Bài 11. Cụm danh từ

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM
GV THỰC HIỆN: PHÙNG THỊ THUẦN
TRƯỜNG THCS NGÒI A
KIỂM TRA BÀI CŨ
* Nêu các đặc điểm của danh từ?
* Danh từ có mấy loại? Nêu tên cụ thể từng loại danh từ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
* Đặc điểm của danh từ:
* Các loại danh từ:
Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm, …
Danh từ có thể kết hợp với những từ chỉ số lượng đứng ở phía
trước, các từ này, kia, ấy, nọ … ở phía sau và một số từ ngữ khác
để lập thành cụm danh từ.
Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi
làm vị ngữ, danh từ cần có từ là đứng trước.
DANH TỪ
Danh từ chỉ sự vật
Danh từ chỉ đơn vị
Danh từ chung
Danh từ riêng
Danh từ chỉ
đơn vị tự nhiên
Danh từ chỉ
đơn vị quy ước
Danh từ chỉ
đơn vị chính xác
Danh từ chỉ
đơn vị ước chừng
tiết 44-TV: cụm danh từ
1.Ví dụ
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá

ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.



I.Cụm danh từ là gì ?
DT
DT
DT
Các từ ngữ in đậm màu đỏ trong câu trên bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Những từ được bổ sung ý nghĩa : ngày, vợ chồng, túp lều thuộc từ loại gì?
2.Nhận xét
-Cụm danh từ:
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một
số từ ngữ phụ
thuộc nó tạo nên.
Qua ví dụ, em hiểu thế nào là cụm danh từ?
Ví dụ 1
I.Cụm danh từ là gì ?
1.Ví dụ
2.Nhận xét
Ví dụ 2
tiết 44 cụm danh từ
So sánh các cách nói sau,rồi rút ra nhận xét về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ :
- túp lều / một túp lều
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng sự vật
- một túp lều / một túp lều nát
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng và đặc điểm, tính chất sự vật
- một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
 Làm rõ nghĩa hơn về số lượng, tính chất , địa điểm (xác định vị trí của sự vật trong không gian)

 Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.
 Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn.
-Cụm danh từ:
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
? Nhận xét gì về nghĩa của cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ ?
Tất cả học sinh lớp 6A
Một giáo viên trẻ
Tất cả học sinh lớp 6A đang chăm chú nghe giảng.
Cô ấy là một giáo viên trẻ .
-> Cụm danh từ làm chủ ngữ
CN
VN
CN
VN
->Cụm danh từ làm vị ngữ
I.Cụm danh từ là gì ?
1.Ví dụ
2.Nhận xét
tiết 44 cụm danh từ
 Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.
 Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn.
-Cụm danh từ:
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
Em hãy đặt câu với các cụm từ này?và nhận xét về chức năng ngữ pháp ở trong câu của cụm DT so với DT?
->Hoạt động trong câu
giống như một danh từ.
I.Cụm danh từ là gì ?
1.Ví dụ
2.Nhận xét
tiết 44 cụm danh từ
 Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của 1 danh từ.
 Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ hơn.
-Cụm danh từ:
+ Là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo nên.
->Hoạt động trong câu
giống như một danh từ.
Qua các ví dụ vừa phân tích, em rút ra những nhận xét gì về khái niệm và đặc điểm của cụm danh từ ?
*Ghi nhớ 1 (SGK117)
II.Cấu tạo của cụm danh từ
1.Ví dụ
tiết 44 cụm danh từ
ba, chín,
cả
chỉ vị trí của sự vật
chỉ đặc điểm của sự vật
chỉ toàn thể
chỉ số lượng
nếp, đực, sau
ấy
Ví dụ
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
Đứng trước DT:
Đứng sau DT:
? Xác định các cụm danh từ và liệt kê các phụ ngữ đứng trước và sau danh từ trong các cụm danh từ đó
làng
ba
ba
làng
thúng
con
con
con
năm
cả
gạo
nếp
trâu
trâu
đực
chín
sau
ấy
ấy
.
;
;
;
;
;
ba
? Hãy cho biết cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm mấy phần ? Đó là những phần nào ?
Cấu tạo đầy đủcủa cụm danh từ gồm có 3 phần
(này, kia, ấy, nọ, ...)
(một, hai, ba,…, những, các, mọi, mỗi, từng,…)
(cả, tất cả,
hết thảy, toàn bộ, toàn thể,…)
Xác định
vị trí của
sự vật
(chỉ từ)
Chỉ
đặc điểm của sự vật
Danh từ chỉ sự vật
Chỉ
đối tượng cụ thể
Danh từ chỉ đơn vị
Chỉ
chủng loại khái quát
Chỉ
số lượng
Chỉ
toàn thể
s2
s1
T2
T1
t1
t2
PHẦN SAU
(phụ ngữ sau)
PHẦN TRUNG TÂM
(Danh từ)
PHẦN TRƯỚC
(phụ ngữ trước)
II.Cấu tạo của cụm danh từ
1.Ví dụ
2.Nhận xét
- Cấu tạo đầy đủ của một cụm danh từ gồm 3 phần.
*.Ghi nhớ 2 (SGK118)
tiết 44 cụm danh từ
làng
ba
ba
ba
làng
thúng
con
con
con
năm
cả
gạo
nếp
trâu
trâu
đực
chín
sau
ấy
ấy
.
Em có nhận xét gì về cấu tạo của các cụm danh từ :
làng ấy, chín con, năm sau, cả làng ?
- Cụm danh từ: Làng ấy , năm sau : chỉ có phần trung tâm và phần phụ sau.
- Cụm danh từ: Cả làng, chín con : chỉ có phần phụ trước và phần trung tâm.
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
* Lưu ý :
- Có thể cụm danh từ chỉ bao gồm : phần trước và trung tâm hoặc phần trung tâm và phần sau.
2.Nhận xét
1.Ví dụ
*Ghi nhớ 2 (SGK)
tiết 44 cụm danh từ
I.Cụm danh từ là gì?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
III.Luyện tập
Bài 2: Chép các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ.
người
thật xứng đáng
chồng
một
một
một
lưỡi
búa
của cha để lại
con
yêu tinh
ở trên núi,.
Bài 1 : Tìm cụm DT trong các câu sau:
a)Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực và muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. b) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Bài 1 : Tìm cụm DT trong các câu sau:
a)Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực và muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. b) Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại. c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
tiết 44 cụm danh từ
Bài 3 : Tìm các phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần trích sau:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt .. xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt .... lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt ... mắc vào lưới.
(Sự tích Hồ Gươm)
III.Luyện tập
cũ
vừa rồi
ấy
I.Cụm danh từ là gì ?
II.Cấu tạo của cụm danh từ
tiết 44 cụm danh từ
A
N
C
Ụ
T
Ừ
H
D
M
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
6
7
8
*
Cấu tạo đầy đủ nhất của cụm danh từ gồm có mấy phần?
Phần trước và phần sau của cụm danh từ được gọi là gì?
Cụm danh từ "quả na này" trong câu "Quả na này đang mở mắt." được giữ chức vụ ngữ pháp gì?
Trong cụm danh từ phần nào là quan trọng nhất?
Cụm danh từ do từ loại nào đảm nhiệm chính?
Phần trước 1 (t1) thường bổ sung ý nghĩa cho danh từ về mặt nào?
Phần trung tâm 2 (T2) thường do danh từ nào đảm nhiệm?
Các từ “con, cái, chiếc, quyển” thuộc loại danh từ chỉ đơn vị gì?
Đây là tên gọi của một tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành?
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ .
Hoàn thành các bài tập v�o v?.
- Viết một đoạn văn (nội dung tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ.
Đọc và soạn bài : "Số từ và lượng từ " theo các câu hỏi trong SGK.

Tiết học kết thúc

Xin cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh