Bài 11: Chính sách dân số và giải quyết việc làm

Baøi 11
CHÍNH SAÙCH DAÂN SOÁ VAØ GIAÛI QUYEÁT VIEÄC LAØM
( 1 tieát )
I. MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC:
1.Veà kieán thöùc:
- Nªu ®­îc t×nh h×nh d©n sè, viÖc lµm vµ môc tiªu, nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cña §¶ng, Nhµ
n­íc ta ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d©n sè vµ viÖc lµm.
- HiÓu ®­îc tr¸ch nhiÖm cña c«ng d©n trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc
lµm.
2.Veà kiõ naêng:
- BiÕt tham gia tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm phï hîp víi kh¶ n¨ng cña
m×nh.
- BiÕt ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè cña gia ®×nh, céng ®ång d©n c­ vµ viÖc thùc hiÖn
chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ë ®Þa ph­¬ng phï hîp víi løa tuæi.
- B­íc ®Çu biÕt ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp trong t­¬ng lai.
3.Veà thaùi ñoä:
- Tin t­ëng, ñng hé chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm ; phª ph¸n c¸c hiÖn t­îng vi ph¹m
chÝnh s¸ch d©n sè ë n­íc ta.
- Cã ý thøc tÝch cùc häc tËp, rÌn luyÖn ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña viÖc lµm trong t­¬ng
lai.
II. NOÄI DUNG:
1. Troïng taâm:
Träng t©m cña bµi nµy lµ ph­¬ng h­íng c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc
lµm.
2. Moät soá kieán thöùc khoù:
Khi gi¶ng nh÷ng chÝnh s¸ch nµy, ngoµi viÖc ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc trong s¸ch gi¸o khoa, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau :
- ChÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ thuéc vÒ c¸c vÊn ®Ò x· héi. Hai chÝnh s¸ch nµy cã quan hÖ víi nhau rÊt chÆt chÏ. §ã lµ nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ con ng­êi, v× con ng­êi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña con ng­êi th«ng qua viÖc gi¶m tØ lÖ t¨ng d©n sè vµ gi¶i quyÕt tèt viÖc lµm.
- §èi víi chÝnh s¸ch d©n sè :
Tïy theo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, lùc l­îng lao ®éng, mçi n­íc cã chÝnh s¸ch d©n sè kh¸c nhau. Cã nh÷ng n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy nh»m duy tr× d©n sè æn ®Þnh (§an M¹ch, Thôy §iÓn), cã nh÷ng n­íc khuyÕn khÝch viÖc t¨ng d©n sè (§øc, Malaixia), cã nh÷ng n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch h¹n chÕ tèc ®é t¨ng d©n sè (Trung Quèc, Ên §é…). Nh×n chung, ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cã tØ lÖ d©n sè t¨ng nhanh h¬n so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, hiÖn nay vÊn ®Ò bïng næ d©n sè ®· trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu.
N­íc ta cã tèc ®é d©n sè t¨ng nhanh vµ quy m« d©n sè lín (vÝ dô : chØ tÝnh tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1990 d©n sè n­íc ta ®· t¨ng thªm kho¶ng 18,6 triÖu ng­êi, trong khi ®ã c¶ ch©u ©u chØ t¨ng 20 triÖu ng­êi ; n¨m 1965 n­íc ta cã kho¶ng 35 triÖu ng­êi, ®Õn n¨m 1999 ®· lµ trªn 76,3 triÖu ng­êi vµ d©n sè n­íc ta n¨m 2006 kho¶ng 84 triÖu ng­êi. Nh­ vËy lµ d©n sè n­íc ta t¨ng gÇn 2,5 lÇn chØ trong vßng h¬n 40 n¨m). Tr­íc ®©y, do chÝnh s¸ch d©n sè n­íc ta tËp trung chñ yÕu vµo viÖc gi¶m tØ lÖ t¨ng d©n sè nªn ch­a thÓ tËp trung vµo viÖc n©ng cao chÊt l­îng d©n sè. HiÖn nay, n­íc ta cÇn cã nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nªn ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt mét c¸ch ®ång bé vÊn ®Ò d©n sè.
- §èi víi chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm :
§¶ng vµ Nhµ n­íc ta rÊt coi träng vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë sù thay ®æi vÒ nhËn thøc, quan niÖm vµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn thÞ tr­êng søc lao ®éng, më réng quyÒn lµm viÖc, quyÒn tù do lao ®éng trong x· héi. Ng­êi lao ®éng ®­îc ®Æt vµo vÞ trÝ trung t©m, ®­îc chñ ®éng, tù do t×m kiÕm, t¹o viÖc lµm cho m×nh vµ cho ng­êi kh¸c trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §i ®«i víi chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n­íc, §¶ng, Nhµ n­íc ta cßn chñ tr­¬ng xuÊt khÈu lao ®éng vµ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i phï hîp víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp vÒ kinh tÕ nh»m gi¶i quyÕt yªu cÇu tr­íc m¾t vµ l©u dµi, t¨ng thu nhËp cho ng­¬i d©n, lµm giµu cho ®Êt n­íc.
III. PHÖÔNG PHAÙP :
Ñaøm thoaïi, thuyeát trinh, tröïc quan,….
IV. PHÖÔNG TIEÄN DAÏY HOÏC:
GV cÇn chuÈn bÞ mét sè tranh ¶nh, sè liÖu thÓ hiÖn quy m«, ph©n bè, mËt ®é d©n sè vµ tù t¹o ra b¶ng, biÓu, s¬ ®å vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn hoÆc vÒ t¸c ®éng cña viÖc t¨ng d©n sè qu¸ nhanh ®èi víi chÊt l­îng cuéc sèng, viÖc lµm…
GV còng cã thÓ chuÈn bÞ mét sè b¨ng, ®Üa, bµi b¸o cã néi dung phï hîp ®Ó minh häa gióp HS cã thÓ tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, sinh ®éng vµ cã Ên t­îng s©u s¾c.
V. TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP :
1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp :
2. Kieåm tra baøi cuõ:
3. Giaûng baøi môùi:
- VÊn ®Ò d©n sè hiÖn nay trªn thÕ giíi ®· trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu vµ lµ sù quan t©m cña nhiÒu quèc gia, nhÊt lµ ë nh÷ng n­íc nghÌo, ®ang ph¸t triÓn. ë n­íc ta, d©n sè t¨ng nhanh lµ mét ¸p lùc lín ®èi víi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm. VËy chóng ta nhËn thøc vÒ thùc tr¹ng d©n sè vµ viÖc lµm nh­ thÕ nµo vµ ®Ò ra môc tiªu, ph­¬ng h­íng c¬ b¶n nµo ®Ó gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò trªn ?
- N­íc ta vÉn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò d©n sè t¨ng nhanh, gi¶i quyÕt viÖc lµm khã kh¨n. Bµi nµy gióp c¸c em hiÓu ®­îc t×nh h×nh, môc tiªu vµ nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn.

Phaàn laøm vieäc cuûa Thaày vaø Troø
Noäi dung chính cuûa baøi hoïc

Hoaït ñoäng1: Ñaøm thoaïi+ Giaûng giaûi + Tröïc quan.
Muïc tieâu: HS nªu ®­îc t×nh h×nh h×nh , môc tiªu , nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò d©n sè ë n­íc ta.
Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi:
- Ñaûng , Nhaø nöôùc ta thaáy ñöôïc vai troø cuûa vaán ñeà daân soá ñoái vôùi söï phaùt trieån ñaát nöôùc nhö theá naøo?
- Em haõy ñaùnh giaù tình hình daân soá ôû nöôùc ta? (Veà qui moâ, toác ñoä, maät ñoä, phaân boá)
- Vì sao noùi keát quaû giaûm sinh cuûa nöôùc ta chöa vöõng chaéc?
- Haäu quaû cuûa vieäc gia taêng daân soá?
- Muïc tieâu cuûa chính saùch daân soá?
- Nhöõng phöông höôùng cô baûn ñeå thöïc hieän chính saùch daân soá?
HS phaùt bieåu töï do.
GV nhaän xeùt, ñieàu chænh, giaûng giaûi.
GV löu yù:
+ Quy m« d©n sè lín (n¨m 2006 d©n sè n­íc ta kho¶ng 84 triÖu ng­êi, ®øng thø 2 ë §«ng Nam ¸ vµ thø 13 trong tæng sè h¬n 200 n­íc trªn thÕ giíi)
+ Tèc ®é t¨ng nhanh :
1930: 17,2 trieäu 1940: 21 trieäu
1945: 25 trieäu 1950: 23,4 trieäu
1965: 35 trieäu 1980: 53,8 trieäu
1990: 60,1 trieäu 1999:76,3 trieäu
2006: 84 trieäu.
( N¨m 1945 d©n sè n­íc ta lµ 25 triÖu ng­êi, n¨m 1999 lµ 76, 3 triÖu ng­êi, t¨ng h¬n gÊp 3 lÇn ) .
+ MËt ®é d©n sè ë n­íc ta còng rÊt cao :
1979: 159 ngöôøi/ km2 1989: 195 ngöôøi/ km2
1999: 231 ngöôøi/ km2 2000: 242 ngöôøi/ km2
(N¨m 1999 mËt ®é d©n sè n­íc ta lµ 231 ng­êi/ km2, thÕ giíi lµ 44 ng­êi/ km2) .
+ Ph©n bè ch­a hîp lÝ :
Ñoàng baèng: DT ñaát : 30%, DSoá: 75%
Mieàn nuùi: DT ñaát : 70%, DSoá: 25%
(N«ng th«n chiÕm 76,5%, thµnh thÞ chØ cã 25, 5%,)
+ KÕt qu¶ gi¶m sinh ch­a v÷ng ch¾c: töø naêm 2000 ñeán nay, möùc giaûm sinh chöõng laïi, ôû nhieàu ñòa phöông, coù nguy cô gia taêng daân soá do tæ leä sinh con thöù 3 .
Lí do: t­ t­ëng träng nam, khinh n÷ vÉn tån t¹i, nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa, ë bé phËn d©n c­ cßn l¹c hËu, tö töôûng chuû quan cuûa laõnh ñaïo, ñieàu kieän kinh teá khaù leân…
+ VÒ t¸c ®éng cña vÊn ®Ò d©n sè t¨ng nhanh ®èi víi ®êi sèng x· héi, GV cã thÓ sö dông s¬ ®å sau:

Mèi quan hÖ gi÷a gia t¨ng d©n sè vµ chÊt l­îng cuéc sèng

















+ Môc tiªu cña chÝnh s¸ch d©n sè lµ gi¶i quyÕt mét c¸ch toµn diÖn vÊn ®Ò d©n sè (quy m«, c¬ cÊu, ph©n bè d©n c­…), ®Æt con ng­êi vµo vÞ trÝ trung t©m, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ®Êt n­íc .
+ Ph­¬ng h­íng quan träng ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè lµ tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, huy ®éng toµn x· héi tham gia c«ng t¸c d©n sè, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.
Hoaït ñoäng 2: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi+Tröïc quan
Muïc tieâu: HS nhËn thøc ®­îc chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ mét chÝnh s¸ch x· héi c¬ b¶n, gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nµy sÏ cã ý nghÜa to lín ®èi víi mçi c«ng d©n vµ toµn x· héi; t×nh h×nh h×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm; môc tiªu cña chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ; nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm.
Caùc caâu hoûi ñaøm thoaïi:
- Caùc em nhaän xeùt gì veà tình hình vieäc laøm hieän nay ôû nöôùc ta?
- Taïi sao tình traïng thieáu vieäc laøm vaãn laø vaán ñeà böùc xuùc ôû noâng thoân vaø thaønh thò?
- Nhöõng soá lieäu sau ñaây noùi leân ñieàu gì?
Daân soá trong ñoä tuoåi lao ñoäng:
Naêm 2000 chieám khoaûng 55%
Naêm 2005 chieám khoaûng 59,1%
Naêm 2010 chieám khoaûng 60,7% (döï kieán)
Moãi naêm coù khoaûng 1,3 trieäu thanh nieân böôùc vaøo tuoåi lao ñoäng.
- Muïc tieâu cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm?
- Phöông höôùng cuûa chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm?
HS phaùt bieåu töï do.
GV nhaän xeùt, ñieàu chænh, giaûng giaûi.
GV löu yù:
+Trªn thÕ giíi, ngay c¶ ®èi víi nhiÒu n­íc giµu th× t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vÉn lµ vÊn ®Ò nan gi¶i. N­íc ta lµ mét n­íc nghÌo, thiÕu vèn, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn ch­a cao, d©n sè t¨ng nhanh, quan niÖm vÒ viÖc lµm cßn l¹c hËu th× vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cµng khã kh¨n. §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· nhËn thøc râ ®iÒu ®ã vµ tËp trung nç lùc ®Ó gi¶i quyÕt.
+ ÑÕn n¨m 2010 n­íc ta phÊn ®Êu gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp xuèng d­íi 5% ë thµnh thÞ, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn d­íi 50% lao ®éng x· héi, n©ng tØ lÖ ng­êi lao ®éng ®· qua ®µo t¹o nghÒ lªn kho¶ng 40%, …
GV keát luaän:
Laø nöôùc coù toác ñoä taêng daân soá cao ñang trong quaù trinh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù. Neáu thöïc hieän toát chính saùch giaûi quyeát vieäc laøm, nöôùc ta seõ sôùm oån ñònh moïi maët ñôøi soáng xaõ hoäi vaø thoaùt khoûi tình trang nöôùc ngheøo, keùm phaùt trieån
Hoaït ñoäng 3: Ñaøm thoaïi + Giaûng giaûi.
Muïc tieâu: HS x¸c ®Þnh ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm.
GV neâu caâu hoûi:
- Em suy nghÜ nh­ thÕ nµo vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi chÝnh s¸ch d©n sè vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm? GV yªu cÇu 1 hoÆc 2 HS tr¶ lêi.
Caùc HS khaùc nhaän xeùt, boå sung.
GV nhaän xeùt, giaûng giaûi, choát yù.

1. Chính saùch daân soá:












a. Tình hình daân soá nöôùc ta:
Quy moâ daân soá lôùn, toác ñoä taêng coøn nhanh, chaát löôïng daân soá thaáp, maät ñoä daân soá cao vaø phaân boá chöa hôïp lí.

b. Muïc tieâu vaø phöông höôùng cô baûn ñeå thöïc hieän chính saùch daân soá:
( Muïc tieâu :
Tieáp tuïc giaûm toác ñoä gia taêng daân soá,sôùm oån ñònh quy moâ, cô caáu daân soá vaø phaân boá d