Bài 11. Cụm danh từ

Hoàn thành sơ đồ củng cố kiến thức về danh từ
Danh từ

GIáO VIÊN : Đỗ HOàI THANH
chào mừng các thầy cô về dự giờ
NGữ VĂN LớP 7C
Tiết 44:
Côm danh tõ
Tiết: 44 Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK- 116
2. Nhận xét
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau

trong một túp lều nát trên bờ biển
Hỏi: các từ, cụm từ màu xanh trong ví dụ bổ sung ý nghĩa cho từ nào? Bổ sung ý nghĩa gì? Các từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?
DT
Tgian
SL
DT
Tuổi, nghề
ST
DT
Đặc điểm, vị trí
Các tổ hợp từ:
- ngày xưa
hai vợ chồng ông lão đánh cá = những cụm danh từ
- một túp lều nát trên bờ biển
Hỏi: Thế nào là cụm danh từ?
Tiết 44 Cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK -116
2. Nhận xét:
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Hỏi: Quan sát các cách nói sau đây rồi cho biết cách nói nào giúp em hiểu rõ nhất, đầy đủ nhất về đối tượng?
Túp lều/ một túp lều
Một túp lều/ một túp lều nát
Một túp lều nát/ một túp lều nát trên bờ biển

Cụm một túp lều rõ nghĩa hơn so với DT túp lều ( về số lượng )
Cụm một túp lều nát rõ nghĩa hơn ( về đặc điểm) so với cụm một túp lều
Cụm một túp lều nát trên bờ biển rõ nghĩa hơn ( về vị trí) so với cụm một túp lều nát
Hỏi: Qua VD trên, em nhận xét gì về nghĩa của cụm danh từ so với danh từ? Cấu tạo của cụm danh từ so với một danh từ?
Tiết 44 Cụm danh từ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK – 116
2. Nhận xét:
Cụm danh từ là một loại tổ hợp từ do danh từ với một số phụ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Nghĩa cụm danh từ: Đầy đủ hơn nghĩa của danh từ
- Cụm danh từ có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ


Hỏi: Quan sát các câu sau, phân tích câu rồi cho biết, cụm danh từ bạn ấy giữ chức vô gì trong câu?
Bạn ấy học rất giỏi.

2.Người đạt danh hiệu học sinh giỏi là bạn ấy.

3. Chúng ta cần học bạn ấy.

CN
CN
VN
ĐT
CN
VN
VN
Cụm danh từ làm CN
CDT làm VN ( là đứng trước VN
Cụm danh từ làm phụ ngữ cho động từ học
Tiết 44 Cụm danh từ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK – 116
2. Nhận xét.
Cụm DT là tổ hợp từ do DT với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Nghĩa của cụm DT: đầy đủ hơn DT
- Cấu tạo cụm danh từ phức tạp hơn một mình danh từ.
Chức năng ngữ pháp: Giống như DT
3 . Kết luận :
Ghi nhớ SGK trang 117

II. Cấu tạo cụm danh từ
Ví dụ: SGK – 117 2 . Nhận xét
(?) Tìm các cụm danh từ trong các câu sau ?
VD. Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
* Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.


(?) Liệt kê các từ ngữ phụ thuộc đứng trước và đứng sau DT trong các CDT trên ?
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước DT : cả , ba , chín .
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau DT : ấy , nếp đực , sau .
(?) Điền các CDT vừa tìm được vào mô hình CDT ?
II- Cấu tạo của cụm danh từ
1-Ví dụ:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu
đực, ra lệnh phải nuôi làm sao ba con trâu ấy đẻ thành chín
con. Hẹn năm sau phải mang nộp đủ, nếu không thì cả làng bắt phải chịu tội.
Phần trước Phần trung tâm Phần sau
t1 t2 T1 T2 s1 s2
làng ấy
ba thóng g¹o nÕp
ba con tr©u ®ùc
ba con tr©u Êy
năm sau
cả làng
chín con
Phần trước
(phụ ngữ trước)
Phần trung tâm
Phần sau
(phụ ngữ sau)
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Tất cả
học sinh
chăm ngoan
ấy
những
em
có thể có, có thể không
Bắt buộc phải có
có thể có, có thể không
2- Bài học: Ghi nhớ 2- Mô hình cụm danh từ
Tổng thể
Số lượng
DT đơn vị
DT sự vật
Chỉ đặc điểm của SV
Chỉ vị trí của SV
PT + TT (VD: ba người, cả hai gia đình, tất cả mọi người....)
PS + TT (VD: thành phố này, em học sinh chăm ngoan ấy...)
(Tất cả, các, toàn thể ...)
(Những, mọi,hai, ba)




?
Từ mô hình cụm danh từ vừa điền,
em hãy nhắc lại:
Mô hình cụm danh từ gồm mấy phần?
Ý nghĩa của từng phần?
Phần nào có thể vắng, phần nào không thể vắng
trong cụm?









Tiết 44 Cụm danh từ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK – 116 2. Nhận xét.
3. Kết luận .
- Cụm DT là tổ hợp từ do DT với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
- Nghĩa của cụm DT: Đầy đủ hơn danh từ.
- Cấu tạo cụm danh từ phức tạp hơn một mình danh từ
- Chức năng ngữ pháp của cụm danh từ: Giống như DT:Làm chủ ngữ, phụ ngữ, vị ngữ ( Khi làm VN phải kết hợp với là = CN + là + VN)
II. Cấu tạo cụm danh từ
Ví dụ: SGK – 117 2. Nhận xét.
3. Kết luận
III . Luyện tập
Bài tập trắc nghiệm :
Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời đúng ?
Cụm danh từ là gỡ?
Do nhiều danh từ hợp thành
B. Là từ ng? làm chủ ng? của câu
C. Là một t?p hợp từ do danh từ danh từ với một số từ ng? phụ thuộc nó tạo thành.
D . C? A , B , C .
2. Trong các ví dụ sau ví dụ nào là cụm danh từ?
Dồng lúa .
Nh?ng cánh đồng lúa con gái
Dồng lúa đã chín vàng
Dồng lúa trải rộng mênh mông
C
B
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần cuối
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Bài 1, 2 / SGK 118
Một người chồng
thật xứng đáng
Một lưỡi búa của cha
Một con yêu tinh có nhiều
phép lạ
ở trên núi
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần cuối
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Bài 1, 2 SGK trang 118
Vua cha
Một người chồng
thật xứng đáng
Một lưỡi búa của cha
Một con yêu tinh
ở trên núi
Bài 3: Thi tìm nhanh
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt… lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt… mắc vào lưới.
ấy
âý
ấy
Trò chơi: Ai tinh mắt, nhanh tay.
Luật chơi: Quan sát thật nhanh các bức tranh trên màn hình, gọi tên các bức tranh ấy bằng cụm danh từ.
Một cụm hoa
Một cành lan
Một bông hồng trắng
Một cô gái
Chú chó trắng
Hai con sư tử
Củng cố
* Viết một đoạn văn ngắn ( chủ đề tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ ?
Buæi s¸ng n¾ng dÞu, giã hiu hiu khÏ lay ®éng những b«ng hoa míi në. Những giät s­¬ng sím cßn ®äng l¹i trªn l¸ c©y, ngän cá. Lèi rÏ vµo v­ên ®­îc néi trång hai hµng hoa t­¬i nh­ h©n hoan chµo ®ãn em. Hoa phñ trµn ngËp,hoa mu«n hình mu«n vÎ,hoa tÇng tÇng líp líp nh­ mét ®¸m löa rùc s¸ng trong kh«ng gian. ĐÆc biÖt mçi loµi hoa ®Òu cã mét h­¬ng th¬m vµ mµu s¾c quyÕn rò riªng. Hoa h­íng d­¬ng vµng rùc nh­ «ng mÆt trêi bÐ bÐ xinh xinh. Hoa hång kiÒu diÔm nh­ nµng c«ng chóa kiªu h·nh giữa lµn giã m¸t. Những b«ng hoa cóc vµng v©y quanh khãm hång cµng lµm cho khu v­ên thªm rùc rì…
Hướng dẫn học bài
Nắm khái niệm cụm danh từ, nghĩa và hoạt động ngữ pháp của cụm danh từ, cấu tạo cụm danh từ.
2. Tìm 5 danh từ rồi phát triển thành cụm. Viết một đoạn văn nhập vai nhân vật cổ tích em thích kể lại một sự việc trong truyện, gạch chân dưới cụm danh từ và phân tích cấu tạo.
3. Soạn: Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng ( Tìm các sự việc chính, nội dung và bài học rút ra từ câu chuyện ).
xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em