Bài 10. Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen

Kiểm tra bài cũ
Giả sử gen A: hạt vàng, a: hạt xanh;
B: hạt trơn, b: hạt nhăn
+ Viết sơ đồ lai sau và xác định tỷ lệ phân ly kiểu hình.
P: AaBb x AaBb



BÀI 10 (Tiết 12)
TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN

I- Tương tác gen

II- Tác động đa hiệu của gen
Nhiều gen cùng quy định 1 tính trạng
Một gen quy định nhiều tính trạng
Là sự tác động qua lại giữa các gen trong quá trình hình thành kiểu hình.
I- Tương tác gen
1. Tương tác bổ sung
Ptc:
F1:
F2
F2:
F1
AaBb
AaBb
P
AAbb
aaBB
2. Tương tác cộng gộp
VD: Màu da của người do ít nhất 3 gen A, B, C quy định theo kiểu tương tác cộng gộp. Cả 3 gen này cùng quy định sự tổng hợp sắc tố melanin trong da và chúng nằm trên các nhiễm sắc thể tương đồng khác nhau.
Màu da
Tần số
Tương tác cộng gộp là kiểu tác động qua lại của hai hay nhiều gen không alen, mà mỗi alen trội (bất kể thuộc lôcút nào) đều làm tăng sự biểu hiện của kiểu hình lên một chút ít
VD2: Ở ngô,chiều cao cây do 3 cặp gen Aa, Bb, Cc quy định tương tác theo kiểu cộng gộp, cứ mỗi gen trội làm cây cao thêm 10cm, cây mang kiểu gen aabbcc cao 100cm. Xác định chiều cao cây mang kiểu gen (Dựa theo đề thi TN GDTX 2009):
Cây 1: Aabbcc :
110cm
- Cây 2: aabbCC:
120cm
- Cây 3: AABbCc:
140cm
I. TƯƠNG TÁC GEN
II. TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
Là hiện tượng 1 gen tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.
* Ví dụ:
ĐBG gây hội chứng bệnh do hồng cầu hình liềm
A - T
T-A
ĐB thay 1 cặp Nu
Axit amin thứ 6 được mã hóa
Glu
Đổi mới axit amin
Val
Hồng cầu bình thường
HbA
HbS
Rối loạn tâm thần
Liệt
Viêm phổi
Thấp khớp
Suy thận
* Khái niệm:
TƯƠNG TÁC GEN VÀ TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU CỦA GEN
Bài tập củng cố
1.Thế nào là gen đa hiệu?
A. Gen tạo ra nhiều loại mA RN
B. Gen điều khiển sự hoạt động của gen khác
C. Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả cao
D. Gen mà sản phẩm của nó ảnh hưởng đến nhiều tính trạng
2. Tính trạng màu da ở người là trường hợp di truyền theo cơ chế
A. 1 gen chi phối nhiều tính trạng
B. nhiều gen không alen chi phối nhiều tính trạng
C. nhiều gen không alen chi phối 1 tính trạng
D. 1 gen bị đột biến thành nhiều alen
3. Lai cây quả đỏ thuần chủng với cây quả vàng thuần chủng thu được F1 100% cây quả đỏ. Cho F1 tự thụ phấn, F2 thu được 271 cây quả đỏ 210 cây vàng. Cho biết không có đột biến mới xảy ra. Tính trạng trên di truyền theo quy luật:
phân li B. phân li độc lập
C. tương tác bổ sung D. tương tác cộng gộp