Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

Tiết 10: Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen
I. Tương tác gen
1. Tác động bổ trợ( tương tác bổ sung )
a. Khái niệm:
Là kiểu tác động qua lại của hai hay nhiều gen thuộc những locut khác nhau (không alen)
Làm xuất hiện 1 tính trạng mới.
b. Thí nghiệm: Sự di truyền hình dạng quả bí ngô.
PTC :

F1 :
F2 :
c. Nhận xét và giải thích
- F2 = 9 + 6 + 1 = 16 tổ hợp = 4 giao tử ♂ F1 x 4 giao tử ♀ F1
F1 dị hợp tử 2 cặp gen (vd: AaBb).
F1= 100% AaBb (Bí dẹt)  2 cặp gen không alen qui định 1 tính trạng
Vậy, có hiện tượng tương tác gen.
F1 = AaBb x AaBb
F2 = 9 (A – B –):
3 (A – bb)
3 (aaB –)
1 (aabb) :
Vậy, t/trạng hình dạng quả di truyền theo kiểu tác động bổ trợ.
9/16 bí dẹt (có sự tương tác của 2 gen trội A và B)
6/16 bí tròn (chỉ có 1 gen trội A hoặc B trong k/gen)
1/16 bí dài (có sự tương tác của 2 gen lặn a và b)
F1 : 100% AaBb  P : AAbb x aaBB
(Bí dẹt) (Bí tròn) (Bí tròn)
Sơ đồ lai từ P  F1, F2 :
PTC : AAbb x aaBB
GP : Ab aB
F1 : 100% AaBb (Bí dẹt)
F1 x F1 : AaBb x AaBb
GF1: AB : Ab : aB : ab
F2 : Lập bảng tổ hợp
Tỉ lệ kiểu gen
1 AABB
2 AaBB
2 AABb
4 AaBb
1 AAbb
2 Aabb
1 aabb

9/16 (A – B – ) Bí dẹt
1aaBB
2 aaBb
6/16 (aaB –) Bí tròn
1/16 aabb Bí dài
Tỉ lệ kiểu hình
(A – bb)
* VD tương tự: Sự di truyền hình dạng mào gà.
2 Tác động cộng gộp:
a. Khái niệm:
Kiểu tác động của nhiều gen không - alen
Trong đó mỗi gen đóng góp một phần như nhau vào sự phát triển của tính trạng
b. Ví dụ: Sự di truyền màu sắc hạt lúa mì.
PTC :

F1 :
F2 :
15/16 hạt đỏ
1/16 h/trắng
3. Giải thích:
F2 = 15 + 1 = 16 tổ hợp = 4 giao tử ♂ F1 x 4 giao tử ♀ F1
F1 dị hợp tử 2 cặp gen, vd : AaBb
F1 : AaBb (Đỏ hồng)  2 cặp gen cùng qui định 1 tính trạng
Vậy có hiện tượng tương tác gen
F1= AaBb x AaBb
- F2 = 9 (A – B –)
3 (A – bb)
3 (aaB –)
1 (aabb)
- Vậy, t/trạng màu sắc hạt lúa mì di truyền theo kiểu tương tác cộng gộp.
15/16 Hạt đỏ (Đỏ đậm  hồng)
1/16 Hạt trắng
[Trong kiểu gen càng nhiều gen trội, cường độ đỏ càng tăng]
Ý nghĩa :
Tương tác gen làm:
+ Xuất hiện tính trạng chưa có ở bố mẹ
+ Tính trạng bố mẹ không biểu hiện ở đời con lai
 Tìm hiểu những đặc tính mới trong công tác lai tạo
2. Tác động đa hiệu của gen
a.Khái niệm
Là kiểu tác động của 1 gen gây ảnh hưởng tới hàng loạt các tính trạng của cơ thể.
b. Ví dụ:
Ở người bị bạch tạng có: da, tóc, lông màu trắng, mắt hồng.
Vậy, gen qui định bệnh bạch tạng đã ảnh hưởng đến màu tóc, lông, da và mắt