Bài 11. Cụm danh từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Xác định danh từ có trong ví dụ sau?
ba con trâu
tấn lúa ấy
DT
DT
Vd1:
Vd2:
Tiết 43. cụm danh từ.
Ví dụ 1
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở

với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)


DT
DT
DT
hai vợ chồng ông lão đánh cá
Phụ ngữ
Phụ ngữ
DT
CỤM DANH TỪ
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

Ví dụ 2:
túp lều / một túp lều
một túp lều / một túp lều nát
một túp lều / một túp lều nát
túp lều / một túp lều
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
Ví dụ 3:
Học sinh đang quét lớp.
Những em học sinh ấy đang quét lớp.
CN
VN
VN
CN
học sinh
những em học sinh ấy
- Trong câu, cụm danh từ hoạt động giống như một danh từ .
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
Ghi nhớ
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ
ba quả chuối
Hai con mèo
một chiếc đồng hồ
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
- Điền các cụm danh từ vừa tìm được vào mô hình của cụm danh từ ?
Thảo luận nhóm( 2 phút)
chín con
cả làng
ấy
3
5
6
Nhóm 1,3: Cụm 1,2,3,4
Nhóm 2,4: Cụm 5,6,7
làng
làng
cả
ba
con
đực
ba
thúng
nếp
chín
con
năm sau
năm
sau
con
đực
ba
ba con trâu đực
2
làng ấy
1
ba thúng gạo nếp
4
7
ba con trâu đực
trâu
gạo
trâu
Mô hình của cụm danh từ
PHẦN
TRƯỚC
PHẦN TRUNG
TÂM
PHẦN
SAU
t2
t1
T1
T2
s1
s2
Tất cả
những
em
học sinh
chăm
ngoan
ấy
- Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Danh từ
Có thể có,
có thể
không
NHẤT
THIẾT
PHẢI CÓ
Có thể có,
có thể
không
Bài tập 1. (trang 118- SGK) Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a- Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
b- […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.

c- Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Cụm danh từ gồm:
- một người chồng thật xứng đáng
- một lưỡi búa của cha để lại
- một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
một
chồng
thật xứng đáng
một
lưỡi
búa
của cha để lai
một
con
yêu tinh
ở trên núi có nhiều phép lạ
người
Bài tập 3 - tr 118
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần sau
Khi kéo lưới lên, thấy nặng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt …… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt …........lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt…… mắc vào lưới
ấy
vừa rồi
cũ
1
4
5
3
6
7
8
9
10
2
Câu 1: Điền từ còn thiếu vào chỗ trống
……….là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
a- cụm danh từ
b- danh từ
c- cụm động từ
Câu 2: Cụm danh từ có ý nghĩa thế nào so với danh từ?
a- Giống như một danh từ.
b- Đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
c- Cả a và b đều đúng
Câu 3: Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ về:
a- Số và lượng
b- Đặc điểm của sự vật
c- Vị trí của sự vật
Câu 4: Các phụ ngữ xác định vị trí của sự vật trong không gian và thời gian thuộc phần nào trong cụm danh từ?
a- Phần trước
b- Phần trung tâm
c- Phần sau
Câu 5: Xác định danh từ trung tâm của cụm danh từ sau:
học sinh ấy
Câu 6: Xác định phụ trước của cụm danh từ sau:
những học sinh
Câu 7: Cụm danh từ có cấu tạo đầy đủ gồm:
a-Phần trước, phần trung tâm, phần sau
b- Có trung tâm và phần trước
c- Có trung tâm và phần sau
Câu 8: Chúc mừng bạn chọn được ô may mắn- bạn được cộng 10 điểm.
Câu 9: Cụm danh từ:
“một quả chuối tươi” được phân tích như sau;
a- Có phụ ngữ trước, danh từ trung tâm,
b- Có danh từ trung tâm và phụ ngữ sau.
c- Có phụ ngữ trước, phần trung tâm và phụ ngữ sau.
Câu 10: Chúc mừng bạn chọn được câu may mắn- bạn được cộng 10 điểm