Bài 11. Cụm danh từ

chào mừng các thầy cô về dự hội giảng
Ngữ văn
Lớp 6A
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
Ví dụ 1
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở

với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)


DT
DT
DT
hai vợ chồng ông lão đánh cá
Phụ ngữ
Phụ ngữ
DT
CỤM DANH TỪ
Ví dụ 2:
túp lều / một túp lều
một túp lều / một túp lều nát
một túp lều / một túp lều nát
túp lều / một túp lều
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
Quan sát các câu sau, phân tích câu rồi cho biết, cụm danh từ bạn ấy giữ chức năng gì trong câu?
Bạn ấy học rất giỏi.

2.Người đạt danh hiệu học sinh giỏi là bạn ấy.

CN
CN
VN
VN
Cụm danh từ làm CN
CDT làm VN ( từ là đứng trước VN)
Ví dụ 3:
ba quả chuối
hai con mèo
một chiếc đồng hồ
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
Tìm các cụm danh từ trong câu sau :
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
Liệt kê những từ ngữ phụ thuộc đứng trước và đứng sau danh từ trong cụm danh từ trên. Sắp xếp chúng thành từng loại.
- Điền các cụm danh từ vừa tìm được vào mô hình của cụm danh từ ?
Thảo luận nhóm( 2 phút)
chín con
cả làng
ấy
3
5
6
Nhóm 1,3: Cụm 1,2,3,4
Nhóm 2,4: Cụm 5,6,7
làng
làng
cả
ba
con
đực
ba
thúng
nếp
chín
con
năm sau
năm
sau
con
ấy
ba
ba con trâu đực
2
làng ấy
1
ba thúng gạo nếp
4
7
ba con trâu ấy
trâu
gạo
trâu
Mô hình của cụm danh từ
PHẦN
TRƯỚC
PHẦN TRUNG
TÂM
PHẦN
SAU
t2
t1
T1
T2
s1
s2
Tất cả
những
em
học sinh
chăm
ngoan
ấy
- Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Danh từ
Bài tập 1. (trang 118- SGK) Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a- Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
b- […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.

c- Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Bài tập 2: Chép các cụm danh từ ở BT1 vào mô hình cụm danh từ. (SGK Tr 118)
- một người chồng thật xứng đáng
- một lưỡi búa của cha để lại
- một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
một
chồng
thật xứng đáng
một
lưỡi
búa
của cha để lại
một
con
yêu tinh
ở trên núi có nhiều phép lạ
người
Bài tập 3 - Tr 118
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần sau
Khi kéo lưới lên, thấy nặng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt …… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt …........ lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt…… mắc vào lưới
ấy
vừa rồi
cũ
1
4
5
3
6
7
8
9
10
2
Câu 1: Điền từ còn thiếu vào chỗ trống
……….là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
a- cụm danh từ
b- danh từ
c- cụm động từ
Câu 2: Cụm danh từ có ý nghĩa thế nào so với danh từ?
a- Giống như một danh từ.
b- Đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
c- Cả a và b đều đúng
Câu 3: Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ về:
a- Số và lượng
b- Đặc điểm của sự vật
c- Vị trí của sự vật
Câu 4: Các phụ ngữ xác định vị trí của sự vật trong không gian và thời gian thuộc phần nào trong cụm danh từ?
a- Phần trước
b- Phần trung tâm
c- Phần sau
Câu 5: Xác định danh từ trung tâm của cụm danh từ sau:
học sinh ấy
Câu 6: Xác định phụ trước của cụm danh từ sau:
những học sinh
Câu 7: Cụm danh từ có cấu tạo đầy đủ gồm:
a-Phần trước, phần trung tâm, phần sau
b- Có trung tâm và phần trước
c- Có trung tâm và phần sau
Câu 8: Chúc mừng bạn chọn được ô may mắn- bạn được cộng 10 điểm.
Câu 9: Cụm danh từ:
“một quả chuối tươi” được phân tích như sau;
a- Có phụ ngữ trước, danh từ trung tâm,
b- Có danh từ trung tâm và phụ ngữ sau.
c- Có phụ ngữ trước, phần trung tâm và phụ ngữ sau.
Câu 10: Chúc mừng bạn chọn được câu may mắn - bạn được thưởng một tràng pháo tay thật to.
Tiết học kết thúc

Xin cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh !