Bài 11. Cụm danh từ

chào mừng các cô
đến dự giờ
Giáo viên: Nguyễn Anh Vũ
Lớp dạy: 62
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu1: Danh từ là gì? Nêu đặc điểm của danh từ?
Danh từ là những từ chỉ người,vật,hiện tượng,khái niệm.
Danh từ có thể kết hợp với từ chỉ số lượng ở phía trước, các từ “này,ấy,kia,đó…” ở phía sau và 1 số từ ngữ khác để tạo thành cụm danh từ
- Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ, danh từ cần có từ "là" đứng trước
Câu 2: Hoàn thành sơ đồ phân loại danh từ ?
Danh từ
DT chỉ sự vật
DT chung
DT riêng
DT chỉ đơn vị
tự nhiên
quy u?c
chính xác
ước chừng
Sơ đồ phân loại danh từ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài tập kiểm tra vận dụng
Tìm danh từ trong câu sau:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?


1. Ví dụ 1:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá



ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

- Từ trung tâm:
- Các từ ngữ đi kèm, bổ sung nghĩa cho danh từ trung tâm: Phụ ngữ
( Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Danh từ
DT
DT
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
- Cụm danh từ: Tổ hợp từ do danh từ và các từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
Các danh từ trong câu sau:
Ngày xưa, có hai vợ chồng
ông lão đánh cá ở với nhau
trong một túp lều nát trên
bờ biển.
* Lưu ý: Các bước xác định cụm danh từ:
Tìm danh từ.
Nhận diện những danh từ có phụ ngữ đi kèm (DT trung tâm) => Cụm danh từ

vợ chồng
túp lều
I. Cụm danh từ là gì?

Tiết 44
CỤM DANH TỪ
- Cụm danh từ: Tổ hợp từ do danh từ và các từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
2. Ví dụ 2 (SGK/117)
So sánh các cách nói sau đây:
túp lều / một túp lều;
 làm rõ nghĩa về số lượng sự vật
một túp lều / một túp lều nát;
 làm rõ nghĩa về số lượng và đặc điểm của sự vật
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển;
Làm rõ nghĩa về số lượng, đặc điểm, vị trí của sự vật.
- Cụm danh từ có cấu tạo phức tạp hơn ý nghĩa đầy đủ hơn so với danh từ
1. Ví dụ 1: (SGK/117)
2. Ví dụ 2:
(SGK/117)
Những học sinh này rất ngoan.

Lan là một học sinh gương mẫu.
C

V
V
C
- Cụm danh từ hoạt động trong câu giống như một danh từ.
* Ghi nhớ: Sgk(117)
là
3. Ví dụ 3:
Bài tập nhanh
Cụm danh từ là:
A. C?m t? do nhi?u danh t? h?p th�nh.
B. T? ng? l�m ch? ng? c?a cõu.
C. Lo?i t? h?p t? do danh t? v?i cỏc t? ng? ph? thu?c nú t?o th�nh.
2.Ví dụ có chứa cụm danh từ là:
A. Đồng lúa
B. Những cánh đồng lúa.
C. Cánh đồng lúa đã chín vàng.
D. Cánh đồng lúa trải rộng mênh mông.
C
B
I. Cụm danh từ là gì?

II.Cấu tạo của cụm danh từ
1,Ví dụ
Ví dụ sgk:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp
với ba con trâu đực,ra lệnh phải nuôi làm
sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con,
hẹn năm sau đem nộp đủ, nếu không thì
cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)

Tiết 44
CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?

II.Cấu tạo của cụm danh từ
1,Ví dụ
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
cả làng
năm sau
Liệt kê các phụ ngữ đứng trước và đứng sau danh từ trung tâm?
PT
PT
PT
PT
PT
PS
PS
PS
PS
PS
Phụ trước:
+ ba,chín: chỉ số lượng chính xác
+ cả: chỉ toàn thể
* Ghi nhớ sgk/118
Phụ sau:
+ nếp, đực: chỉ đặc điểm
+ ấy, sau: chỉ vị trí

Tiết 44
CỤM DANH TỪ
- Các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ sau bổ sung ý nghĩa về đặc điểm,vị trí ...của sự vật mà danh từ biểu thị.
CỤM DANH TỪ
PHỤ NGỮ TRƯỚC + DANH TỪ TRUNG TÂM + PHỤ NGỮ SAU
Mô hình cụm danh từ

Tiết 44
CỤM DANH TỪ
Thảo luận nhóm 3 phút
Điền các cụm danh từ vừa tìm được vào mô hình
cụm danh từ
làng

ấy
ba
ba
thúng
gạo nếp
ba
con
đực
trâu
năm
con
trâu
ấy
chín
con
;
cả
;
;
;
sau
;
làng
NHẤT THIẾT PHẢI CÓ
Có thể có, có thể không
Có thể có, có thể không
I. Cụm danh từ là gì?

II.Cấu tạo của cụm danh từ
1,Ví dụ
2,Nhận xét
- Các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ sau bổ sung ý nghĩa về đặc điểm vị trí… của sự vật mà danh từ biểu thị.
* Ghi nhớ sgk/118
III. Luyện tập
* Cụm danh từ:
phụ trước + danh từ trung tâm + phụ sau
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
1. Bài tập 1 + 2 (SGK/118)
một
người
chồng
thật xứng
đáng
một
lưỡi
búa
của cha để lại
một
con
yêu tinh
một người chồng thật xứng đáng
một lưỡi búa của cha để lại
một con yêu tinh


Cho các câu sau:

1. Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con

một người chồng thật xứng đáng.
(Theo "Son Tinh,Th?y Tinh ")
2. {.}Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Theo "Th?ch Sanh")
3. Dại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

(Theo "Th?ch Sanh")
a,G?ch chõn cỏc c?m danh t? cú trong cõu trờn?

b, Ghộp cỏc c?m danh t? trờn v�o mụ hỡnh c?m danh t??
2. Bài tập 3 (Sgk/118):

Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn trích sau:

“Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá,chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt….
lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt…. mắc vào lưới”.
(Theo “Sự tích Hồ Gươm”)


vừa rồi
cũ
ấy
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
Bài tập mở rộng
1. Nhóm danh từ nào dưới đây khi tính ,đếm (kết hợp với từ chỉ số, lượng ) cần phải có mặt DT chỉ đơn vị ở trước?
Xem lại bài tập 1(mở rộng),tìm ví dụ theo mô hình sau và rút ra kết luận về khả năng kết hợp của các nhóm từ trên:

2.Tạo cụm DT rồi đặt câu với các từ cho trước dưới đây:
(Thảo luận nhóm-2 phút)
Nhóm 1: học sinh,chăm chỉ, tất cả;
Nhóm 2: bông hoa, những, tặng;
Nhóm 3: làm, bài tập, các;
Nhóm 4: làng,chân núi, ấy;
a. làng, xã, lớp, thầy giáo, xí nghiệp, năm…
b. trâu, bò, bút, mắm, gạo, củi,…
c. anh em, vợ chồng, sách vở, thầy trò…
Từ chỉ số,lượng
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
Về nhà:
b
Tất cả học sinh lớp 62 đang chăm chỉ làm bài.
Những bông hoa kia là để tặng cô giáo.
Nam đã làm hết các bài tập này.
Ngôi làng ấy nằm dưới chân núi.
C

C

C

C

V
V
V
V
CỦNG CỐ
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
1.Cụm DT là gì? Nêu đặc điểm về ý nghĩa, cấu tạo của cụm DT?
2. Trình bày hiểu biết về mô hình cấu tạo của cụm DT?
ấy
I. Cụm danh từ là gì?


1. Ví dụ 1:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá



ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

-Từ trung tâm:
- Các từ ngữ đi kèm với danh từ: Phụ ngữ
( Ông lão đánh cá và con cá vàng)
Danh từ
DT
DT
Tiết 44
CỤM DANH TỪ
2. Ví dụ 2: (SGK/117)
3. Ví dụ 3:
* Ghi nhớ 1: Sgk(117)
II.Cấu tạo của cụm danh từ
1,Ví dụ
2,Nhận xét
- Các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ sau bổ sung ý nghĩa về đặc điểm vị trí… của sự vật mà danh từ biểu thị.
* Cụm danh từ:
phụ trước + danh từ trung tâm + phụ sau
* Ghi nhớ 2: Sgk/(118)
III. Luyện tập
1. Bài tập 1 + 2 (SGK/118)
2. Bài tập 3 (Sgk/118):
-Học khái niệm,cấu tạo của cụm DT;Xem lại các ví dụ và bài tập.
-Viết đoạn văn có sử dụng cụm DT
- Ôn các kiến thức về tiếng Việt, chuẩn bị kiểm tra 1 tiết (tiết 46)
Hướng dẫn về nhà