Bài 11. Cụm danh từ

CHµO mõng C¸C THÇY C¤
Đến dự giờ ngữ văn lớp 6B
Giáo viên thực hiện : Vừ Th? Bớch Loan
kiểm tra bài cũ
1/ Vẽ s¬ ®å ph©n lo¹i danh tõ.
2/ Đặt câu có sử dụng danh từ.
kiểm tra bài cũ
Sơ đồ phân loại danh từ.
Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chỉ sự vật
DT chỉ đơn vị tự nhiên
DT chỉ đơn vị
quy ước
DT chỉ đơn vị
chính xác
DT chỉ đơn vị
ước chừng
DT chung
DT riêng
Ví dụ: Học sinh ấy đến trường
CN
VN
Ví dụ: Học sinh ấy đến trường
tiết 44 : cụm danh từ
1.Ví dụ
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.



I.Cụm danh từ là gì ?
DT
DT
DT
Các từ ngữ in đậm màu đỏ trong câu trên bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Những từ được bổ sung ý nghĩa : ngày, vợ chồng, túp lều thuộc từ loại gì?
2.Nhận xét
-Cụm danh từ:
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
Qua vớ d?, em hiểu thế nào là cụm danh từ?
VD1:
- Túp lều
- Một túp lều
- Một túp lều nát
- Một túp lều nát trên bờ biển
Sự vật
Số lượng sự vật
Số lượng và đặc điểm sự vật
Số lượng, đặc điểm và vị trí sự vật
DT
Cụm DT
Cụm DT
Cụm DT
- Một túp lều
- Một túp lều nát
- Một túp lều nát trên bờ biển
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì ?
1.Ví dụ
2.Nhận xét
Ví dụ 2: So sỏnh v� nh?n xột v? nghia c?a c?m DT v?i DT
+ Có ý nghĩa đầy đủ hơn, cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
(Có phụ ngữ : một )
(có phụ ngữ : một, nát )
(có phụ ngữ : một, nát, trên bờ biển )
=> Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ.
- Cụm danh từ :
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
Em có nhận xét gì về cụm danh từ ?
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì ?
2.Nhận xét
1.Ví dụ
Ví dụ 3: Xỏc d?nh c?m DT trong cõu sau:
+ Hoạt động trong câu giống như một danh từ.
Qua các ví dụ vừa phân tích, em rút ra những nhận xét gì về khái niệm và đặc điểm của cụm danh từ ?
- Cụm danh từ :
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
+ Có ý nghĩa đầy đủ hơn, cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
Con thuyền ấy chở khách sang sông.
CN
VN
(Cụm danh từ)
Vậy cụm danh từ làm nhiệm vụ gì trong câu?
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì ?
2.Nhận xét
1.Ví dụ
+ Hoạt động trong câu giống như một danh từ.
*Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
*Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
Ghi nhớ 1
- Cụm danh từ :
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
+ Có ý nghĩa đầy đủ hơn, cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì ?
I.Cụm danh từ là gì ?
1.Ví dụ
2.Nhận xét
- Cụm danh từ :
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
+ Có ý nghĩa đầy đủ hơn, cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
+ Hoạt động trong câu giống như một danh từ.
II.Cấu tạo của cụm danh từ
1.Ví dụ
ba, chín,

cả
chỉ vị trí của sự vật
chỉ đặc điểm của sự vật
chỉ toàn thể
chỉ số lượng
nếp, đực, sau

ấy
Ví dụ
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bộ thụng minh)


Đứng trước DT:
Đứng sau DT:
Xác định các cụm danh từ và liệt kê các phụ ngữ đứng trước và sau danh từ trong các cụm danh từ đó
thảo luận
Ví dụ
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bộ thụng minh)

* Điền các cụm danh từ vào mô hình.
làng
ba
ba
làng
thúng
con
con
con
năm
cả
gạo
nếp
trâu
trâu
đực
chín
sau
ấy
ấy
.
;
;
;
;
;
ba
? Hãy cho biết cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm mấy phần ? Đó là những phần nào ?
Bổ sung ý nghĩa về số và lượng
DT chỉ đơn vị
Danh từ chỉ sự vật
Chỉ đặc điểm của sự vật
Xác định vị trí của sự vật
2.Nhận xét
tiết 44 cụm danh từ
II.Cấu tạo của cụm danh từ
1.Ví dụ
2.Nhận xét
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
làng
ba
ba
ba
làng
thúng
con
con
con
năm
cả
gạo
nếp
trâu
trâu
đực
chín
sau
ấy
ấy
.
Em có nhận xét gì về cấu tạo của các cụm danh từ :
làng ấy, chín con, năm sau, cả làng ?
- Cụm danh từ: Làng ấy , năm sau : chỉ có phần trung tâm và phần phụ sau.
- Cụm danh từ: Cả làng, chín con : chỉ có phần phụ trước và phần trung tâm.
* Em hãy xem lại bảng phân loại:
Tiết 44 : Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
Lưu ý :Có thể cụm DT chỉ bao gồm : phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.
2.Nhận xét
1.Ví dụ
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
Ghi nhớ 2(SGK)
Tiết 44 : Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
III.Luyện tập
Bài 2: Chép các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ.
người
thật xứng đáng
chồng
một
một
một
lưỡi
búa
của cha để lại
con
yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ
Bài 1 : Tìm cụm DT trong các câu sau:
a)Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. b) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Bài 1 : Tìm cụm DT trong các câu sau:
a)Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. b) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Tiết 44 : Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
Lưu ý:Có thể cụm DT chỉ bao gồm: phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.
2.Nhận xét
1.Ví dụ
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
Bài 1,2: Chép các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ.
một
người
chồng
thật xứng đáng
lưỡi
một
một
búa
của cha để lại
con
yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ
III.Luyện tập
Bài 3: Điền phụ ngữ vào chỗ trống.
Bài 3 : Tìm các phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt .. xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt .... lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt ... mắc vào lưới.
( Theo Sự tích Hồ Gươm)
III.Luyện tập
cũ
vừa rồi
ấy
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì ?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
Tiết 44 : Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
Lưu ý:Có thể cụm DT chỉ bao gồm: phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.
2.Nhận xét
1.Ví dụ
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
Bài 1,2: Chép các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ.
một
người
chồng
thật xứng đáng
lưỡi
một
một
búa
của cha để lại
con
yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ
III.Luyện tập
Bài 3 : Di?n các phụ ngữ thích hợp vào chỗ trống:
.?y, v?a r?i, cu.
Quan sát bức ảnh sau và đặt một câu trong đó có sử dụng một cụm danh từ.
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
Hãy nêu đặc điểm và cấu tạo của cụm danh từ?
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
Các bạn học sinh ấy chúc mừng cô giáo.
- Cụm danh từ :
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
+ Có ý nghĩa đầy đủ hơn, cấu tạo phức tạp hơn danh từ.
+ Hoạt động trong câu giống như một danh từ.
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
Lưu ý : Có thể cụm DT chỉ bao gồm : phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc hai ghi nhớ .
Hoàn thành các bài tập.
- Viết một đoạn văn (nội dung tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ.
Làm thêm bài tập trong sách "Bài tập Ngữ văn 6"
Soạn bài : "Chõn, Tay, Tai, M?t, Mi?ng " theo các câu hỏi trong SGK.

Tiết học kết thúc

Xin cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh

Đoạn văn:
Mùa thu đã đến rồi. Những áng mây xám xuất hiện trên bầu trời. Từng đàn cò trắng bay như trôi trên không gian tĩnh mịch. Những chiếc lá trên cây đã bắt đầu lìa cành. Không còn cái nắng gay gắt của mùa hạ nữa. Đâu đó vẳng lại những tiếng sáo diều ngân nga, tha thiết.Khung cảnh êm đềm của mùa thu gợi cho ta bao nhiêu kỉ niệm về một thời thơ ấu.

Đoạn văn:
Mùa thu đã đến rồi. Những áng mây xám xuất hiện trên bầu trời. Từng đàn cò trắng bay như trôi trên không gian tĩnh mịch. Những chiếc lá trên cây đã bắt đầu lìa cành. Không còn cái nắng gay gắt của mùa hạ nữa. Đâu đó vẳng lại những tiếng sáo diều ngân nga, tha thiết.Khung cảnh êm đềm của mùa thu gợi cho ta bao nhiêu kỉ niệm về một thời thơ ấu.

Viết một đoạn văn khoảng năm câu với chủ đề tự chọn, trong đó có sử dụng ít nhất một cụm danh từ.