Bài 11. Cụm danh từ

Nhiệt liệt chào mừng
các em.
GV : LUONG TH? XU�N MAI
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Câu 1: Thế nào là danh từ chung, danh từ riêng ?
Câu 2: Nêu quy tắc viết hoa danh từ riêng ?
ĐÁP ÁN
Câu 1:
- Danh từ chung là tên gọi một loại sự vật.
- Danh từ riêng là tên gọi của từng vật, từng người, từng địa phương.
Câu 2:
Với tên người, tên địa lí Việt Nam, tên người tên địa lí nước ngoài phiên âm qua âm Hán Việt: viết hoa chữ cái đầu tiên của mỗi tiếng.
- Với tên người, tên địa lí nước ngoài phiên âm trực tiếp không qua âm Hán Việt : viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó, nếu bộ phận gồm nhiều tiếng thì giữa các tiếng có dấu gạch nối.
- Với tên riêng của cơ quan, tổ chức, các giải thưởng, danh hiệu,huân chương,…viết hoa chữ cái đầu của mỗi bộ phận tạo thành tên riêng đó.

TUẦN 12 Tiết 44


CỤM DANH TỪ
Tuần 12 Tiết: 44 CỤM DANH TỪ




Hỏi: Các từ, cụm từ màu đỏ trong ví dụ bổ sung ý nghĩa cho từ nào? Bổ sung ý nghĩa gì? Các từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào?
I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ ?

1.Ví dụ : SGK- 116: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với

nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

(Ông lão đánh cá và con cá vàng )

DT
T.gian
SL
DT
Tuổi,nghề
SL
Đặc điểm.vị trí
DT
Hỏi: Thế nào là cụm danh từ ?
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.




Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ

I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ ?



Hỏi: Quan sát các cách nói sau đây rồi cho biết cách nói nào giúp em hiểu rõ nhất, đầy đủ nhất về đối tượng?

Túp lều/ một túp lều
Cụm một túp lều rõ nghĩa hơn so với DT túp lều ( về số lượng )
Một túp lều/ một túp lều nát
Cụm một túp lều nát rõ nghĩa hơn ( về đặc điểm) so với cụm một túp lều
Một túp lều nát/ một túp lều nát trên bờ biển
Cụm một túp lều nát trên bờ biển rõ nghĩa hơn ( về vị trí) so với cụm một túp lều nát
H?i: Qua VD trờn, em nh?n xột gỡ v? nghia c?a c?m danh t? so v?i danh t?? C?u t?o c?a c?m danh t? so v?i m?t danh t??
Hỏi: Tìm một cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ ấy rồi rút ra nhận xét về hoạt động trong câu của cụm danh từ so với một danh từ ?
- Những em học sinh lớp 6/5 lao động.
Cụm danh từ có chức nang trong câu như danh từ.
Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ

I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ?
- Cụm danh từ là một loại tổ hợp từ do danh từ với một số phụ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Đặc điểm ngữ nghĩa của cụm danh từ: nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ.
- Chức năng ngữ pháp của cụm danh từ giống như danh từ.
Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ


I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ?


II/ CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ:
Ví dụ: SGK – 117 2 . Nhận xét
(?) Tìm các cụm danh từ trong các câu sau ?
VD. Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.


HỎI: Liệt kê các từ ngữ phụ thuộc đứng trước và đứng sau DT trong các CDT trên ?
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước DT : cả , ba , chín .
- Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau DT : ấy , nếp đực , sau .
HỎI : Điền các CDT vừa tìm được vào mô hình CDT ?
ấy
ba
ba
nếp
đực
ba
chín
ấy
cả
sau
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần sau
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
nam sau
cả làng




HỎI
Từ mô hình cụm danh từ vừa điền,
em hãy nhắc lại:
Mô hình cụm danh từ gồm mấy phần?








- Ý nghĩa của từng phần?
- Phần nào có thể vắng, phần nào không thể vắng trong cụm?




Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ

I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ?
II/ CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ


Cấu tạo đầy đủ của cụm danh từ gồm ba phần:
- Phần trước: bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng ( thường là số từ và lượng từ )
- Phần trung tâm: luôn là danh từ
- Phần sau: nêu lên đăc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật đó trong không gian, thời gian.
LƯU Ý: Cấu tạo của cụm danh từ có thể có đầy đủ ba phần, có thể vắng phần trước hoặc phần sau, nhưng phần trung tâm bao giờ cũng phải có.





Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ

I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ ?
II/ CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ

Tất cả
những
em
học sinh
chăm ngoan
ấy
Phần đầu
Phần trung tâm
Phần cuối
t2
t1
t1
t2
S1
S2
Tất cả
học sinh
cham ngoan
ấy
t2: Phô ngữ chØ toµn thÓ
t1: Phô ngữ chØ sè l­îng
T1: Chñng lo¹i kh¸i qu¸t
T2: Đèi t­îng
S1: ĐÆc ®iÓm
S2: VÞ trÝ
Những
em
Tuần 12 Tiết 44 CỤM DANH TỪ

I/ CỤM DANH TỪ LÀ GÌ?
II/ CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ
III/LUYỆN TẬP:
1.Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a. Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (Theo Sơn Tinh,Thủy Tinh)
b. (…) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. (Thạch sanh)
c. Đại bàn nguyên là một con yêu tinh ở trên núi có nhiều phép lạ. (Thạch Sanh)
một người chồng thật xứng đáng
một lưỡi búa của cha để lại
một con yêu tinh ở trên núi,có

nhiều phép lạ
Vua cha
2.Chép các cụm danh từ nói trên vào mô hình cụm danh từ
a. Vua cha ,một người chồng thật xứng đáng
b. một lưỡi búa của cha để lại.
c.một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Tu?n 12 Ti?t 44 C?M DANH T?

I/ C?M DANH T? L� G?
II/ C?U T?O C?A C?M DANH T?
III/ LUY?N T?P:


2.Chép các cụm danh từ nói trên vào mô hình cum danh từ.
a. Vua cha ,một người chồng thật xứng đáng
b. một lưỡi búa của cha để lại.
c.một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Phần trước Trung tâm Phần Sau
Vua cha
Một người chồng
thật xứng
đáng
Một lưỡi búa của cha...
Một con yêu tinh
ở trên núi cú nhi?u phộp l?
Bài 3: Thi tìm nhanh
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt… lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt… mắc vào lưới.
ấy
âý
ấy
Trò chơi: Ai tinh mắt, nhanh tay.
Luật chơi: Quan sát thật nhanh các bức tranh trên màn hình, gọi tên các bức tranh ấy bằng cụm danh từ.
Một cụm hoa
Một cành lan
Một bông hồng trắng
Một cô gái
Chú chó trắng
Hai con sư tử
Củng cố
* Viết một đoạn văn ngắn ( chủ đề tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ ?
Buæi s¸ng n¾ng dÞu, giã hiu hiu khÏ lay ®éng những b«ng hoa míi në. Những giät s­¬ng sím cßn ®äng l¹i trªn l¸ c©y, ngän cá. Lèi rÏ vµo v­ên ®­îc néi trång hai hµng hoa t­¬i nh­ h©n hoan chµo ®ãn em. Hoa phñ trµn ngËp,hoa mu«n hình mu«n vÎ,hoa tÇng tÇng líp líp nh­ mét ®¸m löa rùc s¸ng trong kh«ng gian. ĐÆc biÖt mçi loµi hoa ®Òu cã mét h­¬ng th¬m vµ mµu s¾c quyÕn rò riªng. Hoa h­íng d­¬ng vµng rùc nh­ «ng mÆt trêi bÐ bÐ xinh xinh. Hoa hång kiÒu diÔm nh­ nµng c«ng chóa kiªu h·nh giữa lµn giã m¸t. Những b«ng hoa cóc vµng v©y quanh khãm hång cµng lµm cho khu v­ên thªm rùc rì…
Hướng dẫn học bài
Nắm khái niệm cụm danh từ, nghĩa và hoạt động ngữ pháp của cụm danh từ, cấu tạo cụm danh từ.
2. Tìm 5 danh từ rồi phát triển thành cụm. Viết một đoạn văn nhập vai nhân vật cổ tích em thích kể lại một sự việc trong truyện, gạch chân dưới cụm danh từ và phân tích cấu tạo.
3. Soạn: “ Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” ( Tìm các sự việc chính, nội dung và bài học rút ra từ câu chuyện ).
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI
CHÀO CÁC EM