cá
một túp lều nát trên bờ biển

các cụm danh từ
2/So sánh các cách nói sau đây rồi rút ra nhận xét về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ:
- túp lều/ một túp lều;
một túp lều/ một túp lều nát;
một túp lều nát/ một túp lều nát trên bờ biển.
*Nhận xét:
Về nghĩa:

Về số lượng phụ ngữ:
nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ.
phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp hóa thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn .
Bài tập nhanh:
- Tìm một cụm danh từ.
- Đặt câu với cụm danh từ ấy.
- Nhận xét về hoạt động trong câu của cụm danh từ so với một danh từ.
Ghi nhớ (SGK- Tr 115):
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
1/ Ví dụ: Tìm các cụm danh từ trong câu sau:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
1/ Ví dụ: Tìm các cụm danh từ trong câu sau:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
Các cụm danh từ tìm được:
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước danh từ:

Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau danh từ:
cả, ba , chín.
ấy, nếp, đực, sau.
Phân loại các phụ ngữ đứng trước và sau danh từ:
Các phụ ngữ đứng trước có hai loại:
+ cả
+ ba, chín.
Các phụ ngữ đứng sau có hai loại:
+ nếp, đực, sau.
+ ấy

Điền các cum danh từ vào mô hình cụm danh từ:
làng
ấy
ba
thúng
gạo
nếp
ba
con
trâu
đực
ba
con
trâu
ấy
chín
con
năm
sau
cả
làng
Ghi nhớ (Trang 118):
Mô hình cụm danh từ:
Trong cụm danh từ:
- Các phụ ngữ ở phần truớc bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về só và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
III- Luyện tập
Bài 1: Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Luyện tập:
Bài 1: Các cụm danh từ tìm được:
a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh Thủy Tinh)
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
Luyện tập:
Bài 1: Các cụm danh từ tìm được:
a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh Thủy Tinh)
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
Bài 2:Mô hình của cụm danh từ:
Bài 2:Mô hình của cụm danh từ:
Bài 3: Điền các phụ ngữ thích hợp vào chỗ trống, ta được:
Chàng vứt luôn thanh sắt ấy xuống nước.
Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui vào lưới mình.
Lần thứ ba vẫn thanh sắt cũ mắc vào lưới.
Hướng dẫn học ở nhà