Bài 10. Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Trung tâm:KTTH HN Hương Sơn
Giáo viên: Nguyễn Quốc Việt
Môn: Hoá học 10
Câu hỏi 1:
-Tính kim loại là gì?tính phi kim là gì?
-Sự biến đổi tính kim loại tính phi kim trong 1 chu kì,trong một nhóm?
Câu hỏi 2: Em hãy cho biết trong một chu kì đi từ trái sang phải thì:
hoá trị cao nhất của các nguyên tố trong hợp chất với oxi,với hiđro biến đổi như thế nào?
tính axit,tính bazơ của oxit,hiđroxit tương ứng của các nguyên tố biến đổi như thế nào?
Bài củ:
T.kim loại yếu dần, T.phi kim mạnh dần, giá trị độ âm điên tăng dần
T.kim loại tăng dần, T.phi kim yếu dần, giá trị độ âm điên giảm dần
Tính bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng yếu dần.tính axit tương ứng của chúng tăng dần
Hoá trị cao nhất của các ng.tố trong hợp chất với oxi tăng từ 1?7,trong hợp chất với hiđro giảm từ 4 ? 1
B�I 10: ý NGHIA C?A B?NG TU?N HO�N C�C NGUYấN T? HO� H?C
I. Quan hệ giữa vị trí của nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nó.
Phiếu học tập số 1: Biết nguyên tố Ca nằm ở ô thứ 20, chu kì 4, nhóm IIA.Em hãy xác định:
số prôton, electron?
số lớp electron?
số electron lớp ngoài cùng?
Phiếu học tập số 2: Biết nguyên tố Br có cấu hình: 1s22s22p63s23p63d104s24p5.Em hãy xác định vị trí của Br trong BTH?
Dáp án phiếu học tập số 1:

-Ô thứ 20 ? có 20 e- ,20 proton
-Chu kì 4 ? có 4 lớp e-
-Nhóm IIA ? có 2e- ở lớp ngoài cùng
Dáp án phiếu học tập số 2: Nguyên tử nguyên tố Br có:
-có 35 e- ? ô thứ 35
-4 lớp e- ? chu kì 4
-L.ngoài cùng 7e- ? nhóm VIIA

Giữa vị trí nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nó có mối quan hệ nhu thế nào?
Dáp án phiếu học tập số 1:

-Ô thứ 20 ? có 20 e- ,20 proton
-Chu kì 4 ? có 4 lớp e-
-Nhóm IIA ? có 2e- ở lớp ngoài cùng
Dáp án phiếu học tập số 2: Nguyên tử nguyên tố Br có:
-Có 35 e- ? Ô thứ 35
-4 lớp e- ? chu kì 4
-L.ngoài cùng 7e- ? nhóm VIIA
vị trÝ
CÊu t¹o
CÊu t¹o
vị trÝ
Kết luận:
- Số proton, số electron
- Số lớp electron
- Số electron lớp ngoài cùng
- Số Thứ tự của nguyên tố
- Số thứ tự của chu kì
- Số thứ tự của nhóm

B1: Biết nguyên tố S nằm ở ô thứ 16, chu kì 3, nhóm VIA.Em hãy xác định:
-số prôton, electron?
-số lớp electron?
- số electron lớp ngoài cùng?
B2: Biết cấu hình electron nguyên tử của một nguyên tố là 1s22s22p63s23p5. Hãy xác định vị trí của nguyên tố đó trong Bảng tuần hoàn.
Bài tập về nhà:
Phiếu học tập số 3: Nguyên tố Cl ở ô thứ 17 , nhóm VIIA, chu kì 3. Em hãy cho biết :
- Cl thuộc loại gì?
- Hoá trị cao nhất của Cl trong hợp chất với Oxi,công thức oxít tương ứng?
-Hoá trị của Cl trong hợp chất với Hiđrô?Công thức hợp chất khí với Hiđrô(nếu có).
- Công thức hiđrôxít tương ứng(nếu có),và tính axit, bazơ của chúng?
II. Quan hệ giữa vị trí và tính chất của nguyên tố

Đáp án phiếu học tập số 3:



f
Cl2O7 l� oxit axit,HClO4 dõy l� axit m?nh nh?t trong cỏc lo?i axit m?nh
Nhóm VIIA → hoá trị cao nhất của Cl trong h/c với oxi = 7. công thức oxit tương ứng: Cl2O7
Nhóm VIIA → L.ngoài cùng 7e- → tính phi kim
Hoá trị của ng.tố trong hợp chất với hiđro là
8 - 7 = 1, công thức hiđroxit :HCl
Vậy biết vị trí của một nguyên tố trong BTH có thể biết được gì về tính chất hoá học nguyên tố?
Kết luận
Tính kim loại,phi kim
Hoá trị cao nhất của nguên tố trong hợp chất với oxi,hoá trị của nguyên tố trong hợp chất với hiđro
Công thức oxit cao nhất
Công thức hợp chất khí với hiđro
Công thức hiđroxit tương ứng(nếu có) và tính axit hay bazơ của chúng.
Vị trí ng.tố
Tính chất hoá học cơ bản
Dựa vào quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn ta có thể so sánh tính chất hoá học của nguyên tố đó với các nguyên tố lân cận được không?
III. So sánh tính chất hoá học của một nguyên tố với các nguyên tố lân cận
Thí dụ : So sánh tính chất hoá học của P(z=15) với Si(z=14), S (z=16)và P với N(7), As(z=33).
Nhóm
Chu kì
Tính phi Kim TĂNG
Tính Phi kim TĂNG
Tính Phi kim TĂNG
T.phi kim: Si < P < S
As < P < N
H3PO4
HNO3
H2SO4
H2SiO3
H3AsO4
Tính axit tăng theo chiều mũi tên
Tính axit: H2SiO3 < H3PO4 < H2SO4

H3AsO4 < H3PO4< HNO3
H2SiO3
H3SiO4
<
H3PO4
<
HNO3
H2SO4
Bài tập cũng cố
B1:Dùa vµo vÞ trÝ Mg(z=12) trong BTH em h·y cho biÕt:
1. CÊu t¹o nguyªn tö?
2. TÝnh chÊt cña nguyªn tè:
-tÝnh kim lo¹i,phi kim?
-ho¸ trÞ cao nhÊt trong hîp chÊt víi oxi?
-c«ng thøc oxit cao nhÊt,hi®roxit t­¬ng øng vµ tÝnh chÊt cña nã?
3. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña Mg(z=12) víi Na(z=11) vµ Al(z=13).

Giải:
1. Z =12 ? nguyên tử có 12e,12p. Chu kì 3 ? số lớp e = 2, nhóm IIA ? lớp ngoài cùng có 2e
2. Tính chất:
-lớp ngoài cùng có 2e ? t.kim loại
- hoá trị cao nhất trong hợp chất với oxi = 2
- công thức oxit cao nhất:MgO :oxit bazơ.
- hiđroxit:Mg(OH) :bazơ yếu.
3. Tính kim loại , tính bazơ của oxit và hiđroxit tưong ứng giảm theo dãy: Na, Mg, Al