Bài 10. Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Kính chào quí thầy,cô !
c ùng các em học sinh thân mến .
Gv: Lê Văn Thành
Lớp 10A2
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
I-QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
1. Z =25  nguyên tử R có 25 electron. Cấu hình electron nguyên tử: 1s22s22p63s23p63d54s2
2. Nguyên tố R thuộc chu kì 4 vì có 4 lớp electron; thuộc nhóm IVB, vì đó là nguyên tố d và có 7 electron hoá trị.
Thớ d?1:
Nguyên tố R có số hiệu nguyên tử là 25. Hãy :
1. Viết cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố R.
2. Xác định vị trí của nguyên tố R trong BTH.
Trả lời:
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Thí dụ2:
Biết nguyên tố X thuộc chu kì 3,nhóm VIA của BTH.
Viết cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố X.
2. Điện tích hạt nhân nguyên tử X bằng bao nhiêu.
Trả lời:
X thuộc chu kì 3 nên có 3 lớp electron. Vì X thuộc nhóm VIA nên có 6 electron lớp ngoài cùng. Cấu hình electron của X: 1s22s22p63s23p4
Điện tích hạt nhân của X là: 16+
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Từ vị trí của một nguyên tố trong BTH có thể biết được những gì về cấu tạo nguyên tử của nguyên tố đó và ngược lại?
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Vị trí của một nguyên tố trong BTH(ô)
Cấu tạo nguyên tử
- Số thứ tự của nguyên tố
-Số thứ tự của chu kì
- Số thứ tự nhóm A
- Số proton, số electron
-Số lớp electron
- Số electron lớp ngoài cùng
(Số thứ tự nhóm)
(Số electron hoá trị)
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
II- QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỐ

Nếu biết vị trí của một nguyên tố trong bảng tuần hoàn có thể biết được những tính chất gì của nguyên tố đó?
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
- Nguyên tố có tính kim loại hay phi kim.
- Hoá trị cao nhất của nguyên tố với oxi, hoá trị với hiđro.
- Công thức của oxit cao nhất và hiđroxit tương ứng.
- Công thức hợp chất khí với hiđro (nếu có).
- Oxit và hiđroxit có tính axit hay bazơ.
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Thí dụ:
Nguyên tố nitơ ở ô thứ 7, chu kì 2, nhóm VA . Xác định tính chất của nitơ và hợp chất của nó.
- Nitơ là phi kim
Trả lời:
- Hoá trị cao nhất với oxi là 5. Công thức oxit cao nhất là N2O5 .
- Hóa trị với hiđro là 3, công thức hợp chất khí với hiđro là NH3 .
- N2O5 là oxit axit
- Hiđroxit tương ứng: HNO3 là axit mạnh
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
III- SO SÁNH TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA MỘT NGUYÊN TỐ VỚI CÁC NGUYÊN TỐ LÂN CẬN
Dựa vào quy luật nào của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn để có thể so sánh tính chất hoá học của một nguyên tố với các nguyên tố lân cận?
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Thí dụ1:
So sánh tính chất hoá học của Mg (Z=12) với Na( Z =11) và Al (Z =13) , với Be(Z=4) và Ca (Z=20).
Trả lời:
- Vì Na, Mg, Al cùng thuộc chu kì 3 nên tính kim loại của Mg yếu hơn Na và mạnh hơn Al.
- Vì Be, Mg, Ca cùng thuộc nhóm IIA nên tính kim loại của Mg yếu hơn Ca và mạnh hơn Be.
Vậy Mg có tính kim loại yếu hơn Na và Ca nên hiđroxit của nó là Mg(OH)2 có tính bazơ yếu hơn NaOH và Ca(OH)2 .
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Thí dụ 2:
Cho các nguyên tố : Ca(Z =20); Mg(Z =12); Be( Z=4); B (Z=5); C(Z=6) và N(Z=7).
1. Hãy sắp xếp các nguyên tố trên theo chiều tính kim loại tăng dần.
2. Viết công thức oxit cao nhất của các nguyên tố trên . Cho biết oxit nào có tính axit mạnh nhất nhất ? Oxit nào có tính bazơ mạnh nhất ?
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Trả lời:
Ca, Mg, và Be cùng thuộc nhóm IIA nên tính kim loại của Ca> Mg> Be .
Be, B, C, N cùng thuộc chu kì 2 nên tính kim loại của Be>B>C>N.
Vậy ta có tính kim loại tăng dần của các nguyên tố là: NCông thức oxit cao nhất: CaO, MgO, BeO,B2O3,CO2, N2O5.
Theo quy luật biến đổi tính axit- bazơ của các oxit tương ứng ta có N2O5 có tính axit mạnh nhất còn CaO có tính bazơ mạnh nhất.
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
II- QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ TÍNH CHẤT CỦA NGUYÊN TỐ
I-QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
III- SO SÁNH TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA MỘT NGUYÊN TỐ VỚI CÁC NGUYÊN TỐ LÂN CẬN
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu1: Cho các nguyên tố A, B, C, D có số hiệu nguyên tử lần lượt là 3, 11, 12,13. Thứ tự sắp xếp tính kim loại tăng dần của các nguyên tố là:
A. D < C < A < B
B. D < C < B < A
C. A < B < C < D
D. C < A < B < D
Đúng
Sai
Sai
Sai
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Câu2: Hai nguyên tử của hai nguyên tố X và Y lần lượt có phân lớp ngoài cùng là 4 px và 4 sy. Biết X không phải là khí hiếm. X và Y là:
A. X và Y đều là kim loại.
B. X là phi kim hoặc kim loại, Y là kim loại
C. X và Y đều là phi kim
D. X là kim loại, Y là phi kim.
Đúng
Sai
Sai
Sai
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Câu 3: Cho 3 nguyên tố X, Y, Z thuộc nhóm A trong BTH . Nguyên tố Y thuộc chu kì với X . X và Y thuộc hai nhóm liên tiếp . X và Z thuộc cùng nhóm và ở hai chu kì liên tiếp . Hiđroxit của Z, X ,Y có tính bazơ giảm dần theo thứ tự đó. Nguyên tử X có 2 electron ở lớp ngoài cùng thuộc phân lớp 3s. Vị trí của X, Y, Z trong BTH là:
B.X thuộc chu kì 3, nhóm IIA; Y thuộc chu kì 3, nhóm IIIA; Z thuộc chu kì 4, nhóm IIA.
Đ
A.X thuộc chu kì 2, nhóm IIA; Y thuộc chu kì 2, nhóm IIIA; Z thuộc chu kì 3, nhómIIA.
S
S
S
C. X thuộc chu kì 3,nhóm IIIA;Y thuộc chu kì 3,nhóm IVA; Z thuộc chu kì 4,nhóm IIIA.
D. X thuộc chu kì 2,nhóm IIIA;Y thuộc chu kì 2,nhóm IVA; Z thuộc chu kì 3,nhóm IIIA.
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Câu4: Hai nguyên tố X và Y ở hai nhóm A liên tiếp trong bảng tuần hoàn . Y thuộc nhóm V. ở trạng thái đơn chất X và Y không phản ứng với nhau. Tổng số proton trong hạt nhân nguyên tử của X và Y là 23. X và Y lần lượt là:
A. O và P
C. S và N
B. C và N
D. S và P
Sai
Sai
Sai
Đúng
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Câu5: Hoà tan hoàn 0,3g hỗn hợp hai kim loại X và Y ở hai chu kì liên tiếp của nhóm IA vào nước thu được 0,224 lít khí (ở đktc). Hai kim loại X và Y lần lượt là:
A. Na và K
B. K và Rb
C. Li và Na
D. Rb và Cs
Đúng
Sai
Sai
Sai
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
Câu 6:Ion X- và ion Y2+ đều có cấu hình electron lớp ngoài cùng 3s23p6. Vị trí của các nguyên tố trong BTH là:
A. X có số tt 17, chu kì 4, nhóm VIIA; Y có số tt 20, chu kì 4, nhóm IIA.
B. X có số tt 18, chu kì 3, nhóm VIA; Y có số tt 20, chu kì 4, nhóm IIA.
C. X có số tt 18, chu kì 3, nhóm VIIA; Y có số tt 20, chu kì 3, nhóm IIA.
D. X có số tt 17, chu kì 3, nhóm VIIA; Y có số tt 20, chu kì 4, nhóm IIA.
Đúng
Sai
Sai
Sai
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Câu1: Cho các nguyên tố A, B, C, D có số hiệu nguyên tử lần lượt là 6, 9, 14, 17 . Xác định vị trí của chúng trong BTH và sắp xếp chúng theo chiều tính phi kim tăng dần?
Câu2: Một hợp chất ion cấu tạo từ ion M+ và X2-. Trong phân tử M2X có tổng số hạt ( p,n,e) là 140 , trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 44. Số khối của M+ lớn hơn số khối của ion X2- là 23. Tổng số hạt trong ion M+ nhiều hơn ion X2- là 31 hạt.
1. Viết cấu hình electron của các ion M+ và X2-.
2.Xác định vị trí của M và X trong BTH, những hợp chất hoá học có thể có giữa M và X,nêu tính chất hoá học của hợp chất đó.
 Bài tập :1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,10 trang 57,58 SGK
TIẾT:21
Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN
HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI MỚI
 Ôn lại những kiến thức cơ bản của chương 2 và làm tất cả các bài tập trong bài luyện tập chương 2.
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ!
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!