Bài 11. Cụm danh từ

1
GV: CẦM THỊ HUYỀN
Kính chào các thầy cô giáo đến dự tiết học lớp 6....
PHÒNG GD – ĐT HUYỆN THƯỜNG XUÂN
TRƯỜNG PTDTBT – THCS BÁT MỌT.
2
1. Điền kiến thức về phân loại danh từ vào sơ đồ sau:
Danh từ
DT chỉ đơn vị
DT chỉ sự vật
đơn vị tự nhiên
đơn vị quy ước
Chính xác
Ước chừng
DT chung
DT riêng
Kiểm tra bài cũ
3
Kiểm tra bài cũ
2. Chỉ ra danh từ trong các cụm từ sau:
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
(Nguyễn Đình Thi)
4
TIẾT 44
TIẾNG VIỆT: CỤM DANH TỪ
5
I. Cụm danh từ là gì?
Ví dụ: SGK/116
1. Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
(Ông lão đánh cá và con cá vàng)


→ Cụm danh từ: Là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
6
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
2. So sánh các cách nói
- Túp lều.
- Một túp lều.
Một túp lều nát.
Một túp lều nát trên bờ biển.
Cụm DT
Rõ về số lượng
Số lượng + tính chất
Số lượng + tính chất + vị trí
DT
- Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ
7
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
8
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
3. Tìm cụm danh từ. Đặt câu với cụm danh từ đó.
– Học sinh lớp 6B
– Tất cả học sinh lớp 6B / đang chăm chú nghe giảng
– Bố em là bác sĩ giỏi
CDT làm CN
CDT làm VN
=> Trong câu, cụm danh từ hoạt động giống như một danh từ .
9
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
 Ghi nhớ:
 Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
 Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
10
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ:
Ví dụ: SGK/117
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)
11
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ:
- Làng ấy. – Ba con trâu đực.
Ba thúng gạo nếp. – Chín con.
Ba con trâu ấy. – Năm sau.
– Cả làng.
* Nhận xét
- Phụ ngữ đứng trước: 2 loại
- Tổng lượng: Cả
- Số lượng: Ba, Chín
- Phụ ngữ đứng sau: 2 loại
- Đặc điểm, tính chất: Nếp, đực, sau.
Vị trí: Ấy:
12
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ
Mô hình cụm danh từ đầy đủ:
13
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ
* Điền các cụm danh từ tìm được vào mô hình của danh từ:
ba
Cả
ba


ba
Chín
thúng
con
làng
ấy
con
con
trâu
gạo
nếp
trâu
năm
đực
sau
làng
ấy
14
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ
 Ghi nhớ:
 Mô hình cụm danh từ:
 Trong cụm danh từ:
– Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
– Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
15
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập
Bài tập 1: SGK trang 118
Tìm các cụm danh từ trong các câu sau:
a) Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b) […] Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c) Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
16
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập
Bài tập 2: (SGK trang 118)
một
lưỡi
một
thật xứng đáng
chồng
người
một
con
của cha để lại
búa
yêu tinh
ở trên núi có nhiều phép lạ
17
TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập:
Bài tập 3:
Cho các danh từ: con bò, nông dân.
Thêm các phụ ngữ trước và phụ ngữ sau để tạo thành cụm DT.
Đặt thành câu và xác định chức năng ngữ pháp của cụm DT đó.
18

TIẾT 44: CỤM DANH TỪ
II. Luyện tập:
Bài tập 3:
Cho các danh từ: con gà, nông dân.
Ví dụ:
Những con bò vàng kia đang mải miết gặm cỏ.

Bác em là một nông dân hiền lành, chất phác
(CDT làm CN)
(CDT làm VN)
19
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc bài học đã ghi.
Soạn bài: “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng”.