Bài 11. Cụm danh từ

chào mừng các thầy cô về dự hội giảng
Giáo viên: L� Quang Dịng
Tỉ KHXH
Ngữ văn 6
Kiểm tra bài cũ.
Danh tõ
DT chØ sù vËt
DT chung
DT riêng
DT chØ ®¬n vÞ
ĐV tự nhiên
ĐV quy ước
Chính xác
ước chừng
Tiết 44: Cụm danh từ

I. Cụm danh từ là gì?
Hãy đọc đọc ví dụ sau:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(ông lão đánh cá và con cá vàng)
Những từ in đậm bổ sung ý nghĩa
cho những từ nào trong câu?

Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(ông lão đánh cá và con cá vàng)
-> Cụm DT là một tổ hợp từ do DT và các từ ngữ khác phụ thuộc tạo thành.
Em hãy quan sát hình tháp và so sánh các cách nói rồi rút ra nhận xét nghĩa của cụm danh từ với nghĩa của một danh từ?
túp lều
một túp lều
một túp lều nát
một túp lều nát trên bờ biển
Cụm danh từ
-ý nghĩa:phong phú hơn một danh từ,có càng nhiều phụ ngữ thì ý nghĩa càng phong phú
-Chức năng:Thường làm CN,làm VN khi đứng sau từ "là"
- Cấu tạo : Phức tạp hơn danh từ
Ghi nhớ 1
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
II. Cấu tạo của cụm danh từ
Em h·y ®äc ®o¹n v¨n sau:
Vua sai ban cho lµng Êy ba thóng g¹o nÕp víi ba con tr©u ®ùc, ra lÖnh ph¶i nu«i lµm sao cho ba con tr©u Êy ®Î thµnh chÝn con, hÑn n¨m sau ph¶i ®em nép ®ñ, nÕu kh«ng th× c¶ lµng ph¶i téi
(Em bÐ th«ng minh)
C©u hái th¶o luËn nhãm(3 phót)
Em h·y t×m c¸c côm danh tõ trong ®o¹n v¨n trªn
LiÖt kª nh÷ng tõ ng÷ phô thuéc ®øng tr­íc vµ ®øng sau danh tõ trong c¸c côm danh tõ trªn?
S¾p xÕp chóng thµnh lo¹i(bæ sung ý nghÜa g× cho danh tõ)
§iÒn c¸c côm danh tõ ®· t×m ®­îc vµo m« h×nh côm danh tõ



Gợi ý:
em hãy phân loại danh từ trong phần trung tâm?
phần trước:
- Phụ ngữ nào chỉ số lượng?
- Phụ ngữ nào chỉ toàn thể?
Phần sau:
- Phụ ngữ nào bổ sung đặc điểm tính chất.?
- Phụ ngữ nào xác định vị trí.?
Phần tru?c
Phần trung tâm
Phần sau
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
Đáp án câu hỏi thảo luận:
Ghi nhớ 2 sgk-108

Mô hình cụm danh từ :
Trong cụm danh từ:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho DT các ý nghĩa về số lượng
Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà DT biểu thị
hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Bài tập trắc nghiệm
Cụm danh từ là gì?
Do nhiều danh từ hợp thành
B. Là từ ngữ làm chủ ngữ của câu
C. Là một tập hợp từ do danh từ danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
2. Trong các ví dụ sau ví dụ nào là cụm danh từ?
Đồng lúa
Những cánh đồng lúa con gái
Đồng lúa đã chín vàng
Đồng lúa trải rộng mênh mông
Bài tập 1,2(sgk – 118)
* Tìm cụm danh từ trong các câu sau và xác định vị trí của nó trong mô hình cụm danh từ
a, Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b, [...] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại
(Thạch Sanh)
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần cuối
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Vua cha
mét ng­êi chång
thật xứng đáng
mét l­ìi bóa cña cha
để lại
Bài 3. di?n ph? ng? thớch h?p v�o ch? tr?ng
Khi kộo lưới lên , thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt . Chàng vứt luôn thanh sắt .. xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt......lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông . Lần thứ ba, vẫn thanh sắt....mắc vào lưới.
(S? tích H? Guom)
ấy
vừa rồi
lúc nãy
cũ
* Bài tập mở rộng
Đọc đoạn văn sau
Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu(1). Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng(2).
? Có thể bỏ những từ ngữ in đậm được không? vì sao
Gợi ý
- Xem xét từ quan hệ trong câu?
- Xem xét quan hệ giữa câu 1 với câu 2?
Chào tạm biệt quí thầy cô
CHÚC CÁC EM NGOAN, HỌC GIỎI
GV: L� Quang Dung