Bài 11. Cụm danh từ

Trường THCS TÂN ĐỨC
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ LỚP 6B
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Nêu quy tắc viết hoa tên người, tên địa lí Việt Nam? Cho ví dụ?

3
? Chỉ ra các danh từ trong những câu thơ sau:
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
(Nguyễn Đình Thi)

Tiết 44 CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: (SGK/116,117)
Ví dụ 1:
Ng�y xua, cú hai v? ch?ng ụng lóo dỏnh cỏ ?

v?i nhau trong m?t tỳp l?u nỏt trờn b? bi?n.

( Ông lão đánh cá và con cá vàng)


DT
DT
DT
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Tiết 44 CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: (SGK/116,117)
2. Nhận xét
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

ba quả chuối
Hai con mèo trên cỏ
một chiếc đồng hồ
Ví dụ 2:
túp lều / một túp lều
một túp lều / một túp lều nát
một túp lều / một túp lều nát
túp lều / một túp lều
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển
Túp lều
Một túp lều
Một túp lều nát
Sự vật
Số lượng; sự vật
Số lượng; sự vật ; đặc điểm
DT
Cụm DT
Cụm DT
Một túp lều
Một túp lều nát
Ví dụ 2
(Có phụ ngữ: một )
(có phụ ngữ: một, nát )
*Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ .
=> Số lượng phụ ngữ càng tăng, càng phức tạp thì nghĩa của cụm danh từ càng đầy đủ.
Một túp lều nát trên bờ biển
Số lượng; sự vật ; đặc điểm; v? trớ
Cụm DT
(có phụ ngữ: một, nát, .bi?n)
Một túp lều nát trên bờ biển
Túp lều / một túp lều
Một túp lều / một túp lều nát
Một túp lều nát /một túp lều nát trên bờ biển
Tiết 44 CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: SGK/116,117
2. Nhận xét

- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ
Ví dụ 3:
Học sinh đang quét lớp.
Những em học sinh ấy đang quét lớp.
CN
VN
VN
CN
học sinh
những em học sinh ấy
- Trong câu, cụm danh từ hoạt động giống như một danh từ .
Tìm cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ đó.
Tiết 44 – CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ: (SGK/116,117)
2. Nhận xét

- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
Cụm danh từ hoạt động trong câu giống như một danh từ .
* Ghi nhớ 1: (SGK/117)
Tiết 44 CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
II. Cấu tạo của cụm danh từ
1. Ví dụ: SGK/117
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
( Em bé thông minh)
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng chịu tội.
( Em bé thông minh)
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
làng ấy
ba thúng gạo nếp
ba con trâu đực
ba con trâu ấy
chín con
năm sau
cả làng
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
? Điền các cụm danh từ vừa tìm được vào mô hình của cụm danh từ ?
Thảo luận nhóm( 1=>2 phút)
chín con
cả làng
ấy
3
5
6
Nhóm 1,2: Cụm 1,2 - 3,4
Nhóm 3: Cụm 5,6,7
làng
làng
cả
ba
con
đực
ba
thúng
nếp
chín
con
năm sau
năm
sau
con
ba
ba con trâu đực
2
làng ấy
1
ba thúng gạo nếp
4
7
ba con trâu ấy
trâu
gạo
trâu
ấy
Mô hình của cụm danh từ
PHẦN
TRƯỚC
PHẦN TRUNG
TÂM
PHẦN
SAU
t2
t1
T1
T2
s1
s2
Tất cả
những
em
học sinh
chăm
ngoan
ấy
- Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Danh từ
Có thể có,
có thể
không
NHẤT
THIẾT
PHẢI CÓ
Có thể có,
có thể
không
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
II. Cấu tạo của cụm danh từ
1. Ví dụ: SGK/117
2. Nhận xét
* Mô hình cụm danh từ

20
* Trong cụm danh từ:
– Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
– Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
* Ghi nhớ: ( SGK/118)
Tìm các cụm danh từ trong những câu sau và điền vào mô hình cụm danh từ?
a. Mụ ấy đòi một cái máng lợn mới
b. Ông sẽ được một cái nhà rộng và đẹp
(Ông lão đánh cá và con cá vàng )
Cụm danh từ
- Mụ ấy
- một cái máng lợn mới
b. một cái nhà rộng và đẹp
Cụm danh từ gồm:
- mụ ấy
- một cái máng lợn mới
- một cái nhà rộng và đẹp
ấy
một
cái
máng lợn
mới
một
cái
nhà
rộng và đẹp
mụ
Chép các cụm danh từ nói trên nào mô hình cụm danh từ.
I. Cụm danh từ là gì?
II. Cấu tạo của cụm danh từ
III. Luyện tập
1. Bài tập 1: SGK - 118
Tiết 44 – CỤM DANH TỪ
Bài tập 1: (SGK - 118) Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a- Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
b- […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.

c- Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Cụm danh từ gồm:
- một người chồng thật xứng đáng
- một lưỡi búa của cha để lại
- một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ
một
chồng
thật xứng đáng
một
lưỡi
búa
của cha để lại
một
con
yêu tinh
ở trên núi
người
Bài tập 2: Chép các cụm danh từ nói trên nào mô hình cụm danh từ.
có nhiều phép lạ
Bài tập 3 - tr 118
Tìm phụ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống trong phần sau
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vào bắt cá, chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn thanh sắt …… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt …........lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt…… mắc vào lưới.
ấy
vừa rồi
cũ
Cụm danh từ
Khái niệm: Cụm
danh từ là loại tổ hợp
từ do danh từ với
một số từ ngữ phụ
thuộc nó tạo thành
Đặc điểm: Cụm
danh từ có ý nghĩa
đầy đủ hơn và có
cấu tạo phức tạp
hơn một mình
danh từ, nhưng
hoạt động trong
câu giống như
một danh từ
Câu 1: Điền từ còn thiếu vào chỗ trống
……….là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
a- cụm danh từ
b- danh từ
c- cụm động từ
Câu 2: Cụm danh từ có ý nghĩa thế nào so với danh từ?
a- Giống như một danh từ.
b- Đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ.
c- Cả a và b đều đúng
Câu 3: Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ về:
a- Số và lượng
b- Đặc điểm của sự vật
c- Vị trí của sự vật
Câu 4: Các phụ ngữ xác định vị trí của sự vật trong không gian và thời gian thuộc phần nào trong cụm danh từ?
a- Phần trước
b- Phần trung tâm
c- Phần sau
Câu 5: Cụm danh từ có cấu tạo đầy đủ gồm:
a-Phần trước, phần trung tâm, phần sau
b- Có trung tâm và phần trước
c- Có trung tâm và phần sau
Câu 6: Cụm danh từ:
“một quả chuối tươi” được phân tích như sau;
a- Có phụ ngữ trước, danh từ trung tâm,
b- Có danh từ trung tâm và phụ ngữ sau.
c- Có phụ ngữ trước, phần trung tâm và phụ ngữ sau.
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc ghi nhớ .
Hoàn thành các bài tập.
- Viết một đoạn văn (nội dung tự chọn )trong đó có sử dụng cụm danh từ
Đọc và soạn bài : "Số từ và lượng từ " theo các câu hỏi trong SGK.