Bài 11. Cụm danh từ

tiết 44. tiếng việt
cụm danh từ
Danh từ
Điền các loại danh từ đã học vào sơ đồ sau?
DT chỉ đơn vị
Đv tự nhiên
Đv quy ước
Chính xác
Ước chừng
DT chỉ sự vật
Kiểm tra bài cũ
DT chung
DT riêng
1.Ví dụ
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.



I.Cụm danh từ là gì ?
DT
DT
DT
- Ngày xưa
- hai vợ chồng ông lão đánh cá
- một túp lều nát trên bờ biển
=> Côm danh tõ

Túp lều
Một túp lều
Một túp lều nát
Một túp lều nát trên bờ biển
Về số lượng
Về số lượng, tính chất,vị trÝ
Về số lượng, tính chất
So sánh các cách nói sau rồi rút ra nhận xét :
DT
Cụm DT
Bổ sung ý nghĩa cho DT
Phân tích cấu trúc ngữ pháp các câu sau và cho biết cụm danh từ bạn ấy giữ chức vụ gì trong câu?
1. Bạn ấy học rất giỏi.

2.Người đạt danh hiệu học sinh giỏi là bạn ấy.


3.Chúng ta cần học bạn ấy.

CN
CN
VN
DT
CN
VN
VN
CDT lµm CN
CDT làm phụ ngữ cho động từ "học"
CDT làm vị ngữ, từ là đứng trước
Tìm các cụm DT trong câu sau :
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội. (Em bé thông minh)
Đứng trước DT: ba
chín
cả
Chỉ vị trí
Chỉ đặc điểm sự vật
Chỉ toàn thể
Chỉ số lượng
Các cụm DT trong câu :
làng ấy; ba thúng gạo nếp; ba con trâu đực
ba con trâu ấy; chín con; năm sau; cả làng
Đứng sau DT: nếp
đực
sau
ấy
làng
ba
ba
ba
làng
thúng
con
con
con
năm
cả
gạo
nếp
trâu
trâu
đực
chín
sau
ấy
ấy
Chỉ toàn thể
Chỉ số lượng
Xác định vị trí
Chỉ đặc điểm
DT chỉ sự vật
DT chỉ đơn vị
Điền các CDT vừa tìm được vào bảng sau:
làng ấy; ba thúng gạo nếp; ba con trâu đực; ba con trâu ấy;chín con; năm sau; cả làng
Ghi nhớ:
Mô hình cụm DT:
Trong các cụm DT:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho dt các ý nghĩa về số và lượng.
Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà dt biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Bài 1 : Tìm cụm dt trong các câu sau:
Vua cha yêu thương Mỵ Nương hết mực và muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
b) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. (Thạch Sanh)
c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ. (Thach Sanh)
III. Luyện tập
Bài 2 : Chép các cụm dt nói trên vào mô hình CDT.
người
thật xứng đáng
chồng
một
một
một
lưỡi
búa
của cha để lại
con
yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ
Bài 3 : Tìm các phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt .. xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt .... lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt ... mắc vào lưới.
(Sự tích Hồ Gươm)
cũ
vừa rồi
ấy
Quan sát bức ảnh sau và đặt một câu trong đó có sử dụng một cụm danh từ.
A
N
C
Ụ
T
Ừ
H
D
M
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
6
7
8
*
Cấu tạo đầy đủ nhất của cụm danh từ gồm có mấy phần?
Phần trước và phần sau của cụm danh từ được gọi là gì?
Cụm danh từ "quả na này" trong câu "Quả na này đang mở mắt." được giữ chức vụ ngữ pháp gì?
Trong cụm danh từ phần nào là quan trọng nhất?
Cụm danh từ do từ loại nào đảm nhiệm chính?
Phần trước 1 (t1) thường bổ sung ý nghĩa cho danh từ về mặt nào?
Phần trung tâm 2 (T2) thường do danh từ nào đảm nhiệm?
Các từ “con, cái, chiếc, quyển” thuộc loại danh từ chỉ đơn vị?
Đây là tên gọi của một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành?
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ .
Hoàn thành các bài tập.
- Viết một đoạn văn (nội dung tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ.
Làm thêm bài tập trong sách "Bài tập Ngữ văn 6"
Đọc và soạn bài : "Số từ và lượng từ " theo các câu hỏi trong SGK.
