Bài 11. Cụm danh từ

Kiểm tra miệng
? Thế nào là danh từ chung,danh từ riêng? Đặt câu có sử dụng danh từ chung và danh từ riêng.
Hãy viết hoa các danh từ riêng sau theo đúng quy tắc đã học :
võ thị sáu , long thành bắc.
Hãy xác định danh từ trong vd sau:

Một học sinh
Tiết 44-Tieáng Vieät

CUÏM DANH TÖØ
Ví dụ :
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánhcá


ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ
biển.


? Câu văn được trích từ văn bản nào ? Đoạn nào của văn bản đó ?
-Đoạn mở đầu của "Ông lão đánh cá và con cá vàng" .
? Các từ ngữ in đậm bổ sung ý nghĩa cho những từ nào ? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại gì?

Ví dụ :
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá


ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.


Danh từ
Danh từ
Danh từ
I. Cụm danh từ là gì?

? Em hiểu thế nào là cụm danh từ ?
- Là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
?Hãy so sánh các cách nói sau đây rồi rút ra nhận xét về cấu tạo và ý nghĩa của cụm danh từ so với ý nghĩa và cấu tạo của một danh từ ?
t�p l?u / m?t t�p l?u
m?t t�p l?u / m?t t�p l?u n�t
m?t t�p l?u n�t / m?t t�p l?u n�t tr�n b? bi?n

túp lều / một túp lều
một túp lều / một túp lều nát
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển


? Tìm danh từ,cụm danh từ trong vd trên?
?Em thấy cấu tạo ngôn ngữ nào phức tạp hơn?
?So sánh số lượng các phụ ngữ từ cụm danh từ thứ 1->thứ 3?
? Vậy ý nghĩa của nó sẽ như thế nào?


?Hãy phân tích để thấy được cụm danh từ sau
đầy đủ hơn,rõ ràng hơn cụm danh từ trước?
-t�p l?u / m?t t�p l?u
? l�m r� nghia v? s? lu?ng s? v?t
-m?t t�p l?u / m?t t�p l?u n�t
? l�m r� nghia v? s? lu?ng v� tính ch?t s? v?t
-m?t t�p l?u n�t / m?t t�p l?u n�t tr�n b? bi?n
L�m r� nghia v? s? lu?ng, tính ch?t, d?a di?m (x�c d?nh v? trí c?a s? v?t trong khơng gian)
� nghia d?y d? hon
C?u t?o ph?c t?p hon
So với danh từ
?Hãy tìm một danh từ ? phát triển thành cụm danh từ ? Đặt thành câu hoàn chỉnh rồi phân tích cấu tạo ngữ pháp ?
? Qua vd em hãy nhận xét về hoạt động,chức vụ điển hình của danh từ và cụm danh từ trong câu ?
- Cụm danh từ hoạt động trong câu giống như 1 danh từ ,nó cũng làm chủ ngữ ,vị ngữ,phụ ngữ trong câu.
* Ghi nhớ 1: SGK/117
II. Cấu tạo của cụm danh từ:
VD: Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp

với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm

sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con,

hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không

cả làng phải tội.


Hãy xác định cụmdanh từ trong câu văntrên?
Vua sai ban cho l�ng ?y ba th�ng g?o n?p

v?i ba con tr�u d?c, ra l?nh ph?i nuơi l�m

sao cho ba con tr�u ?y d? th�nh chín con,

h?n nam sau ph?i dem n?p d?, n?u khơng

c? l�ng ph?i t?i.

?Hãy chỉ ra danh từ làm phần trung tâm trong các cụm danh từ này ?
-Làng, thúng gạo, con trâu, con trâu, con, năm, làng
? Hãy liệt kê các từ ngữ phụ thuộc phía trước và phía sau các danh từ này ?
-Trước: ba, chín, cả
- Sau:ấy, nếp, đực, sau
->Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước danh từ gọi là phụ ngữ trước , các từ ngữ phụ thuộc đứng sau danh từ gọi là phụ ngữ sau.
?Hãy cho biết các phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ về mặt nào ? Phụ ngữ sau bổ sung điều gì cho danh từ ?
-Phụ ngữ trước bổ sung cho danh từ về số từ,lượngtừ.
-Phụ ngữ sau thường bổ sung cho danh từ về đặc điểm, vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian (có thể là danh từ,động từ,tính từ,chỉ từ).
? Qua việc phân tích trên, em hãy cho biết cụm danh từ gồm mấy phần? Đó là những phần nào ?
NHẤT THIẾT PHẢI CÓ
Có thể có, có thể không
Có thể có, có thể không
 Ghi nhớ 2 : SGK/118
Điền các cụm danh từ vào mô hình sau:
II.Luyện tập: Bài tập 1 và 2
1. Cụm danh từ gồm:
a. một người chồng thật xứng đáng
b. một lưỡi búa của cha để lại
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
2.Xếp các cụm danh từ vào mô hình:
một
người
chồng
thật
xứng
đáng
một
lưỡi
búa
của cha
để lại
một
con
yêu
tinh
ở trên núi,
có nhiều
phép lạ
4. Câu hỏi bài tập và củng cố �:
Thế nào là cụm danh từ�?
Tìm 1 danh từ->phát triển thành cụm danh từ -->Đặt câu.
5. Hướng dẫn tự học �:
-Học ghi nhớ
-Tìm cụm danh từ trong một truyện ngụ ngôn đã học.
-Đặt câu có sử dụng cụm danh từ,xác định cấu tạo cụm danh từ.
-Chuẩn bị�:Kiểm tra 1 tiết tiếng Việt
Về nhà học thuộc tất cả các ghi nhớ tiếng Việt, xem nội dung bài tập các tiết trước tập làm lại,tập đặt câu,viết đoạn.