Bài 11. Cụm danh từ

CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN LỚP 6A
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
GIÁO VIÊN NGUYỄN SỸ DƯƠNG
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là danh từ chung? Danh từ riêng? Hãy nêu quy tắc viết hoa danh từ riêng ?


Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I- Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ.
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
? Các từ ngữ được in đậm trong câu trên bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?


2. Nhận xét.
? Các tõ: ngày, vợ chồng, túp lều thuéc tõ lo¹i nào mà các em đã ®­îc häc?
? Em hiểu thế nào là cụm DT?
? So sỏnh các cách nói sau, cỏch núi n�o khỏi quỏt cũn cỏch núi n�o cụ thể chi tiết hon?
+ túp lều/ một túp lều
+ một túp lều / một túp lều nát
+ một túp lều nát / một túp lều nát trên
bờ biển
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I- Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ.
2. Nhận xét.
=> Em có nhËn xÐt gì vÒ nghÜa cña côm DT so víi nghÜa cña mét DT?
? Em hóy phát triển danh t? sau dõy thành các cụm danh t? và đặt câu với các cụm danh từ ấy?
- h?c sinh
? Em có nhËn xÐt vÒ vai trß ngữ ph¸p cña côm DT trong câu ?
3. Bài học.
Ghi nhớ
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
Bài tập 1: Tìm những cụm danh từ trong những câu sau?

a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh Thủy Tinh)
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
=> Các cụm danh từ là:
một người chồng thật xứng đáng.
một lưỡi búa của cha để lại.
c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
II- Cấu tạo của cụm danh từ.
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I- Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ.
2. Nhận xét.
? ChØ râ c¸c tõ ngữ đi kèm với các DT trên ?
? Tìm các cụm danh từ trong câu trên?
? Vậy em có nhận xét gì về vị trí của các phụ ngữ trong cụm DT ?
? Tìm những phô ngữ ®øng tr­íc, đứng sau và xÕp chóng thµnh tõng lo¹i?
Mô hình cấu tạo cụm danh từ:
làng
ấy
ba
thúng
gạo
nếp
ba
con
trâu
đực
ba
con
trâu
ấy
chín
con
năm
sau
cả
làng
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I- Cụm danh từ là gì?
II- Cấu tạo của cụm danh từ.
1. Ví dụ.
2. Nhận xét
? Vậy cụm DT thường có cấu tạo như thế nào?
3. Bài học.
? Các phần phụ trước và sau trong cụm DT có ý nghĩa như thế nào?
? Trong cụm DT phần nào không thể vắng mặt?
Mô hình cụm danh từ:
Trong cụm danh từ:
- Các phụ ngữ ở phần truớc bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về só và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
III- Luyện tập
Bài 2: Chép các cụm danh từ trong bài tập 1 vào mô hình của cụm danh từ.
Mô hình của cụm danh từ
người
chồng
thật xứng đáng
một
lưỡi
búa
của cha để lại
một
một
con
yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ
Bài 3: Điền các phụ ngữ thích hợp vào chỗ trống, trong phần trích sau?
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay,Thận không ngờ thanh sắt lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba vẫn thanh sắt mắc vào lưới.
ấy
vừa rồi
cũ
Bài 4: Cho các DT sau hãy triÓn khai thµnh côm DT vµ ®Æt c©u: sách, người, chàng trai.
Hướng dẫn học ở nhà
Về nhà làm các bài tập còn lại.
Chuẩn bị bài: Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng.