Bài 11. Cụm danh từ

CHàO MừNG CáC THầY CÔ GIáO
Và CáC EM HọC SINH
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là danh từ?
Nêu đặc điểm và chức vụ ngữ pháp của danh từ?
Đáp án:
Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm
Danh từ có thể kết hợp với từ chỉ số lượng ở phía trước, các từ này, ấy, đó… ở phía sau và một số từ ngữ khác để lập thành cụm danh từ.
Chức vụ điển hình trong câu của danh từ là chủ ngữ. Khi làm vị ngữ, danh từ cần có từ là đứng trước.
Tiết 44:

CỤM DANH TỪ


Ví dụ 1:
Ngày xưa có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với

nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
Ngày xưa có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với

nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
I. Cụm danh từ là gì?
1. Ví dụ:
Ngày xưa, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
(Ông lão đánh cá và con cá vàng)
2. Nhận xét
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
Túp lều / một túp lều.

b) Một túp lều / một túp lều nát.
c) Một túp lều nát / một túp lều nát trên bờ biển.
Ví dụ 2: So sánh các cách nói sau:
Nêu sự vật một cách chung/Làm rõ hơn về số lượng
Nêu số lượng và đặc điểm của sự vật
Nêu số lượng, đặc điểm và vị trí của sự vật
2. Nhận xét
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
2. Nhận xét
Ví dụ 3
a.Học sinh rất ngoan.

b.Học sinh lớp 6A rất ngoan.

c.Em là học sinh.

d.Em là học sinh lớp 6A.
CN VN
CN VN
CN VN
CN VN
I. Cụm danh từ là gì?
Ghi nhớ (SGK- Tr 117):
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.
3. Kết Luận
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
I. Cụm danh từ là gì?
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ:
Tìm các cụm danh từ trong câu sau:
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)

Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
1. Ví dụ:
2. Nhận xét
Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau phải đem nộp đủ, nếu không thì cả làng phải tội.
(Em bé thông minh)
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
ba, chín
cả
nếp, đực sau
ấy
 Phụ ngữ trước
 Phụ ngữ sau.
: Chỉ số lượng chính xác.
: Ch? s? lu?ng to�n th?.
: Ch? d?c di?m.
: Ch? v? trớ
Các từ ngữ phụ thuộc đứng trước danh từ
Các từ ngữ phụ thuộc đứng sau danh từ
2. Nhận xét
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ:
Điền các cụm danh từ vào mô hình cụm danh từ:
làng
ấy
ba
thúng
gạo
nếp
ba
con
trâu
đực
ba
con
trâu
ấy
chín
con
năm
sau
cả
làng
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
2. Nhận xét
2. Nhận xét
làng
thúng
gạo
nếp
con
trâu
đực
con
trâu
ấy
con
năm
làng
ấy
sau
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
2. Nhận xét
làng
ba
thúng
gạo
ba
con
trâu
ba
con
trâu
chín
con
năm
cả
làng
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
Mô hình cụm danh từ:
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
II. Cấu tạo của cụm danh từ:
2. Nhận xét
Mô hình cụm danh từ:
Trong cụm danh từ:
- Các phụ ngữ ở phần truớc bổ sung cho danh từ các ý nghĩa về số và lượng.
- Các phụ ngữ ở phần sau nêu lên đặc điểm của sự vật mà danh từ biểu thị hoặc xác định vị trí của sự vật ấy trong không gian hay thời gian.
Ghi nhớ (SGK/118)

Tiết 44: CỤM DANH TỪ
3. Kết luận
II- Cấu tạo của cụm danh từ:
III. Luyện tập
Bài 1: Tìm các cụm danh từ trong những câu sau:
a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập:
Bài 1: Các cụm danh từ tìm được:
a/ Vua cha yêu thuơng Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b/ Gia tài chỉ có một lưỡi búa của cha để lại.
(Thạch Sanh)
c/ Đại bàng nguyên là một con yêu tinh
ở trên núi, có nhiều phép lạ.
(Thạch Sanh)
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
Bài 2:Mô hình của cụm danh từ:
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập:
Bài 2:Mô hình của cụm danh từ:
III. Luyện tập:
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
Bài 3: Điền các phụ ngữ thích hợp vào chỗ trống:
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc
mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vàp bắt cá,
chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn
thanh sắt… xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ
khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay,
Thận không ngờ thanh sắt… lại chui vào lưới
mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba,
vẫn thanh sắt… mắc vào lưới.
(Sự tích Hồ Gươm)
III. Luyện tập:
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
Bài 3: Các phụ ngữ thích hợp
Khi kéo lưới lên, thấy nằng nặng, Lê Thận chắc
mẩm được mẻ cá to. Nhưng khi thò tay vàp bắt cá,
chàng chỉ thấy có một thanh sắt. Chàng vứt luôn
thanh sắt ấy xuống nước, rồi lại thả lưới ở một chỗ
khác.
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay,
Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui vào lưới
mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba,
vẫn thanh sắt cũ mắc vào lưới.
(Sự tích Hồ Gươm)
Tiết 44: CỤM DANH TỪ
III. Luyện tập:
Năm ông thầy bói
Các bạn học sinh
Những con ngựa
Một em bé
Hướng dẫn bài tập ở nhà
1. Đặt hai câu có cụm Danh từ.
2. Viết một đoạn văn kể lại một tiết học trên lớp (khoảng 5 câu) có sử dụng cụm danh từ. Chỉ ra các cụm danh từ đã sử dụng trong đoạn văn đó?
Tiết 44: CỤM DANH TỪ